آرشیف

2014-12-25

استاد محمود بی پروا

راه های تهیه سوخت غیراز گیاهان

 
          یک تعداد دوستان زیاد علاقمند هستند تا راه های جلوگیری از قطع گیاهان را بدانند و در تنظیم و استفاده درست از آنها گام های عملی بردارند تا به یاری پرودگار توانا از یکطرف سرزمین ما پوشیده از گیاهان باقی بماند و ازطرف دیگر مردم به فقر گیاهی و فاقد پوشش نباتی سردچار نگردند.
مردم مجبوراند تا بخاطر پیشبرد حیات یومیه گیاهان را قطع و از آنها در پخت وپزو تسخین منازل استفاده نمایند. هرگاه راه های دیگری بمردم تدارک دیده نشود، این پروسه تا سرحد تباهی عامه ادامه خواهد یافت. بعض راه های وجود دارد که با اجرای آنها میشود جلو همچو نابودی گیاهان را گرفت . در زیر به معرفی بعضی از آنها پرداخته میشود:
 

  1.    اعمار برق ها ی آبی:

ولایت غور باداشتن سه دریای بزرگ یکی از ولایات مهم برای احداث برق آبی بحساب می آید. این سه دریا عبارتند از: دریای هریرود که از وسط شهر چغچران مرکز ولایت غور میگذرد.دریای مرغاب که در 75 کیلومتری  شمال چغچران جریان دارد ودریای فراه رود که از 110 کیلومتری جنوب چغچران میگذرد.این سه دریا موازی یکدیگر از شرق به استقامت غرب جریان دارند که از مقادر مناسب آب برخوردارمیباشند . لذا به یقین کامل اگر دولت با ساختن بند های برق توجه مبذول نماید تمام ولایت غور را برق میدهد. لیکن بد بختی در اینجا است که تا ازخود غور انجینر بند برق وسرک تربیه نشود از طریق انجینران دیگر ولایات افغانستان چنین چیزی بعید به نظر میخورد.
تجربه نشان داده است که حتی روی یک سرک بسیار عادی وقتیکه از انجینران ولایات دیگر نظر خواهی شده است غیر از حرف ناممکن چیز دیگری شنیده نشده است خاصتا متخصصین هرات در این راستا بکلی کناره گیری مینمایند چونکه آنان با سرک پخته و برق عادت گرفته اند و بهمین خواطر بهیچ وجه حاضر نمیشوند حتی از دو راهی شیدائی قدم فراتر نهند.( بطور مثال از سال 2004 بدینسوآقای الحاج رئیس عبدالسلام مجاهد و شخصیت ممتاز منطقه جام – کمینج بکرات انجینران موسسات مختلف و دولت را که از ولایات دیگر بودند دعوت بعمل آورد تاازامکان احداث سرک منار جام تا کمینج بطول 20 کیلومتراز طریق شمال ساحل دریای هریرود ابراز نظر فرمایندهکذا از ایشان تقاضا نمود تا در احداث این سرک که کوتاه ترین و بی خطر ترین راه از هرنگاه بین چغچران و هرات است  مسئولیت ساختن آنرا بعهده بگیرند ولی هیچ کدام آنان از خود موافقت نشان ندادند تا اینکه باالآخره خودش با استفاده از نیروی فکری و جسمی مردم منطقه در ظرف سه ماه ( از اول حوت 86 تا اول جوزای 87 ) بدون دریا فت اجرت از کدام منبعی سرک مذکوررا کار و تکمیل نمود که همین حالا یگانه راه ارتباطی بین چغچران وهرات چه از نگاه امنیتی و چه از حیث نزدیکی وبیخطری تحت هر نوع اوضاع جو ی و بارندگی بروی ترافیک باز و بحساب می آید و بعد از بازشدن بروی ترافیک هرکسی که ازآن میگذرد بحقانیت و کار سرک مذکور مهر تائید میگذارد.درصورتی که در ساختن یک سرک بطول ناچیز انجینران از دیگر ولایات حاضر نباشند چه رسد به اینکه به مردم غور کسی بند برق بسازد).
موجودیت برق سبب خواهد شد تا مردم از قطع و سوختاندن گیاهان خودداری کنند. گرچه هم اکنون در بسیاری از قریه ها آسیاب های آبی به کارخانه های برق تبدیل گردیده اند ولی این برق ها به آن اندازه قوی نیستند که سبب پخت وپز و گرم کردن خانه ها شوند.
 

