آرشیف

2022-10-15

علم عبدالقدیر

علوم بشری در قرآن

 

درین روز ها عدۀ از روحا نیون تحت حاکمیت امارت طالبان قرآن را به چالش کشیده ،این کتاب الهی ومنبع هدایت وسعادت را عالی وخالی از علم ویا بی اعتنا به علم  معرفی میکنند وبا این گفتار وکردار به آیه(وَقَالَ الرَّسُولُ يَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِي اتَّخَذُوا هَٰذَا الْقُرْآنَ مَهْجُور) معنی بخشیده اند وقرآن را کتاب معرفی احکام عبادت معرفی کرده اند.لذا بر آنانیکه قرآن را قانون ومشعل را خود قرار داده اند لازم است در همچو شرائط از مظلومیت ومهجوریت قرآن دفاع نمایند چون قرآن کتابی است که اولین پیامش امر بخواندن است وبطور اجمال به تمام علوم وفنون اشاره نموده  وبیش از هفت صد بار کلیمات علم وعالم  ومشتقات آن در قرآن تذکر رفته از آنجا ئیکه قرآن انسان را بسوی سعادت وفضیلت دعوت میکند وعلم نخسیت وسیله رسیدن به سعادت وفضیلت است بدون تردید فرا گیری علم یک وجیبه وفریضه است.، اگر انسان با عبادت به سعادت برسد بدون تردید با علم به قله های سعادت وفضیلت قدم میگذارد.

قرآن تنها کتاب تعلیم عبادات نیست: ملا فکر میکند منظور از علم علوم الهی وشناخت خدا ووضو وغسل بخاطر عبادت اوست.ملا ئیکه نانش را مردم میدهند ولباسش از علم وصنعت مردم تهیه میشود ومسئله خانه وجا وزندگی ومعیشت همه رایگان آماده است به چیزی جزء وضو وتیمم وتقدس وخود فروشی فکر نمیکند ريالرآن را کتابی معرفی میکند که معرف ظاهر آن باشد که چنین نیست.

در صدها آیه از قرآن مجید به طرق مختلف نام علم و دانش به میان آمده که بیشتر آن‌ها در مقام بزرگداشت از علم است. خداواوند ج درین آیه (و عَلَّمَ الْإِنسَانَ مَا لَمْ یعْلَمْ (ترجمه: آنچه را که انسان نمی‌دانست بر انسان منت میگذارد   در جای دیگر به مقام رفیع عالم نسبت به عابد میفر ماید یرْ‌فَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکمْ وَالَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَ‌جَاتٍ آیه 11 سوره مجادله  (ترجمه: خداوند بلند میگرداند کسانیکه از شما ایمان آورده است وکسا نیکه از نعمت علم بهره مند هستند به مراتب مقام رفیع وبلند تر دارند. وآیه ( هل یستوی الذین یعلمون والذین لا یعلمون)؟ که بطور عام به بر تری عالم تا کید دارد هر چند برخی ملا ها علم را در قرآن علم به وجود خدا ودرک عبادات تعریف میکنند اما واقعیت این است که ذکر علم در قرآن عام بوده وتمام علوم وفنون را اعم از صنعت تخنیک وتکنالوژی وتاریخ  وریاضی وژورنالیزم وغیره را احتوا میکند..دعوت قرآن به تفکر در نظام آفرینش و خلقت خود انسان و اسرار و رموزی که در ساختمان وجودش نهفته است و نیز دعوت به سیر در اقطار زمین و مشاهده در آثار گذشتگان و کنجکاوی اوضاع و احوال ملل و جوامع بشری و قصص و تواریخ بشر، در واقع، دعوت به فراگیری علوم طبیعی و ریاضی و فلسفی و فنون ادبی و بالاخره همه علومی است که در دسترس فکر انسانی و آموختن شان به نفع جهان بشری و سعادت بخش جامعه انسانی است.

درک ملا از علم در قرآن: برخی از ملا ها فکر میکنند علم در قرآن فقط بخاطر شناخت خدا واحکام عبادت است.اما در ادامه چند مورد از آیات قرآن کریم اشاره میکنیم که طور اجمالی به تمام علوم اشاره شده ومارا به اهمیت این علوم متوجه است آیات ذیل مشت نمونه خرواراست.

