X

آرشیف

مـــــراحل رشـــد شـخـصـیـــــت

 

خواننده محترم ! ما همیشه به خواندن اشعار زیبای شاعران و قلم بدستان کشور ما بخصوص غوری های سر بلند و با افتخار مصروفیم و گاهی هم مقالات سیاسی و دیپلوماسی تحلیل گران مانرا ورق می زنیم ،یا به انتقاد ها و نقدینه های خوب هموطن دیگر ما دست به یخن می شویم ؛ بیائید اکنون به محتوای یک موضوع روان تربیتی هم نظر ژرف انداخته و در تربیه اولاد خود و هموطن خود نیز از تجارب و دید گاه های دیگران به کار گیریم !
انسان هم مانند یک درخت از ریشه به طرف شاخه ها و ثمره اش در حال رشد و نمواست ، این رشد و نموی انسانها برخلاف سایر موجودات مدارج معنوی را ارتقأ داده و شخصیت انسانی را تکامل می بخشد ، این توسعه و انکشاف شخصیت را یکی از دانشمندان معروف بنام « اریکسون Erikson » که یکی از چهر ه های پیشگام در روانکاوی و رشد تکامل انسانی است در هشت مرحله مورد مطالعه و شناسایی قرار داده است .
اریکسون در هریک از مراحل یک مسئله مرکزی را مطرح نموده است که هم دارای پیامد های مثبت و هم منفی است مثلأ : "اعتماد اساسی در مقابل عدم اعتماد اساسی " . اگر بخواهیم مرحله بعدی رشد فرارسد باید کشاکش بین مثبت و منفی موفقیت آمیز باشد ، اگرچه هیچ پیروزی کامل نبوده و همیشگی نیست . با آنهم انسان نباید از خلا ها و ناکامی ها در هراس بوده و برای پیشرفتش دست از تلاش بردارد . موفقیت ها همیشه وجود دارند ، شرط لازمی این است که چگونه می توان به آن دست یافت ؟ و چطور می توان موفقیت ها را حفظ و نگهداری نمود ؟ حال می بینیم که آقای اریکسون در مراحل هشتگانه اش چه نظر دارد؟ . خواننده عزیز چگونه می تواند این مراحل را بالای خود تطبیق نماید ؟ و یا چگونه توانسته بعضی از مراحل به کامیابی سپری نماید ؟

  1.       اعتماد اساسی در مقابل عدم اعتماد اساسی (نو باوگی) : پایه یک شخصیت سالم عبارت است از یک احساس اساسی اعتماد در فرد و محیطش . برای نو باوگان ، این احساس اعتماد مستلزم احساس راحتی فزیکی و حد اقل ترس یا عدم اطمینان است ، احساس عدم اعتماد از عدم رضائیت از تجربیات فزیکی یا روان شناختی ناشی می شود.

  2.       اتکاء به خود در مقابل شرمساری و تردید ( کودکی اول) : هنگامیکه کودکان نسبت به مادر شان ، محیط شان و خود شان اعتماد بدست می آورند و با توجه به تجربیاتی که به آنها توانایی انتخاب کردن را می بخشد ، شروع به کشف تعلق داشتن رفتار شان به خود شان و گسترش احساس از استقلال را می کنند . اریکسون متذکر شده است ؛ حتی هنگامی که محیط کودک را به ایستادن روی پای خود تشویق می کند « باید کودک را در مقابل تجربیات بی معنی قرار دادی شرمساری و تردید های اولیه محافظت کرد».

  3.       ابتکار در مقابل احساس گناه (سن بازی) : این مرحله یک دوره ای فراگیر قوی است که کودک را از محدودیت های خویش جدا کرده و اورا به امکانات آینده هدایت می کند . در همین زمان حس هوشیاری نیز هنگامی که کودک دیگر فقط به وسیله ای دیگران راهنمایی نشده و صدای در درون او کار هایش را تذکر داده و اخطار و تهدید می کند ، رشد می یابد.

و به همین دلیل ، مشکلی که باید در این مرحله مورد توجه قرار گیرد عبارت از:  چگونگی تمرین اراده بدون احساس گناه شدید می باشد. اطرافیان کودک بائیست در این مرحله حساس تر عمل کنند ، مواظب کودک بوده اورا طوری راهنمایی نمایند که در کار های خوب و مطلوب خودش عنان اختیار را بدست گرفته و از آنچه که بایسته عملکرد نیست نفرت داشته باشد ، این مرحله می تواند کودک را به بی گناهی و فارغ از آلودگی نگهدارد.

  1.       سازندگی در برابر احساس حقارت ( سن مکتب یا دبستانی ) :اگر مشکلات مربوط به سه مرحله اولیه بخوبی مرتفع شده باشد ، این مرحله یک دوره ای ثابت وآرامش رشد است . کودکان درین دوره به پیشرفت های واقعی نیاز مند بوده و خواهان آن هستند . از طرح ریزان برنامه درسی و معلمان خواسته شده است که در رعایت هشدار گزارش کاخ سفید در تأمین این نیاز به کودکان کمک کنند : خطر عمده این دوره وجود شرایط است که ممکن است حسی از عدم کفایت حقارت را گسترش دهد .(1)

  2. A Healthy Personality For Every  child , Digest of the fact Finding Report to The Midcentury White House Conference on Children and Youth ( Health Publications  Institute , Inc 1951),P.15.

