آرشیف

2022-4-23

علم عبدالقدیر

رمضاه ماه بهار قرآن

 

قال تعالی: شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَىٰ وَالْفُرْقَانِ…

ترجمه:  ماه رمضان است ماهی که قرآن در آن فرو فرستاده شد ، در حالی که برای عموم مردم رهنمود است و برای کسانی که در علم و عمل به کمالی دست یافته و شایسته دریافت حقایقی شده اند ، دلایل روشن هدایت و وسیله تشخیص حق از باطل است ..بلی بهترین اعمال در شب‌ها و روزهای ماه مبارک رمضان، خواندن قرآن است و باید آن را بسیار خواند، چه اینکه قرآن در این ماه نازل شده و در آثار اسلامی وارد شده که هرچیزی را بهاری است و بهار قرآن ماه رمضان است. بنابراین، رابطه ویژه ای میان قرآن و ماه رمضان وجود دارد؛ یعنی همان گونه که در فصل بهار، عالم طبیعت و انسان، شادابی خاص و حیاتی دوباره پیدا می کند، رمضان نیز بهار قرآن است. دوستداران قرآن در این ماه بیش از پیش به قرآن نزدیک می شوند و با خواندن و یادگیری و فهمیدن معارف آن، به دل هایشان حیات مجددی می بخشند.

بنابر این آیه شریفه، بیان کرامت و شرافت ماه رمضان، به واسطه نزول قرآن مجید است و بلکه از این آیه، اختیار این ماه از میان ماه‌های دیگر برای همین شرافت و فضیلت- که قرآن در آن نازل شده است- استفاده می‌شود و شاید یکی از حکمت‌های روزه در این ماه، قیام به وظیفه شکر نعمت و به پاکردن سال‌گرد نزول قرآن و تجدید ارتباط با کتاب خدا و تعالیم و برنامه‌های قرآنی است تا مسلمانان همه ساله به مدّت یک ماه، سال‌گرد نزول کتاب مقدّس الهی را در ضمن انجام یک عبادت بزرگ، به نام «روزه» گرامی بدارند، و شکر خدا را به جای آورده و به قرائت و تأمّل در معانی آیات الهی و استفاده از علوم و دانش‌های قرآن- که متضمّن سعادت دنیا و آخرت است- مشغول باشند.

 

مي‏دانيم قرآن يك كتاب علوم طبيعي نيست، بلكه يك كتاب انسان‌سازي است و بنابر‌اين، نبايد انتظار داشت كه جزئيات اين علوم از قبيل مسائل مربوط به تكامل، تشريح، جنين‏شناسي، گياه‏شناسي و مانند آن در قرآن مطرح شود، ولي اين مانع از آن نخواهد بود كه به تناسب بحث‌هاي تربيتي اشارة كوتاهي به قسمت‌هايي از اين علوم در قرآن پرداخته شود.

معجزات علمی قرآن

قرآن کتابی است که علاوه بر اینکه برنامه‌ی کامل زندگی یک مسلمان را در بر دارد در مورد بسیاری از پدیده‌های علمی که طی چند دهه‌ی اخیر کشف شده‌اند به صراحت سخن گفته است. و این برای آن است که کسانی که در مورد الهی بودن آن شک دارند شک‌هایشان برطرف شود و یا ایمانشان قوی تر گردد.بی شک کسی که آن‌ها را خوب بفهمد پی می‌برد که قرآن از طرف عقل کل جهان هستی آمده است. برخی از پدیده‌هایی که قرآن در موردشان سخن گفته است:

پیدایش جهان (فصلت/۱۱)- انبساط و گسترش عالم (ذاریات/۴۷) – مسطح نبودن زمین (رحمن/۱۷) – کوه‌ها عامل استحکام پوسته‌ی زمین (نبأ/۷) – نیروی جازبه سیارات و ستارگان (رعد/۲) – نظریه‌ی ذوجیت (یس/۳۶) – تأثیر روانی رنگ سبز (رحمن/۷۶) و … به زودی کسانی را که به آیات ما کفر ورزیده‌اند، در آتشی سوزان درآوریم که هر گاه پوستهایشان بسوزد و بریان گردد، پوستهای دیگری را برجایش نهیم تا عذاب را بچشند، آری خداوند توانا و حکیم است؛.(نساء/۵۶: )

