آرشیف

 
    »تازار علف« را انداخت روى شانه‏اش، داسى را كه از نوك تيغه به سوراخ ديوار آويزان شده بود؛ برداشت و از »كادو« برآمده به طرف گاو بند رفت. گاو را از ميخ باز كرد. خودش پيش و گاو از پشت سرش روان شدند. از گاوبند كه بيرون مى‏آمدند، صداى زنش را از تنورخانه شنيد كه پرسيد: »
امروز ساتِ چند رخصت مى‏شين؟«
    همان‏طور كه مى‏رفت جواب داد:
    – دوازده.
    صداى زنش دوباره آمد:
    – سَى كو كه خداى نكرده گاو چمپه نكنه.
    همراه گاو به راهش ادامه داد طرف رشقه‏زار كه دور از قلعه بود و رشقه‏ها تازه گل انداخته دروی شده بودند. در فاصله بين رشقه‏زار و قلعه، مكتب منطقه قرارداشت. از پيش روى مكتب كه تير شد؛ زنگ اول شروع شده بود و در صحن مكتب تنها چپراسى اين طرف و آن طرف مى‏گشت. سر پتى كه رسيد گاو را در قسمت كوتاه‏تر ميخ كرده و به ساعتش نگاه كرد. فكر كرد اگر رشقه را درو كند، ممكن است تا چاشت درگير با رشقه شود. رفت در سايه درخت كنار پتى دراز كشيد.
    چشم كه باز كرد و به ساعتش كه ديد، خطوط چهره‏اش تغيير كرد. از جا برجست و داس را گرفت، تيزتيز شروع كرد به درو، به اندازه يك بار گاو بايد درو مى‏كرد. به آن اندازه كه درو كرد، ميخ گاو را از زمين كند. بار را روى گاو گذاشت. ساعتش را نگاه كرد. ده دقيقه مانده بود. اگر گاو و بارش را به خانه مى‏رساند و برمى‏گشت مكتب، ممكن بود غيرحاضرى بخورد. اگر غيرحاضرى‏اش به هفده مى‏رسيد، از معاش محروم مى‏شد. يادش آمد كه پیش روی نامش تاكنون پانزده‏تا ضرب‏در خورده است. اگر گاو و بارش را سر پتى مى‏گذاشت و مى‏رفت مكتب، اعتبار نبود.پتى سر راه مردم بود، ممكن بود كدام كس گاو را بدزدد.
    كمى كه فكر كرد راه‏حل را پيدا كرد. گاو را از پشتش كشيد و روان شد طرف مكتب. گاو را زور مى‏زد و مى‏كشيد تا زودزود بيايد. مبادا غيرحاضرى بخورد. وقتى دم دروازه مكتب رسيد چپراسى را ديد كه به او سلام كرد و احوال‏پرسى كردند. وارد صحن مكتب شد. هرچه اين طرف و آن‏طرف صحن را گشت ميخى پيدا نكرد تا گاو را به آن بند كند. ترسيد گاو از صحن مكتب برآيد. ناچار بار آن را گرفت و در كمر ديوار زير سايه گذاشت و خودش همراه گاو وارد دراز دهليز مكتب شد.
    سروصداى شاگرداندراز دهليز را پركرده بود. پشت دروازه صنف كه رسيد، آوازِ كِفتان را شنيد كه به ديگر شاگردها مى‏گفت:
    – معلم صايب آمد، معلم صايب….
    احساس خوشى به او دست داد و همراه با گاو وارد صنف شد. شاگردها از جاى بلند شدند. سلامى دادند و شوك‏شوك كرده دوباره نشستند. شكم‏هايشان از خنده باد مى‏كرد و خالى مى‏شد. مگر از ترس كسى چوق نمى‏زد.
    معلم صاحب مثل هر روز داس را در گوشه تخته روى ميخى كه به همين منظور زده بود، آويزان كرد و گاو را در گوشه ديگر صنف پشت کیلکین ايستاد كرد و زنجير آن را به پايه يكى از ميزها بست. شاگردها پرسشگرانه طرف گاو نگاه مى‏كردند و گاو با بى‏تفاوتى پايه‏هاى ميز را بو مى‏كشيد.
    معلم صاحب رو به يكى از شاگردها كرد و پرسيد:
    – كتابچه حاضرى را آوردين؟
    كِفتان از بين ميز، كتابچه كلان حاضرى را بيرون کشید و به معلم داد. معلم صاحب در حالى كه كتابچه حاضرى را ورق‏ورق مى‏كرد، گفت:
    – يك قلم به مَه بيتين!
    همگى بچه‏ها يكى‏يكى قلم‏هايشان را بلند كردند براى معلم. مگر معلم صاحب قلم يكى از بچه‏ها را گرفت و در قسمت »امضاء معلم« امضاء كرد. بعد به طرف گاو نگاه كرد. گاو بعد از لحضاتى كه بوى‏بوى كرد، حوصله‏اش سر رفت و آرام در گوشه صنف خوابيد.
    معلم صاحب بعد از لحظاتى كه چهار ديوارى صنف را با نگاه اندازه گرفت، از شاگردان پرسيد:
    – تباشير آوردين؟
    كِفتان بدون جواب بلند شد و از صنف بيرون رفت. معلم صاحب و بچه‏ها براى مدتى ساكت ماندند و بچه‏ها همان‏طور پرسشگرانه به طرف گاو نگاه مى‏كردند. همگى منتظر بودند تا كِفتان برگردد. بعد از مدتى كه كِفتان برگشت، خيال كُلگى راحت شد. او با هيجان خبر داد:
    – معلم صايب تباشير نمانده، مدير صايب‏ام نيس الماری قلف اس .
    معلم صاحب سر تكان داد و گفت:
    – خراب شوه اِى رقم مكتب.
    در همان موقع گاو رو به بچه‏ها صدا كرد: »بوو…بوووع…«
    معلم صاحب گفت:
    – خير اس، امروز از روى كتاب مى‏خوانيم.
    بعد رو كرد به يكى از شاگردها و پرسيد:
    – دو – دوتا چند تا ميشه؟
    او جواب داد:
    – چارتا صايب
    از نفر بغلى او پرسيد:
    – پنج – شش تا چندتا؟
    شاگر بعد از لحظه‏اى منگ‏منگ كرد و جواب داد:
    – سى‏وشش تا صايب.
    معلم صايب بدون انکه بفهمد شاگرد چه گفت ، با سر آفرين كرد و گفت:
    – يك كتاب به مه بتين.
    همه شاگردها يكى‏يك كتاب بلند كردند براى معلم. مگر معلم صايب كتاب يكى از شاگردها را گرفت و پرسيد:
    – به كجا رسيده بوديم؟
    يكى از شاگردها گفت:
    – صفحه بيست.
    ديگرى گفت:
    – روى هفت.
    ديگرى چيزى گفت و… غال‏ومغال شروع شد. معلم صاحب در ميان سروصدا و جنجال آنان كتاب را بى‏هدف ورق‏ورق مى‏كرد. در همان حال چند دفعه دهانش باز شد و او هردفعه كف دستش را روى دهانش مى‏گرفت و دوباره بسته مى‏شد. در اين گيروكش بودند كه زنگ رخصتى به صدا درآمد، گاو چُست از جا بلند شد. تا شاگردها كتاب‏هاى خود را بين بكسك‏هايشان بگذارند. گاو به همراه معلم صاحب صنف را ترك كرده بودند
پتی : کرت .
رشقه : سبس
تازار :چادر شو.