آرشیف

2017-12-6

دوکتور ص. سعیدي

حاکمیت قانون!

حاکمیت قانون به مفهوم همه در برابر قانون مساوی و قانون برهمه باید تطبیق شود. فهم این مطلب کدام فهم اکادمیک د خارق العاده ګی خاص نمی خواهد و سخن واضح است. پيامبر اسلام ( ص) در مورد صراحت دارد که اګر فاطمه بنت محمد دزدی کند، حد شرعی را بر وی جاری خواحد کرد. این مطلب در قوانين امروز جهان نيز روشن است.
اما من برنامهء اندیشه تلويزيون طلوع را در مورد حاکمیت قانون دیدم و شنیدم احساس عجیب و غریب از آن داشتم.
برنامه تلویزیونی برای بحث اكادميك برای اکادمیسنها ویا برای بینندهء تلویزیون؟
من سه سیستم حقوقی جهان را درس خوانده ام. اسلام و کانتیننتال لاتحصیلات مرکزی ام اما افاده های این سه آقابرایم مشکل ایجاد میکرد. رابطه حاکمیت قانون و اینکه قوانین از کجا سر چشمه میګیرند چه رابطهء مستقیم دارد؟ قانون و مرجع قانون در عصر امروز ملا و مسجد نیست. قانون و مرجع قانون ملت و پارلمان و امپراطور که میګوید قانون منم، میباشد. این قانون ګذار ملا، و مسلمان و غیر مسلمان در مسألهء تطبیق قانون اساس نداره. قانون یا تطبیق میشه و یا نمی شه. حاكميت توان تطبيق قانون را و يا ارادهء تطبیق قانون را دارد و یا ندارد؟ در صورتیکه دارد و تخلف میشودکه در ین صورت تخطی، حاکمیت قانون را تحمیل میکند و انرا زمانی حاکمیت بهتر تحمیل کرده میتواند که خود مشروع و از ارادهء ملت برخاسته باشد. درین میان مغالطهء نورمهای اخلاقی را با نورمهای قانون کردن به همان کار های میماند که لوی څارنوال ما برای تطبیق حاکمیت قانون و مبارزه با فساد اداری و رشوت خوری با وعظ و نصحیت، دید و بازدید با امامان مساجد و تکیه خانه ها مصروف میشود. ارګانهای عدلی و قضایی به تحمیل و عملی کردن قانون از راه اعمال زور و فشار تمرکز اساسی دارند! این وعظ و نصیحت کار دیګر بحشها در حاکمیت است.

به اثر كم كاری حاکمیت است که تا حال این منطق عام نه شده که کارمندان دولتی از پایین تا بالا مجریان قانون اند و والی و وزیر نمی تواند مالیه و ګمرک که به اساس حکم قانون مقرر است و والی و وزیر نمی تواند انرا برای کس معاف و یا تخفیف کنند. تا حال هم در حالت وقوع جرایم مشهود و عام څارنوالی افغانستان منتظر هدایت سیاسی است. بلی سپردن قضایا به څارنوالی همان وسیلهء است که حکومت برای تطبیق قانون دارد. اما نقض های صریح در قوانین اجراات جزایی به صورت روشن درین بخش شهود اند. پت کردن خود ورفع مس‌ؤ‌لیت به علت اوضاع نا مناسب مبرر ندارد و ما تا حال نه دیده ایم که څارنوال کشور و یا مرجع کلیدی کشور څارنوال و یا مرجع مسوول دولتی را بخاطر عدم اجراات به موقع در موارد مختلف واقع شده ، در تخلفات مورد پيګرد قرار داده باشد.

بحث اقایون بحث برای بحث و بحث برای تبرئه ای خود و بحث برای بیننده غیر مفید و معمایی بود.

امید ګرداننده به لهجه و طرز عام و به همان ګونه که عوام مطرح میکنند دوسه سوال را از متخصصین در برنامه ها داشته باشد تا بحث شان صرف برای بحث و بحث برای خود شان نباشد.