آرشیف

 ســـــــــیچ

نام محلی: سیچک ( الله یار ) ، خالکک ( شهرک) ، سیچ ( کابل).
نام علمی : Eremurus stenophyllus Baker
نام خانواده گیاهی: Liliaceae.
سیچ گیاهی است چندین ساله ویک علف کوتاه عمر. قد آن 50-80 سانتیمتر ، دارای ساقه ضخیم کوتاه با قطر در حدود 2 سانتیمتر ودر نوک ساقه روی محور مرکزی تولید خوشه ایرا  با تعداد زیادی از گلها مینماید که شبیه دم روباه میباشد. ریشه زیر زمینی شبیه ریشه کچالو بسان تیوبر گوشتی و عین ریشه سرش  است ولی دارای مواد چسپناک که بتواند بحیث سرش بکاررود ، ندارد. برگ ها از نقطه انصال باریشه بشکل غنچه ئی تولید وخطی بوده  و3/1 حصه درزیر خاک باقی میماند اما در روی ساقه برگ تولید نمی شود.
تکثر: از طریق زوجی ( تخم) وغیر زوجی( تیوبر) صورت گرفته در ماه اپریل گل کرده ودر ماه می – جون میوه پخته میشود. میوه بشکل کپسول میان چاک  بوده از نوع میوه های بازشونده وکروی شکل میباشد که بعد از پخته شدن تخم ها از سه طرف درز نموده وباز میشود تا تخم ها بزمین بیفتد. تخم ها دارای جنین طویل وراست واندوسپرم سخت وگوشتی میباشند. استراحت زمستانی از نوع B1 میباشد.
ارزش خوراکی: دارای ارزش علوفه ئی نمیباشد وتا زمانیکه سبز است، هیچ حیوانی اورا نمیخورد به استثنای شتر که آنهم به ندرت درخوردن آن اقدام مینماید.  اما                                                                                       
      
عکس (1) : سیچ همراه برگ، ساقه ومیوه.                                 عکس (2) :   سیچ با مع ساقه ، میوه وبرگ.
 
سیچ سبزی بسیار لذیذ وپر کیفیت برای مردم میباشد بخاطری که برگ های آ ن غنی از ویتامین ها ومنرالها میباشد. اصلا برگها بمنظور پختن وخوردن بکار میرود طوریکه  بعد از برآمدن آنها از خاک ، اطفال وجوانان وزنان از روی تپه ها ودامنه کوه ها آنهارا از قسمت اتصال با ریشه بریده بخانه می آورند ودرآنجا لفافه های دورادور روی برگ هارا در قسمت تحتانی دور کرده بعد برگهارا ریزه وخرد ساخته  پاک میشویند  وسپس آنهارا پخته ازآن سبزی خیلی با مزه تهیه میکنند. از خوردن این سبزی هرکس لذت می برد. اما قدری درمعده باد تولید کرده سبب غرش شکم میشود ازینروکسانی که  ناراحتی معده دارند ازخوردن این سبزی به تکلیف میشوند.عمر سیچ برای خوردن فقط الی یک هقته بعد از برآمدن از خاک میباشد وبعد از یک هفته  برگها سخت شده از خوردن خارج میشود. ولی ازاینکه به تدریج برف دامنه ها ذوب شده و زمینه نمو وسرزدن سیچ از خاک مساعد میگردد ازینرو تا مدت زیادی  قابل دسترس میباشد.
محل رویش: محیط روئیدن این گیاه را خاک های ریگی وریگی – لوم تشکیل میدهد ازینرو میتوان آن را درمزارع للمی وساحات که بیش از حد چرا شده باشند، تپه های سنگدار ، روی  دامنه های کوه ها ، صحراها ونیمه صحراها بوفرت  پیدا نمود.سیچ اصلا گیاه مهاجم در ساحات مخروبه میباشد. یگانه راه مصرف آن در تهیه سبزی است وبس دیگر کدام استعمال خاصی ندارد.
 

1.      بجندک

نام انگلیسی :  White Top Cress
نام عـــلمی  : Carderia draba  
نام خانواده گیاهی: Brassicaceae    
 این گیاه هرزه چند ساله بوده که در ماه حمل سر از خاک بیرون میکند.  عموما درزیر جویها ودهنه های آب میرویند . دارای یکساقه علفی به بلندی 15 تا 45 سانتی بوده وبرگ ها که تقریبا بدون دنباله اند روی آن طور متبادله میرویند.  کنارآنها بدون دندانه از اینرو از نوع کامل میباشند. گلها کوچک وسفید بوده وبشکل دسته ئی وانبوه درنوک ساقه ها میرویند. این گیاه تازمانی قابل خوردن میباشد که ساقه آن سخت نگردیده باشد اما بعد ازاینکه سخت شد، از خورد ن می برآید. عموما برگها را همراه ساقه یکجا پخته کرده
 

 
ومیخورند. بجندک سبزی بسیار خوب میباشد چونکه از نظر ویتامینها ومنرالها غنی است. برای کسانی که کم خون هستند ویا زنان شیرده مفید بوده باعث ازدیاد مقدار شیر میگردد. بهتر آنست تا تنها برگ ها پخته گردیده خورده شوند.  بجندک برای کسانی که ناراحتی معده  دارند ، تاثیر سوء ندارد وبه طبع آنان خوب می لگد. همچنان در معده تولید گاز ننموده  وباعث تکلیف نمی شود.
عمر بجندک کوتاه وبعد از یک ماه  ساقه سخت گردیده از خوردن خارج میشود. دارای یک ریشه طویل وعمیق درخاک بوده وریشه های جانبی ازآن می برآیند.
 تکثر :  از نوع زوجی و از طریق تخم  صورت میگیرد ونیز ازطریق ریشه بشکل غلو میروید. حدود سه ماه بعد از سبز شدن  تولید گل ومیوه دهی و پخته شدن دانه ها تکمیل میشود.  میوه از نوع کپسول گرد کوچک بوده روی تخم را پوشانیده ولی از نوع میوه های بسته میباشد که دارای دو دانه تخم در هر میوه است.
ارزش علوفه ئی: بجندک  گیاه هرزه مضر شناخته شده است . هنگام که سبز است تااندازه ئی زهری میباشد. انواع حیوانات اهلی آنرا درزمان گرسنگی  میخورند ولی  درخوردن آن احتیاط بخرچ میدهند  چنانچه اگر دیگر گیاهان خوش خور را بیابند، درخوردن آن عجله بخرچ نمیدهند. لیکن درخزان که خشک گردد آنرا  حیوانات میخورند.  
گیاهان خوردنی دیگر چون: شلخه ، شورکک،  برقست، رشقه  وبرگ وگل گارو از اینکه عکس های آنهارا نداشتم  از نوشته باز ماندند . در بهار آینده همینکه عکس های آنهارا تهیه کردم انشاءالله  بدسترس دوستان گیاهان تقدیم مینمایم . والسلام
     
       
ختم
  محمود بی پروا.