آرشیف

2018-12-30

عبدالکریم غریق

داود بن عمرو ضَبِّي بغدادِي:

    شیخ داود بن عمرو بن زُهَیر بن عمرو بن جمیل بن أعرج بن عاصم بن ربیعه بن مسعود بن مُنقِذ بن کوز بن کعب بن بجاله بن ذهل بن بکر بن سعد بن ضبه بن أد بن طابخه بن إلیاس بن مُضَر ضَبِّي مکنی به ابو سلیمان بغدادی حافظ حدیث و مردی ثقه و قابل اعتماد بوده است. نسب فوق را برایش محمد بن سعد و ابوالقاسم بغوی آورده اند. اما دیگران او را داود بن عمرو بن زهیر بن عمرو بن حُمَیل – به حاء مهمله مضمومه – بن حسان الأعرج گفته اند. و حاکم ابواحمد می گوید: موصوف داود بن عمرو بن مسیب بوده است. بعضی هم او را داود بن زهیر ضبی نگاشته اند، و ضَبَّه مذکور که در نسب وی آمده، از یمن است. موصوف پسر عموی محدث اصفهانی احمد بن یونس بن مسیب بن زهیر ضبِي بوده، و از کبار شیوخ مسلم می باشد. نامبرده قبل از سال یکصد و پنجاه هجری قمرِي متولد گردید. داود بن عمرو از أسلم بن عبدالملک، اسماعیل بن جعفر مدنِي، اسماعیل بن زکریاء، اسماعیل بن عُلَیَّه، اسماعیل بن عیاش، بشر بن عبدالله بن عمر بن عبدالعزیز، جریر بن عبدالحمبد، جویریه بن اسماء، حِبَّان بن علی عَتَرِي، حزام بن هشام بن حُبَیش بن أشعَر خُزاعِي، حسان بن ابراهیم کرمانِي، حسن بن صهیب، حَفص بن غیاث، حفص بن نَضر سُلَمِي، حماد بن زید، خالد بن عبدالله، خلَف بن خلیفه، داود بن عبدالرحمن عطار، زهره بن عمرو بن معبد تَیمِي، سعید بن خُثَیم هلالِي، سفیان بن عَیَینه، ابی الأحوص سلام بن سُلیم، شریک بن عبدالله، صالح بن عمر واسطِي، صالح بن موسی طَلحِي، عامر بن یساف، عباد بن عوام، عبدالله بن عمر عمرِي، عبدالله بن مبارک، عبدالجبار بن وَرد، عبدرَبَّه بن نافع ابی شهاب حناط، عبدالرحمن بن حسن تمِيمِي ابی مسعود زَجاج مَوصِلِي، عبدالرحمن بن ابی زناد، عبدالرحمن بن مهدی، عبدالرحیم بن موسی قرشِي سامِي، عبدالمُؤمن سدُوسِي مَفلوج، عبدالوهاب ثقفِي، عفیف بن سالم موصلِي، علی بن هاشم برید، عیسی بن یونس، مبارک بن سعید ثورِي، مُبَشِر بن اسماعیل حَلَبِي، ابی راشد مثنی بن زرعه صاحب مغازِي، محمد بن حسن اسدِي، ابی معاویه محمد بن خازم ضریر، محمد بن عبدالله بن عبید بن عمیر، محمد بن مسلم بن ابی وَضَّاح ابی سعید مؤدب، محمد بن مسلم طائفِي، محمد بن یزید واسطِي، مروان بن معاویه فزارِي، مسلم بن خالد زنجِي، معاذ بن معاذ عنبرِي، مکرم بن حکیم خثعمِي، منصور بن ابی الأسود، نافع بن عمر جمحِي، ابی معشر نَجِیح بن عبدالرحمن مدنِي، ابی مغیره نضر بن اسماعیل، هُشَیم بن بشیر، هَیَّاج بن بسطام تمِيمِي هروِي، ولید بن مسلم، یحیی بن زکریا بن ابی زائده، یحیی بن عبدالملک بن ابی غَنِیَّه، ابی المُحَیَّاة یحیی بن یعلی تَیمِي، یعقوب بن محمد بن طَحلا مدنِي، یوسف بن یعقوب بن ابی سلمه ماجشون و ابی بکر بن عَیَّاش حدیث روایت کرده اند. و از او مسلم، ابراهیم بن اسحاق حَربِي، حسن بن عبدالجبار صوفِي، ابوبکر احمد بن ابی خَیثمه، احمد بن محمد بن حنبل، احمد بن منصور رمادی، پسر عمویش احمد بن یونس بن مسیب بن زهیر ضبِي ساکن اصفهان، جعفر بن محمد بن شاکر صائغ، حجاج بن شاعر، حسن