آرشیف

2018-4-15

علم عبدالقدیر

در سایه هدایات مختصر وجامع قرآن

 
 
 
إن الله یحب المحسنین:خداوند نیکو کاران  دوست دارد همانطوری که کار شایسته ونیکو حد ومرزی ندارد دوستی خدا هم بحر بی پایان است یکی از ویژگی های قرآن، اختصار در عین جامعیت در بیان حقایق و معارف دینی است خداوند انسان های با تقوی وپر هیزگار را در بعد رابطه خدا وانسان دوست وهم آنا نیکه در تعامل ورابطه بین هم  خشم خودرا فرو میخورند و عفو گذشت شان شامل حال همه انسانها میگردد.(والکا ظمین الغیظ والعافین عن الناس )  در حریم زندگی انسانهای بر تر وشایسته خشم وقهر جای ندارد  فقط با باران ترحم وعفو وگذشت سر زمین قلب دیگران نرم وسیراب میسازند چون خداونذ رحیم وبخشاینده با دساتیر دقیق ئفشرده بنده صالح اش را چنین توصیه فرموده است: «خذ العفو وَاْمُر بالعرف و اعرض عن الجاهلین؛(8) با آن ها مدارا کن و عذرشان را بپذیر و به نیکی ها دعوت نما و از جاهلان روی بگردان.
توضیح:
1-  خذ العفو :در طرز رفتار با مردم سختگیر مباش، جانب عفو وچشم پوشی از تقصیر را بگیرعذرشان را بپذیر، و بیش از آنچه قدرت دارند از آنها مخواه و به هر حال «با آنها مدارا کن.چون یکی از اساسی ترین ارزشها و مکارم اخلاقی در زندگی اجتماعی و روابط انسانها گذشت از خطاهای دیگران و پذیرش عذر آنان است. این ویژگی می تواند دشمنی ها را ریشه کن کند و محبت و دوستی و اتحاد درپی داشته باشد.
2-:  وَ أْمُرْ بِالْعُرْفِمردم را به کارهاى نیک و آنچه را عقل و خرد، شایسته مى‏شناسد  و خداوند آن را نیک معرفى کرده، توصیه کن .آنچه برای مردم قابل پسند است وبا منطق وطبیعت همخوانی دارد حمایت کن.عرف مردم را محترم بشمار صدائی کسی را در گلو خفه نکن.
3—واعرض عن الجا هلین : از جاهلان روى بگردان و با آنها ستیزه مکن)
رهبران و مبلّغان در مسیر خود با افراد متعصب، لجوج، جاهل و بى‏خبر، و افرادى که سطح فکر و اخلاق آنها بسیار پایین است، رو برو مى‏شوند، از آنها دشنام مى‏شنوند، هدف تهمتشان قرار مى‏گیرند، سنگ در راهشان مى‏افکنند. راه پیروزى بر این مشکل گلاویز شدن با جاهلان نیست، بلکه بهترین راه تحمل و حوصله، نادیده گرفتن و نشنیده گرفتن این گونه کارهاست .تجربه نشان مى‏دهد براى بیدار ساختن جاهلان و خاموش کردن آتش خشم و حسد و تعصب شان، این بهترین راه است.به همین دلیل خداوند ج در وصف مؤمنین میفر ماید.وإذا خا طبهم الجا هلون قالوا سلاما)مؤمنین واقعی کسانی اند چون با جاهل روبرو شوند با یک سلام خودرا از شر شان نجات میدهند.
پیامبر بزرگوار اسلام نیز چنین دساتیر گهر باردر قالب کلیمات کوتاه وفشرده بیان فرموده اند مثلا .صِل‌ مَن‌ قَطَعَكَ وَأعطِ مَنْ حَرَمَك‌ وَاعفُ عَمَّن‌ ظَلَمَك‌) کسیکه با تو رابطه اش را قطع میکند تو این رسن را محکم نگاه کن،آنکس که خیری را از تو باز میدارد تو به آن بده وکسیکه با تو ظلم روا میدارد تو حین قدرت آنرا عفو کن که همه دلالت بر همزیسیتی ومعاشرت شایسته نیکو انسانها دارد ومروارید های زینت بخشی است در وجود انسانها نیکو کار تجلی وتبلور دارد. این دساتیر نور بار در قرآنکریم همیشه چراغ راه مؤمنین بوده است.
نمونه دوم ازین هدایات مختصر ومعتبر.
