آرشیف

ټول عقلاء متفق دي چې د انسان د پاره یو د لوړو اوصافو ځنې قناعت هم دی.  د دې صفت د استحکام له امله له یوې خوا  د قرآن پاک ارشادات او د احادیثو هدایت او د سالکینو او پوهان کوشش او له بلې خوا د قـناعت غلطه تعبیرونه او د خلکو بیا د قناعت په پرده کښې ناوړه استفادې سړی  دیته مجبوروي چه څه ناڅه د علمي قوت په رڼا محترمو لوستونکو ته د حقیقي قناعت معنی واضح کړي.
 زما په عقیده چه په بعضې مسلمانانو کښې همدا د قناعت معنی نه پیژندل او له بلې خوا په قناعت سره خلک غولول یو د هغه اسبابو ځنې دی چې د مسلمانانو د بیر ته پاتې کیدو غټ علت شوی دی.
 قناعت دیته نه وائې چه سړی به کار ونه کړي،  زحمت به نه باسي،  لاس په زنې به په کونج اوصومعه کښې ناست وي او د خلکو په شا به پیټی وي نور به ګټي او دی به ئې په خیانت سره خوري.
 هو دیته قناعت نه وائي، دیته لټي او بیکاري وائي، ځکه چه قناعت د خیانت رنګ نلـري.  نو که سړی په خیانت باندې د قناعت پرده واچوي او خلکو ته په مکر او حیلې دا  وښي چه فلاني خو قانع سړی دی، باید چه د ده سره معاونت وشي او په دا وسیله ځان مستریح کوي دا قناعت نه دی بلکه غټ خیانت دی.
حضرت رسول اکرم صلی الله علیه وسلم فرمائي چه د زحمت او تکلیف د ځان او لاس ځنې دې خوره.
قناعت داهم نه دی چه ته به زحمت باسې، تکلیف به ګالې،  ښه کار به کوې او د هر چانه به دې د عقل قوت او فعالیت ډیر وي لکن د دې کبله چه ته بوټ پاکي نه خوښوې او مداحي در ته ښه نه ښکاري نو څومره چه ته د غـټ اجر لایق ئې بل به په تا باندې هیڅ پروا نه کوي او داد هغه پروا نه کول به د ستا د پاره څه چه د جامعې د پاره هم مضر وي.  نو په دا وخت کښې چه د خپل حق اظهار نشې کولی. دا قناعت نه دی دا جُبن او لټي ده.  دا قناعت نه دی چه هرڅه به لرې لکن د بُخل او حرص له امله به ئې نه په خپله خورې او نه ئې بل ته ورکوې  او په دې خوند اخلې او فخر به کوی چه دا زما ده او دومره څه لرم.
ما ډیر خلک لیدلي چه سره د غټې هستي د  یو عاجز فقیر همت ځنې دی زار او قربان شي. قناعت دیته وائې چه کار به کړې،  زحمت به گالې،  په خپل لاس او د مټ په قوت به په حلالې او د جائزې لیارې  څه د ژوندانه او حیات د پاره توښه پیدا کوې.  نو که سره د زحمت ځنې پوره د حیات کفاف دې نه شو موندلی او یا د بل بډا په شائې مستریح نه وې نو به په خپل سوکړک او جواري قناعت کوې او د بل مال ته به سترګې نه پټوې.
رحمن بابا وائي:
قناعت مې هسې خوند په خولې کښې کیښود
 چې وچ ټوک می په دهن کښې انګبین شو
 
هو که سړی په روا او جائزو لیاری زحمت باسي لکن سره د زحمت نه څه په لاس ورنشي دلته نو د قناعت معنی هم داده چه په غلا ، قمار،  رشوت،  احتکار او په نورو نا جائزو لیارو به تشبث او لاس نه پوری کوې. قناعت هم دا دی چه همیش به د ځان اود خلکو د آرامی د پاره ګټه او کار کوې او په خپل مال او پیسو کښې به د عاجزانو او غریبانو د حقوق لحاظ هم ساتې.
هو هغه پوه او پوره قانع سړي دي چه سره د مال او پیسو ځنې د جامعې د خیر او فلاح لپاره کار کوي او په خپل مالي قوت سره اصلاحي مفاخر پیدا کړي. یعنی د مال لرونکي انسان د پاره د قناعت همدا مخکی نښه او علامه ده چه څه مال به په اصلاحي لیارو کښې صرفوي نه دا چه نور به هم پسې حرص او بې فائدې جمع کول کوي.

  موړ به نشي هیڅ سړی بې قناعته
که ئي خونه وي په زرو په سیم ډکه

په زدکړې او تعلم تر قناعت ځنې معقول حرص ښه دی داو د قناعت حقیقی معنی چه د ښه کار او زحمت په اخر کښې به سړي ترې  فائده اخلي او دبل دغولو لو د پاره به ئې نه استعمالوي او خپل اصلاحي حقوق به د قناعت په غلطی معنی بل ته نه پریږدي او په علم کښې به چه څومره ئې دلاسه کیږی د خلکو د مفاد د پاره به نور هم زیات والی کوي.
 
یاددونه :
دغه لیکنه دخدابخښلی دکتور محمد سعید «سعیدافغانی »«دنجات اوکامیابي لیاره دعلم او فلسفې له پلوه  ! » دکتاب څخه اخستل شوی ده .

(کال:1354 هجری شمسی )
ترتیب کونکی : امین الدین سعیدی – سعید افغانی