آرشیف

2014-12-12

نبی ساقی

دمی با مجلۀ صدای غور

شمارۀ اول و دوم مجلۀ « صدای غور» ، به صاحب امتیازی مقام ولایت ، از بودجۀ مبتنی بر اجراات والیان به نشر رسید. این مجله به شکل رنگی و با کاغذ گلاسه ، در 89 صفحه چاپ شده است. انتشار « صدای غور» را می توان یک ابتکار عالی ، مفید و مؤثر خواند که به شرط تداوم، در کنار مجلۀ جام و « ارادۀ مردم» ارگان نشراتی شورای ولایتی ، در تاریخ غور باقی خواهد ماند و نقش ومسوولیت فرهنگی خویش را بازی خواهد کرد. رسانه ها در حقیقت ، رکن رکین دموکراسی هستند و به عنوان یکی از بال ها و یا بازوهای توانای نظام شمرده می شوند. در دولت های دموکراتیک ، مردم از طریق رسانه ها صدای خویش را به دولت می رسانند و دولت ها نیز، با بهره گیری از همین وسایل و همین مجرا ها با مردم رابطه برقرار می کنند و سیاست ها و فعالیت های خود را توضیح می دهند. مجله صدای غور ، حقیقتا خوبی ها، زیبایی ها و جذابیت های فراوانی دارد. در اینجا با توجه به مجال و فرصت اندکی که در اختیار است، به برخی از آن محاسن به صورت بسیار فشرده و گذرا اشاره می شود:

1- روی جلد مجله حاوی لوگو وعکسی از رییس جمهور است که پرچم کشور را نیز در زمینه دارد. هرچند ممکن است این تصویر در جلد مجله ها ، مثلا در کابل اندکی تکراری باشد؛ اما برای مخاطب غوری شاید خالی از جذابیت و اهمّیت نباشد. در شماره های بعدی مجله اما، خوب است که تصاویری از دانشمندان، فرهنگیان ، هنرمندان، ورزشکاران و آبده های تاریخی غور زینت بخش روی جلد مجله باشند.
2- لوگوی مجله ( صدای غور) به خط نستعلیق زیبا و به اندازۀ مناسبی طرح شده است. هرچند خط نستعلیق به خاطر کاربرد فراوان ، ممکن است در ذهن برخی از خوانندگان اندکی کلیشه ای وکلاسیک به نظر برسد؛ اما به هرحال در اینجا تاحدودی ، جالب و زیبا معلوم می شود.
3- پشت جلد صدای مردم، متشکل از زمینۀ آبی و عکسی است که نشان دهندۀ افتتاح یک پروژۀ سازندگی در غور است. این طرح با یک شعار مناسب در بالای عکس، یکجا گردیده و روی همرفته کار نسبتاً قناعت بخشی ارایه کرده است.
4- کاغذی که برگ های داخلی مجله از آن ساخته شده هرچند کمی گران است ؛ اما خیلی نازک ، زیبا و ظریف است و ظرفیت آن را دارد که طراح مجله ، هنر وتوانایی های خویش را در عرصه طراحی و برگ آرایی ، در آن با قدرت به نمایش بگذارد.
5- طرح های جلد داخلی را نیز می توان گفت که تا حدودی قناعت بخش کار شده اند ؛ اما اثرهنری نیک محمد مستمند غوری در صفحه اول و بعد از فهرست مطالب اندکی بی دلیل به نظر می رسد. به نظر من جای این کار هنری در جلد داخلی نخست بود ، نه در جای که حالا گذاشته شده است. 
6- عکس های صفحات 5، 11، 12،15 و 37 کیفیت بسیار خوبی دارند و این قابلیت را داشتند که از آن ها به شکل بسیار هنری و حرفه ای به خاطر زیبایی صفحات استفاده می شد و برگ آرایی را جذاب تر می ساخت.
7- تعداد برگ های مجله ، ظاهراً مناسب است، به خاطر اینکه نه آن قدر زیاد است که باعث ملال خاطر خواننده شود و وقتش را بگیرد ونه هم آن قدر کم است که مطالبی اندکی را در خود جای بدهد و خواننده ظرف چند دقیقه همه اش را بخواند.
8- فونتی (قلم) که در بیشتر صفحات از آن استفاده شده ، فونت مناسب است و نشان می دهد که طراح مجله، امکانات بیشتری هنگام برگ آرایی در دسترس داشته است. عنوان صفحۀ 18 که با خط شکست زیبا نگارش یافته خیلی عالی است و خوب بود که دیزاینر، از این امکانات در جای جای کار خود بهره می گرفت.
9- برخی شعار های هم در مورد صلح ، امنیت ، معارف و… به خط درشت در برخی از برگ ها ، نوشته شده که یک ابتکار خوب و مفید می باشد وباید در شماره های بعدی نیز پی گرفته شود.
10- دقت بیشتر هنگام تایپ گزارش ها و نوشته ها ، یکی دیگر از نقاط قوت چشمگیر صدای مردم است. با این وجود برخی اشتباهات تایپی هنوز هم وجود دارند که در کارهای بعدی عنایت بیشتری می طلبند. مثلا در صفحۀ 14 ، عضو کمیسون آتش بس، به خط درشت نوشته شده است که محترم مولوی مغفرالله در حالی که صورت درست نام ایشان مولوی مغفورالله است.

