آرشیف

2015-1-28

گل رحمان فراز

روش هـــــــــــای موثر مطـالعه صحیح بـــــــرای دانش آموزان

 

خوانندگان عزیز، قبل از شروع مطالعه حتماً هدفتان را مشخص كنيد. اين هدف مي‌تواند لذت بردن از يك قصه،‌ فهميدن و درك يك مطلب، شركت در كنكور يا آمادگي براي امتحان و….. باشد. 
1. براي مطالعه مطالب، بهتر است در ابتدا به صورت كلي و اجمالي موضوع را مرور كنيد و سپس مطالعه جزئيات را شروع كنيد. 
2. براي تصميمات و كارهاي روزمره خود برنامه‌اي را دنبال كنيد. برنامه‌ريزي، همت و پشتكار، پله‌هاي موفقيت را تشكيل مي‌دهند. پس طبق برنامه عمل كنيد و از اينكه نتوانستيد كل برنامه را در مدت زمان معین تمام كنيد، مايوس نشويد. 
3. گام نخست و اساسي در مطالعه، نحوه مطالعه است. هر وقت مطلبي را مي‌خوانيم نخست بايد معناي آن را درك كنيم. اكثريت عظيمي از خوانندگان كمتر به اين موضوع اهميت مي‌دهند و فقط آن چه را كه واضح است يا فكر مي‌كنند فهميده‌اند، مطالعه مي‌نمايند. 
4. مطالعه همانند انجام هر كار يا فعاليت ديگر، نيازمند استفاده از روش درست است. رشد و شكوفايي انديشه، توانايي‌ها و فرهنگ هر انسان به كميت و كيفيت مطالعه وابسته است. اگر به دقت بررسي كنيم مي‌بينيم كه يكي از دلايل افت تحصيلي برخي از دانش‌آموزان اين است كه شيوه مطالعه آنها بر طبق اصول صحيح مطالعه نيست و عدم رعايت اصل مطالعه موجب پايين آمدن سطح كارايي و بازدهي انسان، تضعيف روحيه، كاهش اعتماد به نفس و خستگي و دلزدگي از مطالعه مي‌شود. واقعيت در اين است كه در دنياي امروز كه عصر اطلاعات و نبرد انديشه‌ها و مغزهاست و انسان با منابع فزاینده اطلاعات اعم از كتاب، مجله، روزنامه و … مواجه است، نمي‌توان با همان روش‌هاي قديم پيش رفت. در جهان امروز مطالعه ضرورت پيشرفت است.
5. شما مي‌توانيد با توجه به اهداف تان، براي مطالعه مطالب گوناگون از روشهاي مختلف استفاده كنيد. 
6. براي مطالعه راهکار هایی وجود دارد كه سعي مي‌كنيم به طور مختصر در اين نوشته براي شما دوستان ذكر كنيم كه رعايت آنها براي همه افراد مفيد و ضروري به نظر مي‌رسد.
7. وقتي شما ابتدا مفاهيم كتب درسي را بطور عميق مورد مطالعه قرار دهيد (متن درس – مثال‌ها – تمرين‌ها – ارتباط دادن‌ ها) با يك تعداد امتحان های كافي و استندرد به آمادگي لازمه مي‌رسيد و در غير اينصورت بايد چندين برابر امتحان کنید كه تازه با ترديد نسبت به يافته‌ها نيز همراه است.
8. در مطالعه هميشه حرکت داشته باشید (مطالعه فعال ) دريا هم اگر ساكت و آرام باشد به تدريج به مرداب تبديل مي‌شود يادداشت ‌برداري، حاشيه ‌‌نويسي، طبقه‌ بندي وخلاصه نویسی و سازمان‌ دادن، برجسته و بارز ساختن نكات مهم مطالب مورد نظر، به زبان خود تكرار كردن مطالب و تصویر سازی ذهنی و تجسم عینی … (مخصوصا برای دروس که نیاز به اندیشه و تفکر بیشتری دارند) از جمله فنوني هستند كه انسان را در هنگام مطالعه ، فعال نگهميدارند و نتیجه آن بالا رفتن تمرکز حواس و سرعت عمل است . 
9. از تصاوير و نمودارهاي كتابها حداكثر استفاده را بكنيد و به آنها خوب دقت نماييد.
10. مطالب دشوار (ناخوشآیند) را به قسمت‌هاي ساده و كوچكتر تقسيم كنيد. 
11. تمرين كنيد كه مطلب را سریع بخوانيد، سریع خواني باعث صرفه‌جويي در وقت و تمركز حواس مي‌شود.
