X

آرشیف

راز آسيابِ مــــــا

 

    »غِژژژژ…« »غِژِ« دَرِ چوبى قُريه كه صدا كرد، دويد به پيشوازم و صدا كرد: »بَ’…ع«

با بدمهرى جواب دادم: »مَ’…رگ«.

شرم شد و كنارى ايستاد.

گوسفندمان را مى‏گويمتنها گوسفندى كه هرسال در تابستان مى‏پرورانديم؛به قول ما »ساتى« مى‏كرديم، تا در پاييز حلال كنيم و در زمستان از گوشت خشك آن كيف كنيمهمان چيزى كه مى‏گوييم »قَديدْ« كه البته در چلّه زمستان، در حكم شراب مردافگن مى‏باشداين پشمالوى سفيد در طول روزها رفاقت، آنچنان به من علاقه‏مند شده بود و به گفته ما »آموخته« بود كه انتظار داشت در همه‏جا، حتّى مهمانى‏ها او را با خودم ببرمهروقت بو مى‏برد كه من جايى مى‏روم، به دنبالم روان مى‏شد – مثل يك بچّه لجوج – هيچ نمى‏فهميد كه من كاروبار ديگرهم دارمدر اين‏گونه مواقع، مجبور مى‏شدم او را داخل قُريه برانم و در را به رويش ببندمعلاقه او به من، نه به آن خاطر بودكه عاشق هيكلم شده باشد، نه، بلكه به آن خاطر بود كه آب و علف از دست من مى‏خورد و به قولى نمك خورده من شده بودهرروز صبح كه مى‏بردم به چرا؛ مى‏بردم كه نه؛ بهتر است بگويم، مى‏رفتيم به چرا، برخلاف معمول كه هميشه چوپان به دنبال گله است، اين دردانه به دنبال من مى‏آمدمن چند قدم پيش با چپلق‏ام كش‏كش مى‏كردم و او با ناز و ادا، چند قدم پس‏تر از من دنبه‏اش را كشال مى‏كرداول من سرِ پتىريشقه مى‏رسيدم، بعد او نزول اجلال مى‏كرداو مى‏چريد و من مجبور بودم او را پيره‏دارى دهم، تا مبادا، پشكى، سگى، گرگى، آدمى،… او را از دهن ما بياندازدوقتى سير مى‏شد، مى‏آمد كنار من و باهم لحظه‏اى در گوشه پتى – روى ريشقه – چرت روزگار را مى‏زديمگاهى من زمزمه‏كنان درددل مى‏كردم و او با بى‏خيالى گوش مى‏داد؛ دريغ از يك آهبه خاطر همين علاقه شديد او؛ وقتى يادم مى‏آمد كه بايد در پاييز حلالش كنيم، دلم برايش مى‏سوخت و نزديك بود اشك‏هايم بيرون بيايندمگر غيرتم اجازه نمى‏داد كه براى يك چهارپاى قِرتى گريه كنم.

آن شب نيز بعد از نشان دادن علاقه با بَع‏بَع و بوى‏بوى، كنارى ‏ايستاد و من بى‏اعتنا به او بيل را از كنار آوخورش برداشتم و در حالى كه به فكر دردسرهاى آب‏دارى آن شب بودم از قُريه آمدم بيرونآفتاب افتاده بود پشت كوه و مرغها و گنجشك‏ها قرارقرار به طرف خانه‏هايشان مى‏رفتندمن از سرسرِ جوى و از زيرزير درختان، روان شدم طرف سرِ آسيابجايى كه آب در آنجا بين اهالى قلعه بخش مى‏شدآسياب كهنه آبى در ميان درختان بلند چنار و بيد واقع شده بود و از آن فقط چند گِرده سنگ كلان، در ميان ديوارهاى فروريخته آن باقى بود، كه باآمدن آسياب‏هاى ماشينى بى‏كار و متروك روزبه‏روز خراب‏تر مى‏شدبا اين حال، مگر براى قلعه ما در حكم مازار وزیارتگاه بود و هزارويك راز نهفته در درون ديوارهاى ويرانش داشتكم‏كم كه از قلعه دور شده به آسياب نزديك مى‏شدم، صحبت‏هاى كاكا ميرآو نيز يكى‏يكى در خاطرم مى‏آمدنداما از آنجا كه من اعتقادى به اين حرفها نداشتم و در نترسى بين اهل قلعه معروف بودم، ترس كه نمى‏خوردم هيچ، بلكه خنده‏ام هم مى‏گرفتيادم آمد كه كاكاميرآو مى‏گفت:

يك روز دم‏دماى غروب كه رفته آب را برگرداند، هردفعه كه آب را برمى‏گرداند، تا كمى همراه آب اين‏طرف مى‏آمده، آب از دنبال آنها خشك مى‏شده و او مجبور مى‏شد، برگردد سر آسياب و با تعجّب مى‏ديده كه آب به طرف اول برگردانده شده استهرچه اين‏طرف و آن طرف نگاه مى‏كند كسى را نمى‏بيند، مگر هردفعه مى‏ديده كه يك پشك سياه آن‏طرف »وَرْغْ« شيشته به كاكاميرآو خيره‏خيره سيل مى‏كندآخر سركاكاميرآومى‏فهمد كه كار،كار همان پشك است، از خير آب تير مى‏شود و فرار مى‏كنداز آن پس كاكاميرآو، ميرآبى را جواب مى‏دهد و قلعه تاكنونبى‏ميرآب مى‏ماندباز ياد آن حرف كاكاميرآو افتادم كه مى‏گفت: »خدا سرم رحم كَدْ كه مثل يوسف دِيوْنَه ْدیوالی  نشدم.« در دلم به كاكاميرآو خنديدمدسته بيل را محكم در ميان دستم فشردم و با غرور گفتم:

    »اَگه آن پشك مرد اَس، امشو بيايه، بلايى نشانش بدهم كه از بلا بودن خُو پشيمان شوه« يُوسف دِيْونَه، ديوانه‏اى بود كه در منطقه سرگردان بود و از اين قلعه به آن قلعه مى‏رفت، با آواز خوش براى دخترها و زنها غزل مى‏خواندآنها را مى‏خنداند و با آنان مزاح مى‏كردالبته اين فرصتى بود كه اگر آدم عاقل هم بود، خودش را به ديوانگى مى‏زددرباره او مى‏گفتند:

يك زمانى كه او ميرآو قلعه بوده است، مى‏رود كه آب را از سر آسياب برگرداند، در آن حوالى كه مى‏رسد، صداى ساز و آواز مى‏شنود كه از بين چنارها مى‏آيديوسف كه آن موقع جوان بوده و بى‏باك، به طرف صدا مى‏رود، مى‏بيند كه صداى ساز از بين آسياب مى‏آيدوقتى پشتِ درِ آسياب مى‏رسد، مى‏بيند كه يك گَله پرى به صورت دختران زيبا رقص مى‏كنند و ساز مى‏زنند و آواز مى‏خوانند و يك پشك سياه با بروتاى چنگ روى تخت شيشته و چندتا دختر مثل قرص ماه، او را حلقه كرده بادپكه مى‏زننديوسف از پشت در همان‏طور سرمست تماشإ؛ّّ مى‏كند كه يكدفعه همان پشك كلان از بالاى تخت صدا مى‏زند:

    »مهمان ناخوانده كيس؟ هركه اس خوش آمده، چه جن باشه، چه اِنس!« و يوسف دیگه چیزی نفهمیده بود …. صباى آن شب مردم يوسف را در ميان آسياب پيدا مى‏كنند در حالى كه بى‏هوش افتاده بوده استوقتى او را به هوش مى‏آورند، عقل از سرش رفته بوده، و از آن پس يوسف ديوانه مى‏شودمگر من هميشه اين نقل‏ها را به مسخره مى‏گرفتم و مى‏خنديدم و چندبار باد در گلو انداخته بودم كه سر يك مهمانى شرط مى‏بندم كه نصف شب بروم از بين آسياب نشانى بياورمحتى باد كرده بودم كه حاضرم يك شب تا صبح تنها بين آسياببخوابممگر تاكنون كسى حاضر نشده بود به خاطر بى‏باكى و نترسى من نان خراب كندغرق در همين افكار و گفتار برابر آسياب رسيدمبه نظرم آمد صدايى مى‏شنومزنگوله سينه‏ام درنگ تكان خوردكَرپْ كَرپ،… خوب كه گوشهايم را تيز كردم، به نظرم صداى پا بودخوب كه گوش دادم، فهميدم صدا از پشت سرم استپاهايم كمى لرزه كردمگر نترسيده بودم كه من بچّه ترس نبودممادرم هميشه به من مى‏گفتتو شير خانه‏اىبا صددل يك دل، آرام با گوشه چشم، نگاهى به پشت سرم انداختمخدا نشان هیچ مسلمانی ندهد،ديدم يك چهارپاى سفيد به قدوقواره يك خر، پابه‏پاى من مى‏آيدزود چشم ام را از او گرفتمدر دلم گفتم نترس شايد خرِ كدام كس از قلعه رها مانده و سر از اينجا درآوردهخودم را دل دادم، دسته بيل را كه روى شانه‏ام بود محكم‏تر فشار دادم و قدم‏هايم را تند كردمباز در دلم بد آمد، كه نكند صحبت‏هاى كاكاميرآو راست باشد؟ دلم را به دريا زدم، بار ديگر، در حالى كه تندتند، قدم برمى‏داشتم و جوى و درخت را يكى به دو مى‏پريدم، پشت سرم را نگاه كردمنه خير، خر كه خر استمگر به جاى دم دنبه داردتمام نقل‏هاى كاكاميرآو از سرم تيرشدتوانم را جمع كردم روى پاهايم، يا على گفته جست زدمدوپاى ديگه هم به قرض گرفتم، بدو كه نمى‏دوىنفهميدم كه كى و چگونه كفشهايم را انداخته بودموقتى ديدم از آسياب دور شده‏ام و از نفس مى‏افتم، فكر كردم بايد دست از سرم برداشته باشددلم از سينه بيرون مى‏زد و پاهايم سست شده بودباز به پشت سرم نگاهى انداختمنه‏خير، خر سفيد مثل يك اسپ پابه‏پاى من چهارنعل مى‏دويد، و اگر دروغ نگفته باشم، يك زن باموهاى بلند و پريشان و چشمان پاره شده از بالا به پايين نيز به پشت‏اش سوار استزن سوار روىپشت آن را زياد مطمئن نيستم كه واقعا بود يا پيش چشم من سياه‏سياه مى‏شدچون فرصت نكردم در آن دقّت كنمبا ديدن اين منظره، بيل را انداختم و يادم نيست چندپاى ديگر قرض كردم، بدو كه نمى‏دوى

    وقتى چشم باز كردم، خاله‏جين كش در يك طرف‏ام شيشته بود 

X

به اشتراک بگذارید

Share

نظر تانرا بنویسد

کامنت

نوشتن دیدگاه

دیدگاهی بنویسید

مطالب مرتبط

پیوند با کانال جام غور در یوتوب

This error message is only visible to WordPress admins

Reconnect to YouTube to show this feed.

To create a new feed, first connect to YouTube using the "Connect to YouTube to Create a Feed" button on the settings page and connect any account.