این خاصیت بدن که اعصاب حسی مستقیماً در زیر پوست انسان قرار دارند به نحوی که اگر پوست انسان بسوزد، دیگر احساس درد هم تماماً از بین می‌رود چندین سال پیش کشف گردید پس چطور از یک انسان درس نخوانده انتظار می‌رود که نکته‌ی پزشکی بسیار مهمی بگوید که ۱۴۰۰ سال پس از او کشف می‌گردد؟ این آیه استمرار عذاب دوزخیان را بیان می‌کند و اگر پیامبر خود آن را می‌گفت بایستی برای آنکه تأثیر سخن بیشتر شود به نفوذ آتش در گوشت‌ها و استخوان اشاره می‌کرد ولی اگر چنین می‌بود در قرآن اشکال علمی پیدا می‌شد و آن زمان از طرف خدا نبود.بگو اگر انس و جن گرد آیند تا نظیر این قرآن را بیاورند مانند آن را نخواهند آورد هر چند برخى از آن‌ها پشتیبان برخى باشند.

Big bang یا انفجار بزرگ و انبساط جهان:

انفجار بزرگ یک نظریه علمی است که بر پایه‌ی آن جهان از انفجار یک توده‌ی فوق العاده متراکم و با حجم ناچیز آغاز شده است و این لحظه، لحظه‌ی آغازین هستی است که کل هستی (شامل زمان و هر سه بعد) از آن هنگام، بر طبق این نظریه، شروع شده است. بر طبق این نظریه، جهان فعلی ما از ذره بسیار کوچک تر از کوچک‌ترین ذرات بنیادی بوجود آمد و به این حالت تکینگی گویند. در واقع بر طبق این نظریه، از این تکینگی جهان منفجر شد و از این ذره همهٔ ذرات بنیادی به وجود آمدند و شروع کردند از مرکز آن دور شدن، که میلیاردها کهکشان و از جمله همین کهکشان راه شیری خودمان به وجود آمدند. این انفجار باعث انبساط جهان به صورت بادکنکی می‌شود.

سوره ۲۱ (انبیاء) آیه‌ی ۳۰:

*أَوَلَمْ یَرَ الَّذِینَ کَفَرُوا أَنَّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ کَانَتَا رَتْقًا فَفَتَقْنَاهُمَا وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَاء کُلَّ شَیْءٍ حَیٍّ أَفَلَا یُؤْمِنُونَ*

آیا کسانى که کفر ورزیدند ندیدند که آسمان‌ها و زمین بسته بودند و ما آن‌ها را از هم شکافتیم و از آب هر چیز زنده‏اى را آفریدیم؟ آیا ایمان نمى‏آوند؟

هنگامی که ما گفته‌ی این آیه را با نظریه‌ی انبساط جهان مقایسه می‌کنیم پی می‌بریم که این دو کاملاً با یکدیگر تطبیق دارند.بیش از ۱۳ میلیارد سال پیش همهٔ انرژی‌های دنیا، یعنی همه‌ی آن چیزی که هم اکنون وجود دارد به صورت اصلی‌ترین ماده تشکیل دهندهٔ انرژی در یک نقطه وجود داشت. این نقطه با انفجاری بزرگ گسست و انرژی خود را به هر سو پخش کرد. پس از انفجار بزرگ همهٔ انرژی‌های جهان که در یک نقطه جمع شده بود به هر سو پخش و گسترده شد که اکنون نیز ادامه دارد. به زبان ساده جهان از زمان بیگ بنگ تا اکنون در حال انبساط (باز شدن) است.