 

در کنار نقاط قوت و محاسن بسیار ، مجلۀ صدای غور مانند هر نشریۀ دیگری ، نارسایی ها و کم دقتی های نیز دارد که به برخی از آن ها ، به خاطر بهبود و اصلاح ، به طور گذرا اشاره می شود:

1- چنانچه در گذشته در مورد مجلۀ شورای ولایتی نیز تذکر رفته بود ، تأخیر در چاپ مجله و گذشتن تاریخ مصرف برخی از گزارش ها و خبر ها، یکی از نکات مهمی است که باید مورد توجه دقیق قرار گیرد. اگر خبری در گذشته های دور اتفاق افتاده باشد و الزامی باشد که در نشریه آورده شود ، اصلا ضرورت نیست که تاریخ دقیق آن ذکر شود. در چنین مواقعی ، بدون ذکر تاریخ هم می توان یک خبر را به نشر رساند و به نحوی خواننده را از آن حادثه مطلع ساخت.
2- در شمارۀ اول مجله ها و روزنامه ها معمولاً علت تأسیس نشریه و پالیسی ها وسیاست های نشراتی آن در سرمقاله ذکر می شود و اهمیت و فواید آن با خواننده در میان گذاشته می شود ، اما در شمارۀ اول صدای غور این کار صورت نگرفته است و خوب بود که این مسأله در نظر گرفته می شد. بگذریم ازینکه مدیر مسوول و سردبیر مجله نیز معین نشده است و معلوم نیست که این کار بزرگ فرهنگی را چه کسی گردانندگی و سازماندهی می کند.
3- در مجله ها و روزنامه معمولا مطالب یک صفحه را ، در چند ستون می نویسند. این کار به خواننده کمک می کند که ادامۀ مطلب به سادگی از چشم اش گم نشود و در حین حال ، نوشته ، هنری تر به نظر برسد. در « صدای غور » تمام مطالب بدون در نظر گرفتن این ویژگی تایپ شده اند وخوب است که در آینده به مسأله ستون بندی صفحات توجه صورت گیرد.
4- مجله ها معمولا به بخش های ادبی، اندیشه ای، خبری، ورزشی و… تقسیم می شوند؛ اما صدای غور این بخش بندی را ندارد و مطالب به صورت پراکنده و بدون کدام نظم خاصی چیده شده اند.
5- کاغذ های گلاسۀ براق، که در مجله استفاده شده اند ، قابلیت این را داشتند که در آن ، از رنگ ها ، استفادۀ اعظمی صورت می گرفت و برگ های مجله ، با رنگ های گوناگون تزیین می شد. اما در این شماره ، اکثریت ورق ها سفید هستند و مطالب ، بدون کدام زمینه هنری در صفحۀ سفید گذاشته شده اند.
6- هرچند مطالب علمی ، سیاسی ، ادبی تاریخی و امثالهم بیشتر اوقات، به طول وتفصیل بیشترنیاز دارند؛ اما گزارش های که در این مجله گردآوری شده اند، دربرخی موارد، بیش از حد عریض و طویل هستند و بهتر بود که آن گزارش ها خلاصه می شد و فشردۀ آن در مجله جا می گرفت.
7- مجله ها و به ویژه مجله های رنگه وهنری، غالباً دو صفحۀ وسط را با یک عکس بزرگ به شکل هنری تزیین می کنند. خوب بود که اگر این کار در صدای غور نیز صورت می گرفت و به جذابیت مجله افزوده می شد.
8- در عناوین مجلۀ صدای غور در بیشتر مواقع، از فونت واحد استفاده شده است. بهتر به نظر می رسد که در نوشتن عنوان ها از فونت های هنری و متنوع و جذاب تر کارگرفته می شد و ازاین یک نواختی کلیشه ای و تکرار مداوم فونت «بی تیتر» رهایی حاصل می شد.
9- کمرۀ بی کیفیت و یا کیفیت پایین، از نقاط ضعف دیگری است که باید روی آن انگشت گذاشت. مجله های رنگه به خاطر چاپ عکس های خوب ، به دوربین با کیفیت و حرفه ای و همین طور عکاس مسلکی نیازدارند. خوب خواهد بود اگر این مساله در آینده در نظر گرفته شود و به کیفیت عکس ها توجه بیشتر عنایت شود.
10- نبود طرح های جالب در زمینه و در متن ، موضوع دیگری است که نباید آن را نادیده انگاشت . حاشیه های مناسب، جای های خالی به خاطر زیبایی و ساختن زمینه های رنگه می توانست مجله را زیباتر وجذاب تر و پرخواننده تر بسازد.
11- فهرست مطالب ، که به حق پیش از صفحۀ اول آمده است در بالای صفحه عنوانی دارد که فونت جذابی ندارد و عنوان صدای آزادی ، نشریۀ اخبار آیساف را به یاد انسان می آورد. وانگهی در اینجا « فهرست » در یک صفحه و « مطالب » در صفحه دیگر گذاشته شده است وممکن است خواننده احساس کند که فهرست یک چیز است و مطالب ، چیز دیگر.