  1.    راه دیگر کاهش تعداد مالداری از طرف مردم غورمیباشد :

قرار تحقیقی که انجام داده شد، فعلا ظرفیت تولیدی علوفه در غور سالانه از 730 تا 950 کیلوگرام وزن خشک در فی هکتارمیباشد. چون یک راس بز یا گوسفند روزانه یک کیلوگرام علوفه خشک مصرف دارد ازینرو میشود گفت که سالانه در غور دو راس بز یا گوسفند از یک هکتار زمین مستفید شده میتوانند . بحساب اینکه از مقدار علوفه ایکه در یک هکتار تولید میشود باید نصف آنرا چرانید ونصف دیگر را باقی گذاشت تا روی خاک را پوشیده نگهداشته ودر حاصلخیزی آن کمک نماید ونیز تهیه هیزم بمقاصدی که در بالا ذکر یافت موضوعی است که از تربیه مواشی مهمتر به نظر میخورد ازینرو باید حد اقل نصف حجم کتله گیاهی را به خاطر هیزم در نظر گرفت که بدینحساب باید بهر سه هکتار زمین دوراس مواشی چرانیده شوند بنأ اگر یک قریه مساحت 105 هکتار زمین چراگاهی را در اختیار داشته باشد باید 70 راس بز یا گوسفند را در آن پرورش دهند نه بیشتر ازآن. درحالیکه فعلا از همچو اراضی 300 راس بز و گوسفند تغذیه میگردند . این چنین چراکه بنام چرای بیش از ظرفیت ساحه یاد میشود، باعث گردیده است تا ساحات غور تمامأ به بیابانهای خشک و بی گیاه و بی آب تبدیل گردد. لذا شرایط موجوده ایجاب آنرا مینماید تا به تعداد مالداری کاهش داده شود ودرعوض به ذخیره و پس انداز حجم گیاهی دقت زیاد صورت گیرد تا مشکل سوخت چاره سازی شود.
 

  1.    توجه در بهره برداری درست از گیاهان :

مثلا هر شخص خودرا به این متقاعد گرداند که ازاین گیاهان  نسل های آینده آنها نیز حق استفاده را دارند ازینرو باید صرف گیاهانی را قطع و جمع نمایند که خشکیده اند ویا از شاخه های خشک استفاده کنند نه از قطع درختان. بهمین ترتیب گیاهان ساحات تند ونشیب داررا قطع ننمایند و نیزتا هنگامی که بته ها ودیگر گیاهان به پختگی کامل نمیرسند ، قطع نگردند. هم چنان تا مجبور نمی شوند اقدام به قطع گیاهان ننمایند. هکذا گیاهان نباید بطور یکسر قطع گردند بلکه هنگام قطع حد اقل نصف آنها باقی گذاشته شوند تا در سال های بعد کلان شده و به سایز قابل قطع بعدی برسند.
ولی بد بختانه چنانچه دیده میشود زیادترین گیاهان را در وقت نموی فعال آنها یعنی هنگام فصل بهار قطع مینمایند که این خود یک عمل نادرست و روش بیرحمانه در مقابل گیاهان میباشد.
 

  1.    استفاده از زغال سنگ های که از پودر زغال بقایای گیاهان همراه خاک کلی نرم درست میشود:

طوری که از بقایای گیاهان مثل شاخه های خشکیده ، برگ ، ریشه های پوسیده و پوست آنها پودر زغال تهیه کرده بعد یک حصه از این پودررا با دو حصه خاک نرم کلی مخلوط و خمیرکرده سپس در غالب های سوراخ دار ازآن بشکل خشت  درست میکنند بعد ازاینکه خشک شدند آنهارا در بخاری ها ی چوبی انداخته و میسوزانند که در اثر این سوختن حرارت کافی تولید وباعث گرم شدن خانه وپختن د یگ میگردد(به تصاویر دیده شود).
 