قرارگاه خورشید:

سوره‌ی ۳۶ (یس) آیه‌ی ۳۸:وَالشَّمْسُ تَجْرِی لِمُسْتَقَرٍّ لَّهَا ذَلِکَ تَقْدِیرُ الْعَزِیزِ الْعَلِیمِ*

و خورشید پیوسته در استقرارگاهش در حرکت است؛ این تقدیر خداوند قادر و داناست.

کلمه‌ی مستقر به معنی جای ثابت و مشخصی است که شیء در آن قرار دارد و می‌تواند حرکت کند. مستقر آن مرکز منظومه‌ی شمسی است که جای ثابت و مشخص آن است و منظومه خورشیدی ما که در یکی از بازوهای کهکشان راه شیری قرار دارد به گرد هسته مرکزی راه شیری می‌چرخد.(بنا بر علم نجوم زمین مرکز جهان بود و خورشید و سیارات به دور آن می‌چرخیدند. این تئوری تا سال ۱۵۴۳ به قوت خود باقی بود ولی قرآن خورشید را در استقرارگاه خود (که مرکز منظومه‌ی شمسی باشد) در حرکت بیان کرده است).

خبر از کمبود اکسیژن در ارتفاعات بالا:

از زمانی که توانایی پرواز برای بشر میسر شد دانشمندان به یک پدیده ای طبیعی پی بردند که عبارت از کمبود اکسیژن در طبقات بالای فضاست. وقتی انسان به بالا می‌رود و در فضا قرار می‌گیرد این امر را درک می‌کند و احساس نفس تنگی می‌نماید و هرچه بالاتر می‌رود احساس خفقان می‌کند و تا حدی که دیگر زندگی بدون اکسیژن غیر ممکن می‌گردد. از همینرو خدمه‌های پرواز به مسافرین می‌آموزند که که هرگاه طیاره به ارتفاع بیشتر از ۳۵ هزار قدم بلند شود اکسیژن‌های مصنوعی را استفاده کنند. ولی قرآن کریم در چهارده قرن قبل و قبل از کشف عملی پرواز به این امر اشاره کرده است

سوره ۶ (الأنعام) آیه‌ی ۱۲۵:

*مَن یُرِدِ اللّهُ أَن یَهْدِیَهُ یَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلإِسْلاَمِ وَمَن یُرِدْ أَن یُضِلَّهُ یَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَیِّقًا حَرَجًا کَأَنَّمَا یَصَّعَّدُ فِی السَّمَاء کَذَلِکَ یَجْعَلُ اللّهُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِینَ لاَ یُؤْمِنُونَ*

آن کس را که خدا بخواهد هدایت کند، سینه‏اش را براى (پذیرش) اسلام، گشاده می‌سازد؛ و آن کس را که به خاطر اعمال خلافش بخواهد گمراه سازد، سینه‏اش را آنچنان تنگ مى‏کند که گویا مى‏خواهد به آسمان بالا برود؛ این گونه خداوند پلیدى را بر افرادى که ایمان نمى‏آورند قرار مى‏دهد!

در گذشته متقدّمین این آیت را مطابق فهم خود و زمان خود تفسیر می‌کردند و می‌گفتند: یعنی همانند کسی که تلاش می‌کند تا به آسمان برود، ولی نمی‌تواند. یا اینکه؛ کسی تلاشی کاری را کند که محال است. علم جدید آمد و معجزه علمی قرآن ظاهر شد و یک اتفاق عجیبی را میان آیت قرآن و واقعیت علمی ایجاد کرد. این یک تصدیق دیگری بود دراین عصر بر راستی نبوت محمد (ص).