 

  1.       هویت یابی در مقابل آشفتگی نقش ( نوجوانی ) : تغیرات فزیولوژیکی که توأم با بلوغ بوجود می آید ، همراه با جستجوی نو جوانان در صراحت بخشیدن به هویت خود و این که چه نقشی در جامعه خواهند داشت وآیا کودک یا بزرگسال هستند نوجوانی را به دوره ای از آشفتگی و فشار روانی تبدیل می کند . سوال مهم برای آنان این است که : ایا من موفق خواهم شد ؟ یا شکست خواهم خورد ؟ نو جوانان هنگامی که در زمینه هویت خود تلاش می کنند به کمک نیاز مند ند. کنفرانس کاخ سفید بیان داشته است که : « بنابرین واضح است که اگر قرار باشد سلامت شخصیتی نو جوان حفظ شود ، باید به این نکته توجه داشت که به جوانان اطمینان داده شود که کشور در مقابل تعهد ش نسبت به جوانان به طور مطلوب عمل می کند».

  2.       تعلق و صمیمیت در مقابل انزوا ( جوانی) : هنگامیکه برای فرد احساس هویت تحصیل شد ، این امکان وجود دارد که احساسی از تعلق ، صمیمیت به افراد همجنس ، غیر همجنس ویا تعلق و همدلی نسبت بخود ، در او رشد یابد . جوانا نی که نسبت به هویت خود اطمینان کافی ندارند در ارتباط شخصی با دیگران دچار شرمساری شده و از همدلی با خویش هراس خواهند داشت.

  3.       زایندگی در مقابل رکود ( بزرگسالی ) : زایندگی اسا سأ عبارت است ازتوجه به ایجاد وراهنمایی نسل بعد ، اریکسون می گوید : «مفهوم زایندگی به شکل مترادفها ی متداول تری نظیرسازندگی و خلاقیت معنی شده است که به هر حال نمی توانند جایگزین آن گردند.» اگر افراد درجه تحصیل زایندگی موفق نشوند ، آنها عالبأ به یک نیاز وسواس گونه برای هویت یابی کاذب با احساس گسترده ای از رکود و بی ثمری فردی بر گشت می کنند.هرچند به جوانان در قسمت کار های عملی و آینده اش بیشتر توجه گردد، ابتکار، خلاقیت و استعداد بالنگی اش فزونی می یابد که این پروسه را بهتر می توان به زایندگی تعریف نمود.

  4.       خود یکپارچگی ( کمال) در مقابل یأ س ( سالخوردگی) : در تفاوت بین خود یکپارچگی و یأس در پایان زندگی ، اریکسون تمامی تصور ذهنی خود را به نمایش می گذارد. " فقط در مورد فردی که به طریقی مراقب اشیا و افراد بوده و خود را با مؤفقیت ها و شکستها ی بودن انطباق داده است…. فقط درمورد چنین فردی ممکن است بتدریج ثمره ای این هفت مرحله به تکامل برسد ." این است آنچه که اریکسون در مورد خود یکپارچگی ( یا کمال) مطرح می کند . اوکمال را « به عنوان پذیرش خود به وسیله ای خود و پذیرش جریان زندگی فقط به عنوان چیزی که باید می بود و این که الزامأ هیچ جانشینی برای آن مجاز نیست » توصیف کرده است . کاهش و یا فقدان این خود یک پارچگی تحصیل شده ، موجب یأسُ می شود از این شناحت ناشی میگردد که زمان اکنون  « برای تلاش جهت شروع زندگی دیگری و یا آزمایش راه های دیگر کمال بسیار کوتاه است.»

این خلاصه ای کوتاه حافظه ای آنهایی که نظریات اریکسون را مطالعه کرده اند تازگی بخشیده و ممکن است برای دیگران مناظر جدید باارزشی را برای اکتشاف بگشاید . برای آنهایی که طرح و تهیه تجربیات تربیتی را به عهده دارند دانشی از مسایل مرکزی که انسان در هر مرحله از رشد باآن مواجه است با ارزش خواهد بود.
 
 
منبع :

جی گالن سیلور
ویلیام –الکساندر
آرتورجی . لوئیس
ترجمه : داکتر غلام رضا خوی نژاد

X

به اشتراک بگذارید

Share

نظر تانرا بنویسد

کامنت

نوشتن دیدگاه

دیدگاهی بنویسید

مطالب مرتبط

پیوند با کانال جام غور در یوتوب

This error message is only visible to WordPress admins

Reconnect to YouTube to show this feed.

To create a new feed, first connect to YouTube using the "Connect to YouTube to Create a Feed" button on the settings page and connect any account.