آرشیف

2015-1-8

محمد حسین نبی زاده

سـوراخ بین بطنی: ســوراخ قلب یـا VSD

 

قسمت نخست:

مقدمه :

هرفصل برای مردم افغانستان سرآغاز یک کار ویژه ای است. از اینکه اکثریت مردم افغانستان زراعت پیشه اند، فصل بهار و تابستان برای مردم ما فصل کار، زحمت و تلاش است و خزان فصل برداشت و محصول است. زمستان از همه فصل ها فرق می کند، برای مردم ده نشین زمستان فصل استراحت، برای طبقه فقیر جامعه شهری فصل سردی است و غم سوخت به غم شکم افزوده می شود. در سال های اخیر درمان و تداوی نیز یکی از کار های مهم شهروندان افغانستان در فصل زمستان شده است. با آغاز فصل سرما، هزارها افغانستانی راهی پاکستان و هند می شوند، پول های که از خرج نان و لباس خود صرفه جویی کرده و پس انداز کرده اند را در راه پاکستان و هندوستان به امید درمان مصرف کنند. در این راه چه بسا که به چنگال دلال های خدمات صحی می افتند و نصف پول شان را این دلال ها با حیله و نیرنگ به بهانه های ترجمانی و راهنمایی می دزدند، در این نوشته که شامل سه قسمت مقدمه، سفرنامه و نتیجه است، کوشیده خواهد شد تا به نحوه تداوی و درمان در کشور هندوستان اشاره شود. هرچند این مطلب در مورد مرض سوراخ بین بطنی (سوراخ قلب یا VSD)، یکی از مرض های که در افغانستان امکان تداوی آن وجود ندارد و بیشتر اطفال به آن مبتلا می باشند، نوشته شده و نحوه تداوی آن را بیان می کند، ولی با آن هم برای تمام افرادی که این روز ها برای تداوی عازم هندوستان می باشند مفید خواهد بود.

تعریف:
وجود یک حفره در دیواره ی بین دو بطن چپ و راست قلب را نقص دیواره ی بین بطنی می گویند که می تواند بسیار کوچک و یا بزرگ باشد. این یکی از شایعترین بیماری های قلبی مادرزادی در نوزادان می باشد.

علت بیماری:
علت آن در بیشتر کودکان ناشناخته است اما فاکتور ژنتیک نقش مهمی را در ابتلا به این بیماری ایفا می کند. در اغلب کودکان با سایر ناهنجاری های قلبی مادرزادی همراه است.

تاثیر بیماری بر عملکرد قلب:
درحالت طبیعی بطن چپ قلب، خون دارای اکسیژن را به اندام های بدن پمپ می کند و بطن راست قلب هم خون بدون اکسیژن را برای تصفیه شدن به ریه ها پمپ می کند. وقتی که یک حفره در دیواره ی بین دو بطن قلب وجود داشته باشد خون از بطن چپ بدلیل فشار خون بیشتر از حفره عبور کرده و وارد بطن راست شده و درنتیجه حجم خون داخل بطن راست بیشتر از گنجایش آن شده و باید خون بیشتری را در هر بار ضربان قلب به داخل شریان ریوی پمپ کند و این یعنی کار بطن راست دو برابر می شود. هرچقدر این حفره بزرگتر باشد حجم بیشتری از خون وارد بطن راست می شود و با ادامه این روند کار بطن راست و ریه سخت تر شده و باعث بزرگ شدن بطن راست می شود. امکان بروز پرفشاری خون و تنگی در عروق خونی ریه وجود دارد زیرا حجم خونی که به داخل آن ها پمپ می شود بیش از حد طبیعی است.

تظاهرات بالینی:
1. اگر حفره بین بطنی کوچک باشد علائم بارزی وجود نخواهد داشت بجز تغییر در صداهای قلبی زیرا در کار قلب و ریه تاثیری نمی گذارد. اگر حفره بزرگ باشد، تنفس کودک سریع و سخت تر از حالت طبیعی شده و کودک کبود و سیانوزه می شود.
2. تعریق و خستگی در زمان خوردن شیر.
3. اختلال در تغذیه نوزاد و بدنبال آن اختلال در رشد و وزن گیری. 
ممکن است این علائم تا چند هفته بعد از تولد مشاهده نشود.

راه درمان:
1. در صورتی که حفره کوچک باشد، کار قلب و ریه را سخت تر نمی کند و به جراحی نیازی نیست و در این موارد حفره خودبخود ترمیم و بسته می شود. هیچ درمان دارویی و یا درمان دیگری سریع تر از ترمیم خود به خودی حفره عمل نمی کند.
2. زمانی که حفره بزرگ باشد ممکن است نیاز به جراحی باز قلب و بستن حفره ی بین بطنی و پیشگیری از مشکلات جدی باشد. نوزادان با علائم شدید این بیماری، باید در کوتاهترین زمان و اولین فرصت تحت عمل جراحی قرار بگیرند. می توان موقتا از درمان دارویی برای کمک به کاهش علائم استفاده کرد؛ اما دارو نمی تواند نقص دیواره بطنی و همچنین آسیب شریان ریوی را درمان کند.

عمل جراحی:
بستن حفره ی بزرگ بین بطنی معمولا در دوران نوزادی یا کودکی و زمانی که علائم آشکار می شود برای جلوگیری از عوارض بعدی آن طی یک جراحی باز قلب انجام می شود. معمولا یک بافت مصنوعی و یا از جنس پریکارد (لایه ی خارجی قلب) در محل حفره دوخته شده و کاملا حفره بسته می شود. به مرور زمان این بافت دوخته شده توسط بافت داخلی قلب پوشیده شده و به شکل بافت طبیعی قلب باقی می ماند.
اگر نوزادی چندین نقص قلبی و یا حفره ای در محل نامناسبی داشته باشد، یک عمل جراحی موقتی برای کاهش علائم و کاهش فشار شریان ریه انجام می شود. و زمانی که نوزاد بزرگتر شد یک عمل جراحی برای درمان قطعی انجام می شود.

فعالیت های کودک:
اگر حفره بین بطنی بسیار کوچک باشد و یا تحت عمل جراحی، بسته شده باشد، کودک شما به هیچ محدودیتی در فعالیت های فیزیکی خود نیاز ندارد و می تواند در فعالیت های معمول و بدون خطر مانند شنا، دوچرخه سواری و… شرکت کند.

نیازهای خاص مراقبتی و تغذیه ای کودک :
1. پیگیری آزمایشات معمول و ماهانه 
2. برقرای و حفظ ارتباط با پزشک متخصص قلب کودک بطور منظم
3. مصرف صحیح و منظم داروهای تجویز شده.
4. مراقبت از محل جراحی و پانسمان طبق دستور پزشک
5. داشتن تغذیه خوب و افزایش وزن کودک
6. اطمینان از دریافت میزان کالری مناسب در هر روز
7. پیشگیری از ابتلا به آندوکاردیت (عفونت قلب) طبق توصیه ی پزشک متخصص از جمله مصرف آنتی بیوتیک قبل از هرگونه اقدام دندانپزشکی و یا جراحی.
بخش دوم و سوم این مطلب زیر عنوان "سفر به هندوستان" و "چگونگی تداوی مرض سوراخ قلب" به زودی نشر می شود.
مطالب علمی این بخش برگرفته از وبلاگ (سمیرا صفایی زاده) می باشد که در لنک زیر قابل دریافت می باشد:

http://sepidjamegan.blogfa.com/post-44.aspx