کلاغ داناترین پرندگان:

وقتی که قابیل هابیل به قتل رساند، او را رها ساخت و وحیران ماند و نمى‏دانست با آن، چه کند. خداوند دو کلاغ را چنین مأموریت داد که یکى از آن‌ها دیگرى را بکشد و با منقار و پاهایش چاله‏اى براى آن بکند و سپس او را در آن چاله افکنَد. هنگامى که قابیل ملاحظه کرد، آن کلاغ چگونه کلاغ دیگر را مدفون ساخت، دلش به رحم آمد و دوست نداشت عاطفه‏اى کمتر از آن داشته باشد، از این رو برادرش را در زیر خاک نهان ساخت. این سخن را خداوند سبحان این گونه بیان فرموده است:

سوره ۵ (المائده) آیه ۳۱:

*فَبَعَثَ اللّهُ غُرَابًا یَبْحَثُ فِی الأَرْضِ لِیُرِیَهُ کَیْفَ یُوَارِی سَوْءهَ أَخِیهِ قَالَ یَا وَیْلَتَا أَعَجَزْتُ أَنْ أَکُونَ مِثْلَ هَذَا الْغُرَابِ فَأُوَارِیَ سَوْءهَ أَخِی فَأَصْبَحَ مِنَ النَّادِمِینَ*

پس از آن خداوند کریم کلاغی را فرستاد (که کلاغی دیگری را کشته بود) تا زمین بکاود وبه او نشان دهد چگونه جسد برادرش را دفن کند. (هنگامی که دید که آن زاغ چگونه زاغ که کند پنهان کرد) قابیل گفت: وای بر من! آیا من نمی‌توانم مثل این کلاغ باشم و جسد برادرم را دفن کنم؟! پس از زمره افراد پشیمان گردید.

چرا خداوند پاک کلاغ را برای آموختن خاک سپاری مرده به انسان می‌فرستد؟ اکتشافات انجام شده روی پرندگان نشان می‌دهد که کلاغ داناترین پرندگان است و و یژگیهائی دارد که آنرا از دیگر پرندگان جدا می‌کند،از مهم‌ترین آن‌ها یکی اینکه حجم مغز آن نسبت به سایر پرندگان بزرگ‌تر است، و دیگر اینکه مرده خود را در خاک دفن می‌کند. حتی کلاغی که مرتکب گناه می‌شود در داد گاه کلاغان گناهگار حساب شده و به اعدام محکوم می‌شود و او را بامنقار های خود می‌کشند نیز توسط یکی از کلاغ‌ها برای خاکسپاری برده می‌شود و به همان ترتیب به خاک سپرده می‌شود.

 

2ـ جايگاه و مسير مشخص ستارگان

)فَلَا أُقْسِمُ بِمَوَاقِعِ النُّجُومِ وَإِنَّهُ لَقَسَمٌ لَّوْ تَعْلَمُونَ عَظِيمٌ( (واقعه/ 75 و 76)؛ «و به جايگاه ستارگان، سوگند ياد مى‏كنم! و مسلماً، آن سوگند بزرگى است، اگر (بر فرض) بدانيد!».

نكتة علمي

امروزه براي ما روشن شده است كه ستارگان آسمان هر كدام جايگاه مشخصي دارد و مســير و مدار آنها كه طبق قانون جاذبه و دافعه تعيين مي‏شود، بسيار دقيق و حساب شده است. سرعت سير هر كدام از آنها با برنامه معيني انجام مي‏پذيرد. اين مسأله گرچه در كرات دور دست دقيقاً قابل محاسبه نيست، اما در منظومه شمسي كه خانواده ستارگان نزديك به ما را تشكيل مي‏دهد، دقيقاً مورد بررسي قرار گرفته و نظام مدارات آنها به قدري دقيق و حساب شده است كه انسان را به شگفتي وا مي‏دارد.

حکمت این که تلاوت قرآن در این ماه فضیلت و ثواب بیشتری دارد نیز محتمل بر این است که چون این ماه، ماه نزول قرآن است، هیچ زمانی برای قرائت قرآن و الهام گرفتن از علوم و معارف آن، از این ماه مناسب‌تر نیست.