12- مطلبی دربرگ های 5- 6 مجله جا داده شده که توصیه رییس جمهور به بازرگانان وسرمایه گذاران هندی است. این موضوع ممکن است برای مخاطب غوری اصلا جالب نباشد. در آوردن چنین مطالبی بهتر است دقت بیشتر صورت گیرد.
13- در برگ هفتم مجله، معرفی مختصر غور آمده است ودر این نوشته در مورد مساحت و نفوس ولایت ظاهراً بی دقتی ها و سهل انگاری های پیش آمده است. آمار منابع رسمی مربوط به سال ها قبل است و بر مبنای همین نفوس شماری دوران ظاهر شاهی است که مثلا ولایت پرنفوس بامیان در شورای ملی فقط چهارتن نماینده دارد.
14- بیشتر گزارش های مجله، به سبک راپور تاریخی و کلیشه ای نوشته است و جذابیت چندانی ندارد. در این سبک ، گزارش نویس، قصه را از اول تا آخر می نویسد و موضوع مهم از کم اهمیت تفکیک نمی شود و خواننده به جای اینکه لب ولباب مطلب را بخواند یک داستان دراز را از اول تا آخر مجبور می شود که بخواند. توضیحات غیرضروری بسیاری معمولا در برخی از گزارش های رسانه های دولتی وجود دارند. درحالی که بهترین گزارش آن است که مفاهیم بیشتر ، با کلمات اندک در آن تنظیم شده باشد.
15- فیصلۀ اصلاحی که در صفحه های 27 و 28 جاگرفته است ، بسیار ریز و ناخوانا می باشد و بهتر است که در چنین مواقع ، خلاصۀ مطالب و اُس واساس آن آورده شود نه تمام مطلب.
16- حاشیه ها و جاهای خالی در برگ آرایی مجله ها زیاد اهمیت دارند. در صدای غور مطلبی که درآخر صفحه به آخر رسیده ، در پایان همان صفحه مطلب دیگر آورده شده است که بهتر بود آن نوشته در صفحه بعدی گذاشته می شد و به جای آن از شگردهای هنری دیگر استفاده می شد.
17- صدای غور، ظاهراً نخواسته است که کاملا از مطالب ادبی عاری باشد و بنابراین یک داستان کوتاه در برگ های 63 – 67 و یک شعر با بیوگرافی شاعرش ، در صفحه 89 جابجا شده است. اما قراین نشان می دهد که این دو موضوع ادبی، خیلی حاشیه ای هستند و احتمالا فقط برای پُر کردن صفحات آورده شده اند.
18- فیصلۀ هیأت ریاست جمهوری ، به خاطر حل منازعۀ قوم چشتی و پهلوان بسیار طویل و کشال است و خوب بود که صرف خلاصه نظر هیأت تذکر داده می شد. از جانب دیگر این گزارش طوری نوشته شده است که اگر آدم خود را به جای یکی از اطراف قضیه بگذارد چندان با این نوشته احساس راحتی نمی کند. نظر هیأت بلند رتبه به جای خودش ، اما نشریۀ ولایت باید باریکی ها وظرافت های بسیاری را در باب روابط اقوام و جناح ها رعایت نماید و احساس خوانندگان گوناگون خود را در نظر بگیرد.
19- در صفحۀ 87 ، عنوانی تحت نام اخبار کوتاه آورده شده و در ذیل آن ، چهار خبر کوتاه با تیتر های کم رنگ ذکر شده است، درحالی که بیشتر بخش های مجله خبرها وگزارش های کوتاه وبلندی است که این چهارتا نیزبخشی از آن ها هستند.
20- در قسمت آیین نگارش و درست نویسی ، قوس های کلان و قوس های ناخنک بسیاری ، در جاهای که اصلا نیاز نبوده آورده شده اند و بهتر است که در آینده چنین مسایل در نظر گرفته شوند.
21- مطالب علمی ، معلوماتی، ادبی، تاریخی و… همانگونه که در مجله شورای ولایتی جای شان خالی بود در اینجا نیز به آن ها پرداخته نشده است.
22- انتخاب عنوان در مقاله ها بسیار اهمیت دارند. عناوین گزارش ها ومقاله های صدای غور بیش از حد بلند هستند و جذابیت چندانی ندارند ، به طور نمونه به این عنوان دقت نماییم: « گردهمایی بزرگ به مناسبت برقراری صلح و آشتی بین اقوام درگیر در ولایت غور» ویا « از روز معلم در لیسه سلطان علاوالدین غوری بزرگداشت به عمل آمد» در حالی که به جای آن عنوان بلند بالا می شد نوشت که « تجلیل از روز معلم» و بعدازان در لید خبر، محل و مناسبت آن توضیح داده می شد.
23- در مجله ها وروزنامه و اساساً هرنوشته ای، یکسان سازی وهمگون نویسی، اهمیت بسیار دارد. اما در صدای مردم این همسان سازی همیشه رعایت نشده است. مثلا در صفحۀ 35 در عبارت « شب زنده داری ها » « ها» به ما قبل خود پیوست نوشته شده و اما یک سطر بعد تر در « افغان ها » و « گل ها» « ها» جدا نوشته شده است.

