آرشیف

اگربخواهیم بی تکلف ترین زمزمه های تنهایی آدمی را بدانیم بی گمان نام از دوبیتی باید بیاوریم . همانی که نه   ادب   دانی  وحکمت خوانی باعث ایجادش شده که ، سوزوسازدل منشای آفرینشش گشته است. دلهای بی آلایشی که ازبارتعلقات صناعات ادبی وصغری کبری فلسفی آزاد بوده اند وآنچه ازسرمایه داشته اند  گداز وسوزبوده است  واشتیاق . دوبیتی تراوش ذوق والتهاب انسان عامی است که هیچ ادعای ندارد وباهرگونه تفاخری بیگانه است ؛ اما باهمین بی ادعایی ،به خلق موجودی کامیاب شده که مایۀ رشک مدعیان نام پوش ونشان آویز ، گشته است.»
( محمد جواد خاوری ، مقدمۀ کتاب دوبیتی های عامیانۀ هزارگی )
 
 دوبیتی ویابه قول مردم ما همان « چاربیتی » های عامیانه ومردمی که هنروزیبایی های منحصربه فردی را درخود گردآورده اند علی الرغم رواج وعمومیتی که درمیان مردم ما دارتد  ، متاسفانه درباب حفظ وحراست آنها توجهی درخوری انجام نشده  وفقط سینه های مردم عاشق مزارشان باقی مانده است.  درست است که برخی ازاین دوبیتی ها شاید قرن ها راپشت سرگذاشته باشند ورازماندگاری را درخود درج داشته اند ؛ اما بدون شک که تعداد بسیاری ازآنها به مرورزمان ازمیان رفته اند وجای شان امروز متاسفانه خالی می باشد. فرهنگیان وقلم به دستان جامعۀ باید درپاسدار ی و حفظ این میراث گران بها آنچه درتوان دارند – پیش ازاینکه گردش زمانه این هاراهم ازمابگیرد –د ریغ نکنند.
    من درسال 1386 به همکاری دانشجویان دارالمعلمین غور تعدادی ازاین دوبیتی ها را گردآورده ام . ازدوستان دیگریُ ما که درداخل یاخارج کشور زندگی می کنند تقاضا می کنم که اگر ازدوبیتی های عامیانۀ مردم غور چیزی به دست شان می آید لطف کنند وازطریق همین سایت عزیز جام غور بفرستند وسهم خویش را درحراست ازاین گنجینه بزرگ ادا نمایند .
   امید وارم دوستان فرهنگی ما که درخارج کشوربه سرمی برند وواژه واژۀ دوبیتی های غور برای شان یاآور خاطره های بی شماری می باشد؛ نظرورهنمایی خویش را دراین باره بنویسند ومارا ازمشوره های سودمندشان محروم نسازند.  می خواهم همینجا ده دوبیتی ازهمان های که شما هم درکودکی ونوجوانی شاید درکوه ها ودره های غور بارها آنها را زمزمه کرده باشید ،بیاورم به این امید که یک ارتباط روحانی یی کوتاه میان شما وقشلاق های شما ازاین سردنیا تااون سردنیا برقرارکرده باشم ویکباردیگر « اورتا » ، « پیلو»  ،«  بجندک»  ، «  رس رو»  ، «  فلارو»  ،«  واسکیچای خاردار» و  « مال چاشتی»  و « گماری»  ونازنینان سر ِ چشمه را به یاد شما بیاورم . البته شما مارا واینهارا هیچگاه ازیاد نبرده اید ولاریبَ فیهِ .

 1
هـمــون روزی کـه اُرتــا بــه کُــرَو بــود

سـفـیـدِ بَــلــبــَلـی بـــه غــرقِ خَـــو بـــود
بــه دل دِ شـتــم یـکــک بــوسـی بـگـیـرم
تـمــام دشــمــنـــا بــــه تَــی پــیــلَـو بــود
 
2
در ِ خـــانـــی گــلـــه اَوشـــک گـرفــتــه
تــنـسـتـهَ ی خــور به تی اوتک گـرفـته
خـــــدا ورداره بـــابــــی ظـــــالـــــم اور
گـلــه داده بـــز وشـیــشــک گـــرفــتــه
 
3
اگـــرآهـــی کـشــم « رس رو» بسـوزه
رف ِ خـــانــــی دلِ پــیــتـــَو بـــســـــوزه
اگـــــرآهــــی دیـــگـــــر ازدل بـــــرارم
سـیـه چـشـمـک بـه جـای خَـو بـسـوزه
 
4
خـــــدایــــا شَـــو بـیـامـد شــو بـیــامـــد
تَــــریـــک مــاهــی بـرفـت مـهـتو بیامد
تــریــــک مــاهــی رفـیـــق وهــمـدمـی
مـهــتـــوی دشـمــنــی هـرشـو بـیــامــد
 
5
هــــواگــــرمـــه نـمـیــتــــانـــم درَو را
بــه زیـــرِ ســرکــشــم داس وتـنــَو را
صــبـــا بــزکَـــلِ قـــشــــی مــیــزایــــه
فــریــمـــون مـی کـنــه شـیـروچـلو را
 
6
ســـرِ چــشــمـــه فـــلا رَو داره دخـتـر
دوچـشــمـــای کــاسـۀ اَو داره دخــتـر
بــتـی دسـتــت کـه تــا نــزمـت بـبـیـنـم
الاهــی کــورشــوم، تَــو داره دخــتـــر
 
7
کـــدوگـــک جــانـشـیـن آردِ جـَو شــد
بـجــنــدک بـهـتـر ازگـوشـت وپلو شد
 چـه گـویـم مـن زسـلـمک هـای تازه
بـه بـالـی آش بـاتـرتـیـب سـیـرَو شــد
 
8
بــه پـشتـه بورشدم بونگ دلک شــد
 بـلا بــرجــان مـن وعـدی زنک شـد
 رسـیـدم غـتـی اسـکـیـچـای خار دار
 کـه جـامـن تـا بـه زنـو سنـدلک شد
 
9
تـگـو بـالا تـگــو شـون مـی روم من
تگـو شیـوه به اوشو ن می روم من
تـگــو شـیــوه بـه اوشـونِ خـــرابــه
به اوشون دل پریشون می روم من
 
10
هـمـی گـپــای مـی گـن هـمـه دروغــه
دوبَــر ِ دخـتـرِ خـــانــــه قــــوروغـــــه
مــه قـربــان دخـتــرخــانــه بــگــــردم
زنِ بـیـــوه کــه گَـــوِ ی پُـخـتـه جـوغه

نبی (ساقی)