بن علی معمرِي، عباس بن محمد دُورِي، عبدالله بن احمد بن حنبل، عبدالله بن محمد بن ابی الدنیا، عبدالله بن محمد بن عبدالعزیز بغوِي، عبدالله بن محمد بن ناجیه، عثمان بن خُرَّزاد أنطاکِي، فضل بن سهل أَعرج، ابوالعلاء محمد بن احمد بن جعفر ذُهلِي وَکِيعِي، محمد بن احمد بن مثنی مَوصلِي، محمد بن اسحاق صاغانِي، محمد بن حسین أَنماطِي، ابویحیی محمد بن عبدالرحیم بَزَّاز، محمد بن عبدالملک دقیقِي، محمد بن واصل مقرئ، محمد بن یحیی بن سلیمان مروزِي، منذر بن شاذان، موسی بن اسحاق بن موسی انصارِي، موسی بن هارون حمال و یحیی بن معلی بن منصور رازِي از او روایت نموده اند. 
    دَعلَج بن احمد می گوید: موسی بن هارون به نقل از ابوالحسن عطار آورده است: داود بن عمرو شیخی ثقه می باشد، و احمد بن حنبل را دیدم، که رکاب مرکوب او را می گرفت. بغوی(هروی) آورده است: داود بن عمر ثقه و قابل اعتماد است. بغوی احادیث زیادی را به نقل از وی روایت کرده، و می گوید: او برای شاگردانش بسیار مهربان و بخشنده بود. و درختی که در منزل ابوالقاسم ابن بنت منیع(بغوی) است را داود بن عمرو ضبِي آورد، و نشانید. نسائی احادیثی را از داود بن عمرو در سنن اش نقل کرده است. عبدالخالق بن منصور می گوید: از یحیی بن معین راجع به داود بن عمرو سوال کردم، گفت: روایت از او اشکالی ندارد.ابن قانع او را ثقه و ثابت گفته است. اما ابن جوزی او را در شمار ضعفاء آورده است. و ابوزرعه و ابوحاتم می گویند: داود بن عمرو منکرالحدیث است. 
   امام محمد بن حبان بستی در کتاب تقریب الثقات می نویسد:  داود بن عمرو ضبی از جمله اتباع تابعین و از اهالی بغداد بوده، و در سال 228 هجری قمری وفات یافته است.
    موسی بن هارون و ابوالقاسم بغوی می گویند: داود بن عمرو در ماه صفر سال 228 هجری قمری وفات یافته است، موسی بن هارون بر آن افزوده است، که وفات وی در روز چهارشنبه چهار روز باقی مانده از ماه صفر بوده است. و بغوی افزوده است: داود بن عمرو ریشش را حناء می بسته است. محمد بن سراج به نقل از حاتم بن لیث جوهرِي و احمد بن محمد بن بکر گفته است: وفات داود بن عمرو در بغداد در ماه ربیع الاول سال سال 228 هجری قمرِي بوده است. 
   محمد بن سعد کاتب واقدی در کتاب طبقات می نویسد: داود بن عمر کنیه اش ابوسلیمان بوده، و در بغداد در ماه ربیع الاول سال دویست و بیست و هشت درگذشته است.

منابع و مآخذ:
1 – تهذیب الکمال – مجلد هشتم – از صفحه 425 الی صفحه  431– به شماره 1777 – تالیف جمال الدین مزِي – عربِي.
2 سیر اعلام النبلاء – جزء دوم – صفحه 1183 و 1184 – به شماره 1850 – تالیف ابوعبدالله شمس الدین ذهبی – عربی.
3 – تهذیب التهذیب – مجلد دوم – صفحه 120 – به شماره 2125 – تالیف حافظ ابن حجر عسقلانی – عربی.
4 – تقریب الثقات – صفحه 437 – به شماره 4223 – تالیف امام محمد بن حبان بستی خراسانی – عربی.
5 – تاریخ بغداد – مجلد نهم – از صفحه 333 الی صفحه 335 – به شماره 4415 – تالیف خطیب ابوبکر بغدادی – عربی.
6  – طبقات – جلد هفتم – صفحه 359 – تالیف محمد بن سعد کاتب واقدی – ترجمه دکتر محمود مهدوی دامغانی – فارسی.