به هرحال صدای غور، یک کار فرهنگی و تبلیغاتی خوب و یک ابتکار نیک است و ایجاب می کند که فرهنگیان و اهل قلم این سرزمین از چنین کارهای پسندیده و در خور، با پیشنهادها، انتقادها و مطالب علمی وادبی و… شان حمایت نمایند. شمارۀ اول هر نشریه ای ، بدون شک همیشه کم وکاستی های دارد و این نقایص در گام های بعدی معمولا ازمیان برداشته می شوند. من مجلۀ صدای غور را یک قدم نیک و یک اقدام مناسب می دانم و یقین دارم که این مجله ( درصورتی که ادامه داده شود) در تاریخ غور و درتاریخ رسانه های غور ماندگار خواهد شد. مجلات دولتی ازین قبیل، اگر با دقت و بامسوولیت کافی انتشار یابند ، در کنار اطلاع رسانی درستی که در زمان حاضر می کنند ، می توانند در آینده به عنوان یک منبع تحقیقی و پژوهشی معتبر مورد استفادۀ فرهنگیان و اصحاب قلم نیز قرار گیرند. بنده ضمن اینکه این رویداد فرهنگی مناسب را به مردم غور و مسوولین آن تبریک می گویم ، از همینجا اعلام می کنم که برای بهبود و حمایت صدای غور ، در صورتی که نیاز باشد آنچه در توان دارم دریغ نخواهم کرد.