از آنجا ئیکه پیامبر اکرم ص الگو حسنه ونیکوئی برای انسانهاست وخداوند ج احکام وهدایت قرآن را من حیث اخلاق زیور وجود شان ساخته در ضمن یک ایت چنین میفر ماید.
فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ ۖ وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ ۖ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ ۖ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ.
ترجمه: به (برکت ) رحمت الهى ، در برابر آنها ( مردم ) نرم (و مهربان شدى )! و اگر خشن و سنگدل بودى ، از اطراف تو، پراکنده مى شدند. پس آنها را ببخش و براى آنها آمرزش بطلب ! و در کارها، با آنها مشورت کن ! اما هنگامى که تصمیم گرفتى ، (قاطع باش ! و) بر خدا توکل کن ! زیرا خداوند متوکلان را دوست دارد..)
موضوع مهم اینکه خداوند ج اول نرمش را بهترین صفت پیامبر ص بیان میدارد و آیه فوق به یکى از صفات مهم که در هر رهبرى که گذشت ومهربانی است اشاره میکند، . نرمش و انعطاف ، در برابر کسانى است که تخلفى از آنها سرزده و بعدا پشیمان شده اند، بدیهى است شخصى که در مقام رهبرى قرار گرفته اگر خشن و تندخو و غیر قابل انعطاف و فاقد روح گذشت باشد بزودى در برنامه هاى خود مواجه با شکست خواهد شد و مردم از دور او پراکنده مى شوند و از وظیفه رهبرى باز مى ماند  چون رهبری در حقیقت وسعت حوصله وسینه فراخ میخواهد.
 (فأعف عنهم واستغفر لهم وشاورهم فی الامر)
موضوع مشاوره در اسلام با اهمیت خاصى تلقى شده مثلا پیامبر اسلام قطع نظر از وحى آسمانى نیروی فکری عالی  نیازى به مشاوره نداشت.بخاطر رعایت حال مردم میفرماید از کوتاهی مردم در گذر وفرا تر از آن از خداوند ج هم برای شان مغفرت بخواه ومشوره هم بکن ونظریات مردم ارج بگذار.این امر به مشوره  میرساند که بنائی اصول دین به منطق استوار است هیچ تحکمی در کار نیست آنا نیکه میگوید  پای منطق چو بین است ودر برابرنصوص الهی نباید به سراغ حکمت  مشروعیت رفت در حقیقت قافیه شعر شان را برابر ساخته اند. خداوند  ج  مسلمانان را به اهمیت مشورت متوجه سا خته تا آن را جزء برنامه هاى اساسى زندگى خود قرار دهند، و از سوى دیگر، نیروى فکر و اندیشه را در افراد پرورش دهد، .اصولا مردمى که کارهاى مهم خود را با مشورت و صلاح اندیشى یکدیگر انجام مى دهند و صاحبنظران آنها به مشورت مى نشینند، کمتر گرفتار لغزش مى شوند.متقا بلا آنا نیکه  گرفتار استبداد راءى هستند و خود را بى نیاز از افکار دیگران مى دانند – هر چند از نظر فکرى فوق العاده باشند – غالبا گرفتار اشتباهات خطرناک و دردناکى مى شوند.
استبداد در برابر مشوره: تک محوری و استبداد راءى ، شخصیت را در توده مردم مى کشد و افکار را متوقف مى سازد، و استعدادهاى آماده را نابود مى کند، و به این ترتیب بزرگترین سرمایه هاى انسانى یک ملت از دست مى رود.
به علاوه کسى که در انجام کارهاى خود با دیگران مشورت مى کند، اگر مواجه با پیروزى شود کمتر مورد حسد واقع مى گردد ومردم وی را حمایت میکنند، زیرا دیگران پیروزى وى را از خودشان مى دانند  وحمایتش را بر خود لازم میدانند. یکى دیگر از فوائد مشورت این است که انسان ارزش شخصیت افراد و میزان دوستى و دشمنى آنها را با خود درک خواهد کرد و این شناسائى راه را براى پیروزى او هموار مى کند .
.