آرشیف

به ادامه گذشته………..

 
رسا نه­ها
«همان طوريكه در مطالب گذشته طرق داد خواهي را بر شمرديم ، همان گونه راه ديگر داد خواهي رسانه  ها مي باشد  كه از اين طريق نيز داد خواهي بصورت روشن ، همگاني و فرا گير انجام مي شود ، در داد خواهي رسانه اي تمام طرف هاي شامل داد خواهي به وضاحت هدف داد خواهي را ميدانند و مي توانند اطمينان حاصل نمايند كه صداي شان را توانستند از اين طريق بگوش مسئولين برسانند و مطمئن مي شوند كه شركاي شان نيز به باورمندي كامل از اين پروسه اطلاع كسب نموده و مي نمايند.»
رسانه­ها نقش مهم و اساسی در اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی به افکار عمومی در رابطه به موضوعات دادخواهی دارند و می­توانند نظر و افکار عمومی را به این مسایل جلب کنند. در آغاز با ارائه تعریفی از رسانه، تلاش می­کنیم تا درنگی داشته باشیم بر نقش رسانه در داخواهی.
تعریف رسانه
رسانه در یک تعریف ساده، عبارت از موجود زنده‌اي‌ است‌ كه‌ پيامي‌ را از يك‌ پيام‌ ساز (فرستنده) بـه يك‌ پيام‌ گـير (مخاطب) مـنتقل‌ مي­كند. یا: رسانه موجود زنده­ی است که وسیلهء برقراری ارتباطات بوده و ارتباطات را برقرار می­کند. میتوان با درنظرداشت تلفیق دادخواهی و رسانه­ها و یا داخواهی رسانه­ی، چنین تعریفی ارائه کرد که: دادخواهی رسانه­ ای عبارتست از استفاده استراتژیک از رسانه­ها بمنظور مباحثه و مناظره عمومی، جلب حمایت مردم برای ایجاد تغییر در هنجارها و پالیسی­ها.  طبق‌ تعاريف‌ ارائه شده و درهم­تنیدگی مفهومی رسانه­ها و ارتباطات می­توان گفت که موارد زير رسانه‌ اند و حتا‌ بر اساس‌ ويژگي‌هاي‌ معاصر جهاني‌ رسانه‌ جمعي ‌اند: راديو، تلويزيون‌، كتاب‌، سينما، کامپیوتر شخصي‌، نوار، ويدئو، سي‌ دي‌، دي‌ وي‌ دي‌، اينترنت‌، صفحات‌ وب‌، وبلاگ‌، فتو بلاگ ، ویدیو بلاگ ، پادکست ، تلفن­هاي‌ همراه‌، تريبون‌، عكس‌، فيلم‌، كارتن‌، تابلو، بيل‌ بورد، آرم‌ و نوشته­های دیواری‌.
مزایای استفاده از رسانه­ها
 رسانه­ها با دارا بودن ویژگیهای همچون پوشش بالا، مخاطبین بیشتر و سرعت انتقال پیام می­توانند در مؤفقیت فرایند دادخواهی به شیوه­های زیرین سهم بسزا داشته باشند:

• اعطای اعتبار لازم و پوشش مناسب به فعالیت دادخواهی

• جلب و تحریک افکار عامه در رابطه به موضوع دادخواهی

• زمینه­سازی برای ایجاد فشار و نفوذ بر سیاست­گذاران

• زمینه­سازی برای تغییر در پالیسیها و سیاستها

• اجتماعی­سازی و یا برجسته­سازی ضرورت اجتماعی تغییر و اصلاح 

• بستر­سازی مناسب جهت تمویل و اعانه فعالیت­های داخواهی

• ایجاد سهولت در دسترسی به مردم و پالیسی­سازان

مراحل گزینش رسانه­های همکار
 گزینش رسانه­های تأثیرگذار جهت پیشبرد و تسریع فعالیت­های دادخواهی نیازمند اقدامات قبلی و پلان­گذاری منظم در این راستا است. پلان­گذاری جهت دادخواهی رسانه­ی مراحل زیرین را احتوا می­نماید:
تهيه لیست رسانه­ها: فراهم ­آوری لیست جامع رسانه­ ای که بیانگر نام رسانه، نوعیت رسانه، سطح پوشش، گرایش رسانه، آدرس، شماره­های تماس، شماره فکس و ایمیل آدرس باشد، سهولت لازم را در برقراری ارتباط بوجود خواهد آورد. البته این نکته را نباید فراموش نمود که ارزیابی منظم "لیست  رسانه­ها" و ایجاد تغییرات لازم بمنظور به­روز­سازی و هم­چنین رابطه کاری خوب با رسانه­ها می­توانند ضریب مؤفقیت دادخواهی رسانه­ی را بطور چشمگیر افزایش دهد. 
ارزيابي رسانه­ها: ارزیابی رسانه­ها به راحتی از طریق "پی گیری رسانه­ها" امکان­پذیر است. بدین معنی که میتوان با تمسک به روشهای چون دیدن رسانه­های تصویری، گوش دادن به رسانه­های صوتی و خواندن رسانه­های چاپی در مورد سطح پوشش رسانه­ها، نوعیت موضوعات و مطالب قابل نشر در رسانه­ها، نگرش و موضع­گیری مطبوعات و رسانه­ها در پیوند به موضوع دادخواهی معلومات لازم را بدست آورد.  
ايجاد روابط: جهت تبادل و انتقال معلومات در بارۀ فعالیت وکمپاین دادخواهی با رسانه­ها و افراد ذیدخل در رسانه­ها باید ارتباطات شخصي برقرار نماییم. البته باید در ایجاد روابط با رسانه­ها، باید نکات لازمی را مراعات نمود همچون برخورد صادقانه و مسلکی، احترام به نظریات طرف مقابل، اعتمادسازی، بررسی موشکافانه موضوع و آگاهی از نظریات مسلکی رسانه­ها و ژورنالیستان.
مطالعه دقيق مقاصد و اهداف: شناسایی اهداف و مقاصدی که باید در جریان دادخواهی رسانه­ی مورد تعقیب قرار گیرد، گام مهمی است در راستای نیل به هدف نزدیک که همانا ایجاد تغییر در تصمیم گیریها، قوانین و هنجارهای حاکم بر جامعه به نفع اقشار محروم و هم چنین دستیابی به هدف نهایی که عبارتست از تبارز و نمایش نتایج تغییرات ایجاد شده در زندگی مردم.   
شناسائي گروه­هاي هدف: شناسایی گروه­های هدف در دادخواهی رسانه­ی گام مهم و حیاتی جهت مثمریت دادخواهی بحساب میاید. گروه­های هدف عمدتآ دو دسته از افراد را دربر میگیرد که عبارتند از:
قانونگذاران: لبهء تیز دادخواهی رسانه­ی باید متوجه قانونگذاران باشد زیرا ایجاد، اصلاح و نظارت مسئولانه از تطبیق قوانین و تصامیم با همکاری و عزم اینان میسر خواهد بود. نکته ارزشمند در این مرحله از دادخواهی رسانه­ی شناسایی و ارزیابی قانونگذارانی اند که از همسویی و روحیه همکاری در زمینهء دادخواهی بر خوردار باشند.
مردم: دستاوردها و نتایج دادخواهی الزامآ تغییر مثبت را به نفع مردم در پی خواهد داشت و گر نه دادخواهی شمرده نخواهد شد. با آنهم تفکیک و شناسایی دو دسته از مردم جهت هدف­گیری دقیق و کسب پشتوانه کافی بمنظور تضمین دادخواهی رسانه­ی لازمی به نظر میرسد. یک، گروه خاصی از مردم که ایجاد، اصلاح و تطبیق قانون از مجرای دادخواهی رسانه­ی بطور مستقیم با سرنوشت آنان ارتباط دارند همچون معلولین، زنان و اطفال. دو، عموم مردم که میتوانند با حمایت­های شان برای ایجاد، اصلاح و تطبیق قانون از مجرای دادخواهی رسانه­ی بر قانونگذاران اعمال فشار نموده و گامهای اساسی را جهت ایجاد جامعه حق مدار بر دارند.        
تهيه پيام: اختتام دادخواهی رسانه­ی با پیامی که عصاره و جوهر دادخواهی را توضیح و نمایش دهد، امری ضروری است. پیام دادخواهی در واقع بیان موجز و انگیزشی است که هدف دادخواهی، ضرورت دادخواهی و راهکارهای رسیدن به هدف را تبیین میکند.
عناصر پیام
بطور عموم هر نوع پیام و بویژه پیام دادخواهی متشکل از عناصر ذیل اند:
محتوای پیام: محتوای پیام انعکاس دهندهء افکار و نکاتی اند که باید به مخاطب انتقال نمایند. یا عبارتست از اندیشه­ی که مخاطب بعد از دریافت پیام بدست میاورد.
زبان پیام: زبان پیام در واقع همان کلماتی اند که برای انتقال پیام به کار میرود. زبان پیام باید ویژگیهای لازم را دارا باشد از قبیل اینکه: متناسب با سطح درک و آگاهی مخاطب انتخاب گردد و در عین حال واضح باشد بدین معنی که حامل تفاسیر متعدد نباشد.
پیام رسان: شخص یا اشخاصیست که پیام را به مخاطب انتقال میدهد. در انتخاب پیام رسان باید فکت­های که رسانه ای و تأثیرگذاری پیام را افزایش دهد، در نظر گرفته شود؛ همچون اعتبار پیام رسان در نزد مخاطبین، انتخاب مخاطبین بعنوان پیام رسان و قدرت انتقال پیام بطور مؤثر.
ابزار و قالب پیام: منظور مجرا و کانالی اند که برای انتقال پیام استفاده می­شود. ابزار پیام باید از نیروی متقاعد سازی، تأثیرگذاری و تنوع برخوردار باشند و میتوانند در یکی از اشکال آتی تبلور یابد: جلسات رو در رو، گفتمان، بحث آزاد و عمومی، مطلب مطبوعاتی، کنفرانس مطبوعاتی، پوستر، بروشور و حتا عرض حال. البته گزینش ابزار پیام بستگی به نوع مخاطب دارد و اینکه مخاطب ما مردم است یا پالیسی سازان. در صورتیکه پالیسی سازان مخاطب دادخواهی باشند، میتوان از مؤثر ترین ابزار همچون جلسات حضوری یا رو در رو، بسته­های معلوماتی، اوراق معلوماتی و تشکیل گروپ­ کاری پالیسی استفاده نمود.
زمان و مکان: بدین معنی که چی وقت و کجا انتقال پیام باید صورت گیرد. حفظ اتصال و همزمانی فعالیت دادخواهی با رویدادهای مهمی همچون روز جهانی زن و سایر موضوعات مشابه، میزان تأثیر گذاری بر پالیسی­سازان و جلب افکار عمومی را افزایش خواهد داد.
ویژگیهای پیام
پیام دادخواهی در صورتی میتواند تأثیرگذار و قناعت بخش باشد که ویژگیهای زیرین را داشته باشد:

• ساده و همه فهم باشد

• موجز و کوتاه باشد

• دارای زبان متناسب باشد

• محتوای پیام با ابزار آن همخوانی داشته باشد

• انتقال توسط پیام رسان معتبر صورت گیرد

• لحن و زبان پیام سازگار با خود پیام باشد (جدیت پیام یا آمیختگی با شوخی).

کنفرانس مطبوعاتی
برگزاری کنفرانس مطبوعاتی منحیث یکی از اساسی­ترین گام در راستای عملی­سازی دادخواهی رسانه­ی مطرح میگردد. برگزاری چنین کنفرانسی نیازمند اقدامات و عملی سازی مراحل ذیل اند:

• یافتن اخبار قابل نشر که بتواند توجه رسانه­ها را جلب نماید در غیر آنصورت نیاز به برگزاری کنفرانس مطبوعاتی نخواهد بود.

• انتخاب و تعیین رسانه­های هدف و اینکه کدام دسته از رسانه­ها را باید دعوت نمود.

• تعیین محل مرکزی و مناسب که رسانه­ها و خبرنگاران به آسانی به آن دسترسی داشته باشند.

• تعیین زمان و وقت مناسب و نهایی که با رویدادهای مهم دیگر همزمان نباشد.

• تهیه مواد لازم: فراهم نمودن مواد لازم همچون مطلب مطبوعاتی، لیست شرکت کننده­گان و نسخهء سخنرانیها.

• دعوت از رسانه­ها و خبرنگاران: با استفاده از لیست  رسانه­ها به راحتی میتوان با رسانه و ژورنالیستان تماس برقرار نمود ولی بهتر است که تماس و دعوت از رسانه­ها چند روز قبل از بر­گزاری کنفرانس صورت گیرد و نیز پیگیری لازم بعد از تماس حفظ گردد. تماس تلفنی و پیگیری آن با ارسال دعوتنامه روش مناسبی است.

• انتخاب سخنران: تعیین سخنران یا سخنرانان ماهر، معتبر، مقتدر و دانشمند که آگاهی و دانش لازم دادخواهی را داشته باشند، تأثیر بسزا در مجاب­سازی پالیسی سازان و مؤثریت دادخواهی رسانه­ی دارد.

• پیگیری: گام اساسی بعد از ختم کنفرانس مطبوعاتی، تعقیب و پیگیری موضوع است؛ بدین معنی که اطلاعات و دستاوردهای کنفرانس مطبوعاتی تنظیم گردیده و در اختیار رسانه­های حاضر در کنفرانس قرار داده شود.