همان‌گونه که نبوّت محمّدیه، نبوّت جاودان و پیامبری به سوی همگان است، قرآن مجید نیز کتاب جاودان و پاینده این نبوّت می‌باشد که برای جهانیان نور و دعوت پایدار به توحید، حق و عدالت، صلح و صفا، آزادی و مساوات، رحمت و هدایت، شفای بیماری‌های اجتماعی، اخلاقی و فکری، در مرور تمام ازمنه و اعصار است.

پس، برترین شرافت‌های این ماه، نزول قرآن و از برترین عبادات در آن، تلاوت و تفکّر و تأمّل در معانی و حقایق قرآن است

حرکت زمين

)وَتَرَى الْجِبَالَ تَحْسَبُهَا جَامِدَةً وَهِيَ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ صُنْعَ اللَّهِ الَّذِي أَتْقَنَ كُلَّ شَيْءٍ إِنَّهُ خَبِيرٌ بِمَا تَفْعَلُونَ( (نمل/ 88)؛ «كوه‌ها را مي‏بيني و آنها را ساكن و جامد مي‏پنداري، در حالي كه مانند ابر در حركتند. اين صنع و آفرينش خداوندي است كه همه چيز را متقن آفريده است. او از كارهايي كه شما انجام مي‏دهيد، آگاه است».

 

قانون جاذبه

)اللّهُ الَّذِي رَفَعَ السَّمَاوَاتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا ثُمَّ اسْتَوي عَلَى الْعَرْشِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ كُلٌّ يَجْرِي لأَجَلٍ مُّسَمًّى يُدَبِّرُ الأَمْرَ يُفَصِّلُ الآيَاتِ لَعَلَّكُم بِلِقَاء رَبِّكُمْ تُوقِنُونَ( (رعد/ 2)؛ «خدا كسى است كه آسمان‏ها را، بدون ستون‏هايى كه آنها را ببينيد، برافراشت؛ سپس بر تخت (جهان‏دارى) تسلّط يافت؛ و خورشيد و ماه را رام ساخت هر كدام تا سرآمد معيّنى روان‏اند. كارها را تدبير مى‏كند؛ آيات (و نشانه‏هاى خود) را شرح مى‏دهد؛ تا شايد شما به ملاقات پروردگارتان يقين پيدا كنيد».

زوجيت در گياهان

)وَهُوَ الَّذِي مَدَّ الأَرْضَ وَجَعَلَ فِيهَا رَوَاسِيَ وَأَنْهَارًا وَمِن كُلِّ الثَّمَرَاتِ جَعَلَ فِيهَا زَوْجَيْنِ اثْنَيْنِ يُغْشِي اللَّيْلَ النَّهَارَ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ( (رعد/ 3)؛ «و او كسى است كه زمين را گسترانيد؛ و در آن [كوه‏هاى‏] استوار و جوى‏ها قرار داد؛ و از همه‏ محصولات، در آن، يك جفت دوتايى قرار داد؛ روز را به شب مى‏پوشاند؛ قطعاً در آن [ها] نشانه‏هايى است براى گروهى كه تفكّر مى‏كنند».

نکته علمی

عبارت )وَمِن كُلِّ الثَّمَرَاتِ جَعَلَ فِيهَا زَوْجَيْنِ اثْنَيْنِ( اشاره دارد به اينكه ميوه‏ها موجودات زنده‏اي هستند كه داراي نطفه‏هاي نر و ماده مي‏باشند كه از طريق تلقيح، بارور مي‏شوند.

اگر ‌لينه، دانشمند و گياه‏شناس معروف سوئدي، در اواسط قرن 18 م. موفق به كشف اين مسأله شد كه زوجيت در جهان گياهان تقريباً يك قانون عمومي و همگاني است و گياهان نيز همچون حيوانات از طريق آميزش نطفه نر و ماده، بارور مي‏شوند و ميوه مي‏دهند، قرآن مجيد در يك‌هزار و صد سال قبل از آن، اين حقيقت را فاش ساخته است. اين خود يكي از معجزات علمي قرآن مجيد است كه بيانگر عظمت اين كتاب بزرگ آسماني مي‏باشد