  • آهمیت علم ریاضی در آیات میراث  که به ثلث وجمع وتفریق اشاره میکند به درستی فهمیده میشود چنانچه علم تنظیم أمور مطابق تقویم سال از آیه(يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْأَهِلَّةِ قُلْ هِيَ مَوَاقِيتُ لِلنَّاسِ)فهمیده میشود وهم ایه (وکفی بنا حاسبین)
  • أهمیت تاریخ علاوه از دو سوره انبیا وقصص ده ها آیت از گذشتگان صحبت کرده.
  • أهمیت صنعت وتخنیک (وَعَلَّمْنَاهُ صَنْعَةَ لَبُوسٍ لَّكُمْ لِتُحْصِنَكُم مِّن بَأْسِكُمْ ۖ فَهَلْ أَنتُمْ شَاكِرُونَ)آیه 80 انبیا. وهم ایه (وَ ألَنّا لَهُ الحدِیدَ؛ أن اعمَل سَـبِغَـت وَ قَدِّر فِی السَّردِ؛) مگر آنچه را از صنعت خدا به پیامبرش رهنمائی کرده علم نیست.
  • أهمیت زراعت  و استفاده از آب(وَ جَعَلْنا مِنَ الْماءِ کُلَّ شَیْ‌ءٍ حَیٍّ..)( «وَ هُوَ الَّذِی أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَخْرَجْنا بِهِ نَباتَ کُلِّ شَیْ‌ءٍ)
  • أهمیت تحلیل وجود انسان( طب واناتومی وپتا لوژی (ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظَامًا فَكَسَوْنَا الْعِظَامَ لَحْمًا ثُمَّ أَنْشَأْنَاهُ خَلْقًا آخَرَ فَتَبَارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِينَ) [المؤمنون: 14<ایه((وَإِذَا مَرِضْتُ فَهُوَ يَشْفِينِ) مریضی وسفا یابی.
  • تا کید برعلم ساختن تمام وسائل دفاعی وحربی به حد ضرورت( وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا ٱسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍۢ وَمِن رِّبَاطِ ٱلْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِۦ عَدُوَّ ٱللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَءَاخَرِينَ مِن دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ ٱللَّهُ يَعْلَمُهُمْ ۚ )
  • علم خارج شدن از کره زمین ( يَٰمَعْشَرَ ٱلْجِنِّ وَٱلْإِنسِ إِنِ ٱسْتَطَعْتُمْ أَن تَنفُذُواْ مِنْ أَقْطَارِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلْأَرْضِ فَٱنفُذُواْ ۚ لَا تَنفُذُونَ إِلَّا بِسُلْطَٰنٍۢ)
  • ضرورت یاد گیری علم استفاده از آهن «وَ أَنزَلْنَا الْحَدِیدَ فِیهِ بَأْسٌ شَدِیدٌ وَ مَنَافِعُ لِلنَّاسِ) یک سوره به نام آهن نام گزاری شده که دلالت بر اهمیت دانش وداستفاده از آهن میکند .

9-علم سد سازی ویا بند های آب: از آهن در صنعت سدسازی استفاده  می‌شود.

چنانکه در آیه‌های 83 تا 98 سوره کهف ماجرای ذوالقرنین و استفاده او از آهن آمده است. به این صورت که ذوالقرنین در راهی می‌رفت تا اینکه به کوهستانی رسید و در آنجا قومی را دید که هیچ زبانی نمی‌فهمیدند و از طرف گروه ظالمی به نام یأجوج و مأجوج در رنج بودند. ذوالقرنین هم بدون هیچ مزدی برای آن‌ها سدی ساخت و در سد خود از آهن استفاده کرد. به این صورت که از مردم خواست تکه‌های بزرگ و محکم آهن را در بین دو کوهی که راه ورود یأجوج و مأجوج بود، روی هم بچینند، آن با آتش داغ، داغ کنند و مس ذوب شده و گداخته بر روی آن بریزند.

10 علم دفاع از حقوق حیوانات ومحیط زیست داستان لشکر سلیمان ومورچه واینکه یک سوره قرآن بنام نمل یا مورچه نام گزاری شده.

11- علم گزارش وخبر رسانی واطلاعات  در داستان حضرت سلیمان وملکه سباء

12-دانش تحول وفزیک أر ایه(أولم ير الذين كفروا أن السماوات والأرض كانتا رتقا ففتقناهما ۖ وجعلنا من الماء كل شيء حي ۖ أفلا يؤمنون)

13- طبابت وشفا یابی وفوائد عسل ونام گزاری یک سوره بنام زنبور عسل .همه بر اهمیت غذائی صحی وتن سالم ونحوه تر بیت این پرنده عجیب وشگفتی خلقت الهی اشاره دارد.. اینها نمونه های بود که در قرآن شریف ذکر شده ومارا متوجه أهمیت فراگیری علوم مختلف میسازد.

14 .علم ساختمانی ومهندسی :ذکر قصر ها وشهر ها  در داستانهای  پیامبران مبین اهمیت فراگیری این علم است .چندین آیات به بروج وقصور ومدن اشاره کرده است.

در آخر کسي که قرآن را قبول داشته باشد،‌ بايد قبول کند که مطالب آن شامل کليه علوم هم هست و در آن هر چيزي بر اساس دانش تفصيل داده شده است (وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ تِبْيَاناً لِكُلِّ شَيْ‏ءٍ) (8) «و کتاب را بر تو نازل کرديم در حالي که بيان کننده همه چيز است.تمام علوم بشری که رفاه وسعادت را در پی داشته باشد در قرآن اشاره شده واگر این علوم باعث رفاه واسایش انسانهای روی زمین میکردد کسب آن واجب است.البته قرآن کتاب تخنیک وهدسه وریاضی نیست.قرآن بیشتر بر تر بیت وساختن انسانهای با اخلاق وبا ایمان وبا تر بیت اشاره کرده وفراگیری علوم را در تمام عرصه ها باز گذاشته واینکه فر مودهنیاز مند غیر مسلمانان نباشید معنی اش این است که آموختن همه علوم تا سر حد بی نیازی فرض است..

إن هذَا الْقُرْآنَ يَهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ وَ يُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِينَ الَّذِينَ يَعْمَلُونَ الصَّالِحاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْراً كَبِيراً «9»

همانا اين قرآن به استوارترين راه، هدايت مى‌كند و به مؤمنانى كه كارهاى شايسته انجام مى‌دهند، بشارت مى‌دهد كه برايشان پاداش بزرگى است.

توضیح ( کار شایسته نتیجه علم شایسته است مثلا  اختراع برق، کشت وزراعت، سد سازی ، ، تصفیه آب ساختن وسائل نقلیه وسائل ارتباطات جمعی  یک عمل صالح است وخیر الناس من ینفع الناس …