کمیسیون حقیقت­یاب
تعریف کمیسیون حقیقت­یاب: نهادیست برای تحقیق و بررسی تمامی موارد نقض حقوق بشر در دوره‌ی مشخص از تاریخ یک کشور. فلسفۀ وجودی کمیسیون حقیقت­یاب مبتنی بر افشا­سازی و پرده­برداری از تاریخ سیاهی است که تلاش برای تحریف و انکار آن صورت گرفته باشد. در واقع چنین کمیسیونی انعکاس صداى قربانیان و خانواده‌های آنهاست.
 
وظایف کمیسیون حقیقت­یاب

• بررسی و تحقیق نقض حقوق بشر، جنایات و آگاهی­دهی به مردم

• جبران خسارت‌ و پرداخت غرامت به قربانیان

• تلاش در جهت پیش­گیری از تکرار جنایت‌های گذشته

• احيای انسانيت در وجود کسانی که مرتکب نقض حقوق بشر شده‌اند.

کمیسیون حقیقت­یاب با بررسی جنایات و نقض حقوق بشر درگذشته نگاه ژرف به آینده دارد، آینده‌ای که در آن بتوان امید داشت که دیگر گذشته تکرار نخواهد شد.
 
سابقۀ تاریخی ایدۀ تشکیل کمیسیون حقیقت یاب
طرح کمیسیون حقیقت­یاب برای اولین بار در دهه هشتاد و از طریق سازمان عفو بین­الملل مطرح شد، دهه­ای که دو تجربۀ دردناک را پشت سر نهاده بود، یکی عبور از جنگ جهانی دوم و دیگری گذار به دموکراسی بعد از تجربه دیکتاتوریهای نظامی در آمریکای لاتین و دیگر کشورها. استقرار حکومت دیکتاتوری نظامی در آرژانتین منجر به دستگیری و ناپدید شدن هزاران انسان گردید و هیچ اطلاعی از آنها برای خانواده‌هایشان در دست نبود، روشنترشدن سرنوشت ناپدیدشده­گان و دستگیر شده­گان، هدف اولیۀ کمیسیون حقیقت­یاب را در آرژانتین تشکیل میداد. هسته­ گذاری کمیسیون حقیقت­یاب در آرژانتین متأثر از تلاش مادران و خانواده­هایی بودند که سکوت را شکستند و با تجمع و راهپیمایی‌های شان، جهانیان را متوجه سرنوشت ناپدید شدگان نمودند. این نمونه از مرزهای آرژانتین فراتر رفت و نیز چنین کمیسیونی محدود به پدیدۀ "ناپدید شدن" باقی نماند بلکه شکنجه و دیگر اعمال ضدانسانی همچون شناسایی شکنجه‌گاهها، شناساندن نقش و مسئولیت افراد، نهادها و مسئولین در دستور کار کمیسیون حقیقت­یاب قرار گرفت.
دست­آوردکمیسیونهاى حقيقت­یاب در عین ارزشمندی، تأثیر چند بعدی بر روند نهادینه شدن عدالت داشته‌است. یکی تأثیر و سهم  کمیسیون حقیقت­یاب در دادخواهی و اینکه جنایت کاران و ناقضین حقوق بشر باید محاکمه و مجازات شوند و گرنه نمیتوان انتظار داشت که دوباره جنایات و نقض سیستماتیک حقوق بشر تکرار نشود. گرچند کمیسیون حقیقت­یاب به تنهایی مرجع حقوقی و دادرسی نیست، ولی می‌تواند با جمع آوری اسناد و مدارک، ایجاد فضای بحث و گفتمان و تبدیل حقیقت به گفتمان اجتماعی به این امر کمک بکند.
یکی دیگر از مهمترین دست­آورد کمیسیون حقیقت­یاب آگاه­ سازی جامعه از تاریخ گذشته است. تاریخی که تکذیب و انکار شده است. آگاه­سازی نه فقط با زبان آمار و سند بلکه از زبان قربانیان و انتقال تجربه‌ی آنها به کل جامعه، که این کار به حافظه‌ی جمعی کمک کرده و باعث می‌شود که کل جامعه از رنجهای تحمیل شده بر قربانیان و خانواده‌های آنان آگاهی یابند و در آن سهیم شوند. این برای خانواده­های قربانیان یک تسلیت.
با تشكر ازمؤسسه محترم مجما كه در طي سه كار گاه آموزشي مواد بالا را به دسترسم قرار داد. تا مطلب ديگر و زمان ديگر.
حزين يار