  1.     استفاده از دیک های که به کمک اشعه خورشید غذارا می پزند.

اگر همچو دیک ها به قیمت نازل  تهیه و بدسترس دهاتیان قرار گیرند تا اندازه زیاد از قطع گیاهان جلوگیری مینمایند.زیرا در موسم گرمای سال مردم اطراف پخت وپز مورد نیاز خویش را از طریق این دیک ها اجرا نموده ولازم نمیدانند که گیاهان را قطع و نابود سازند بدینترتیب یک تعداد زیاد آنها از قطع مصئون مانده و تا به سن پختگی و تولید دانه باقی میمانند.
 

  1.    استفاده از گاز طویله ها، سرگین تازه گاو و خاک اندازها:

شیوه دیگری است که درین راستا کمک شایانی به صرفه جوئی گیاهان مینماید.زیرا ازگاز تولید شده توسط پایپ گازی به اجاق گازی آشپزخانه انتقال ودرپخت وپز استفاده میگردد که بدینسان از قطع گیاهان میکاهد.
 

  1.    ساختن اتاق های تابه خانه دار بشرطی که از سوختاندن کاه گندم و غله جات دیگر کار گرفته شود. اما باید احتیاط تام گردد تا دود کاه به اتاق سرایت ننموده و به گاز کاربن مونواکساید تبدیل نشود تا سبب هلاکت انسانان نگردد.

 

  1.    کاشت وپرورش گیاهان که ساقه و غوزه تولید نمایند مانند جواری و گل آفتاب پرست که درینصورت دانه آنهارا جداکرده وتنه وغوزه ایشان هیزم خوب بخاطر پخت وپز و گرم کردن اتاق میباشد.هکذا غرس و ترویج درختان سریع النمونیز درین قسمت زیاد موثر میباشد.

 

  1.    ترویج قرق کردن ساحات للمی: اگر چنین کاری مروج گردد که هرقریه در حفاظت ساحات للمی کوهستانی خویش کمر همت به بندند ، بالآخره کار بجائی خواهد رسید که قرق کردن کوه ها وتپه های مربوط قریه جات جزئی از فعالیت آنها شده ودرنتیجه ساحات کوهستانی دوباره احیا و سرسبز خواهد گردید.

 

  • جمع کردن سرگین حیوانات در فصول تابستان و خزان و استفاده ازآنها در پخت وپز.

 

  • سوختاندن مبلایل سوخته، تایر های کهنه وسایط ، کفش های کهنه پلاستیکی، خریطه ها و کارتن های پلاستیکی و کاغذی و غیره مواد عضوی غیرقابل استفاده در دیگر امور زندگی. گرچه دود و گازات اینها محیط را آلوده میسازند ولی چاره ئی جز این نیست و سوختاندن اینها از یکطرف منازل را گرم میکند و از طرف دیگر اطراف مارا از وجود زباله ها و اجسام ناخواسته پاک میسازد.

 

  • استفاده از گاز و نفت از طرف آنانی که توان مالی برتری دارند.

 

  1.   کاشت و پرورش جبرانی: اگر چنین تعاملی پیاده گردد که در عوض قطع یک گیاه منجمله درخت به تعداد حد اقل 5 درخت دیگر شانده و پرورش گردد، در حل این معضله بسیار کمک خواهد کرد. کشور های که همچو شیوه ئی را اجرا کرده اند امروز همه چیز را دراختیار دارند.

 
بدین طریق با بکار بردن این رویش ها میشود تا اندازه زیاد جلو قطع و نابودی گیاهان را گرفت. آرزومندم یکی از این شیوه ها عملی گردد تا خدمتی باشد بحق گیاهان ناتوان.

 
   
                   طریقه خمیر کردن زغال و خاک                             جابجا کردن خمیره در قالب زغال سازی
          
 
                         زغال های آماده شده .                                           سوختاندن زغال روی اجاق