12. بين ميزان يادگيري با مدت زمانیكه صرف آن مي‌شود رابطه نزديك وجود دارد. توصيه مي‌شود كه براي مطالعه وقت كافي در نظر بگيريد. 
13. از برخواندن مطلبي كه قبلاً ياد گرفته‌ايد براي شخص ديگري كه بتواند اشتباهات شما را اصلاح و جاه افتادگي ‌هاي آن را گوشزد كند، بسيار مفيد است. 
14. يكي از روش هاي يادگيري مطالب، استفاده از برگه نكته‌ها مي‌باشد يعني نوشتن نكته‌اي داراي اهميت خاص بر روي يك برگه کاغذ و دادن تعريفي از آن به زبان خودتان، كه براي يادگيري موثر مي‌باشد. 
15. حتي‌الامكان سعي كنيد كه مطالب را بفهميد و به خاطر بسپاريد زيرا مطالبي كه طوطي‌وار (میخانیکی) حفظ شده‌اند، خيلي زود فراموش خواهند شد. 
16. ميزان از دست دادن مطالب و فراموشي حافظه، در خواب به مراتب كمتر از بيداري است. بنابراين بعد از آموختن يك مطلب علمي و مشكل(به خصوص قبل از امتحان) مدتي استراحت مطلق داشته باشيد. و با توجه به اينكه تحقيقات نشان داده است مطالعه در هنگام شب (قبل از خواب) و صبح زود، كارآمد است، بيشتر در اين مواقع مطالعه مطالب جدید را انجام دهید . 
17. سعي كنيد مطالب را به خاطر بسپاريد و خلاصه آن را در ذهن خود تكرار كنيد که يكي از مهم‌ترين و اساسي‌ترين مرحله در يادگيري درست، تكرار مطالب است. 
18. بكوشيد به مطالب مطالعه شده معنايي مشخص بدهيد و از روشهايي كه به تجربه دريافته‌ ايد که بيشترين بازدهي را براي شما دارد، حداكثر استفاده را بكنيد. 
19. بين مطالب جديد را كه مي‌خواهيد ياد بگيريد و مطالبي كه قبلاً آموخته‌ايد پيوند برقرار كنيد.
20. يكي از نقش‌هاي مهم در مطالعه، علاقه مندی به موضوع است. اگر با علاقه مطالب را بخوانيد، آن را بهتر درك مي‌كنيد و بيشتر به خاطر مي‌سپاريد. 
21. سعي كنيد كه پس از مطالعه هر مطلب، خود را تقويت كرده و احساس رضايت مندي کنید .
22. زماني كه حواس شما به چيزی ديگري باشد، حافظه نمي‌تواند مطلبي را به خاطر بسپارد و يا به ياد آورد. پس براي به خاطر سپردن و به ياد آوردن هر مطلب بايد تمركز حواس داشته باشيد. 
23. نكات به ياد سپرده شده را، مرتبط‌تر و منظم‌تر طبقه‌بندي كنيد، زيرا باعث مي‌شود مطالب بهتر در خاطر بماند و به ياد آوردن آنها راحت‌تر و سريع‌تر خواهد بود. 
24. هيچ‌گاه و تحت هيچ شرايطي از خودتان راضي نباشيد و همواره براي بهتر شدن تلاش كنيد و دایم رضايت خاطر خود را به تعويق اندازيد. 
25. به ياد داشته باشيد كه اين سالها كنكور تفهيمي شده و نمي‌توانيد با دانش سطحي به رتبه‌هاي خوب فكر كنيد بايد دانش شما عميق باشد و هر مطلبي را با دليل و استدلال به خاطر بسپاريد. 
26. امتحان کردن هيچ گاه نمي‌تواند جاي يادگيري عميق را بگيرد. داوطلبان عزيز بايد بيش از هر چيز به يادگيري عميق مفاهيم درس‌ ها توجه كنند. اگرچه تجربه در پاسخ دادن به سؤالات چهار گزينه‌اي مي‌تواند سرعت عمل در پاسخگويي را افزايش دهد ولي اين عمل بايد پس از يادگيري مباحث موجود در كتب درسي صورت پذيرد. 
27. معلوماتي كه از راه تست زنی به دست مي‌آيد، چون معلوماتي غير پيوسته و مجزا است، از نظر محتوايي بي‌ارزش بوده و در ذهن پايدار نمي‌ماند. دانش كسب شده از طريق تست زدن بيشتر جنبه حفظي دارد و فرد را به عادات تحصيلي نامطلوب سوق مي‌دهد و براي آينده چنين فردي پايه مستحكم و قابل اعتمادي براي ادامه تحصيل نبايد متصور باشيم.