آرشیف

2015-1-10

ویدا عزیزی

ضرب المثل هـــای فـــارسي و آيـــات قــــرآنــــی

 

 1-    كبوتر با كبوتر باز با باز        كند همجنس با همجنس پرواز

الْخَبِيثَاتُ لِلْخَبِيثِينَ وَالْخَبِيثُونَ لِلْخَبِيثَاتِ وَالطَّيِّبَاتُ لِلطَّيِّبِينَ وَالطَّيِّبُونَ لِلطَّيِّبَاتِ(نور/26) زنهاي ناپاك و زشتكار ، شايسته ي مردان ناپاكند و همچنين مردان ناپاك ، شايسته ي زنان ناپاكند . زنهاي پاكدامن نيز، شايسته ي مردان پاكدامن ، و مردان پاكدامن ، شايسته ي زنان پاكدامنند .

 

2 –   هر چه كني به خود كني      گر همه خوب و بد كني

إِنْ أَحْسَنتُمْ أَحْسَنتُمْ لِأَنفُسِكُمْ وَإِنْ أَسَأْتُمْ فَلَهَا (اسراء/7) اگر احسان و خوبي كنيد ، به خودتان خوبي كرده ايد و اگر بدي كنيد ، به خود بدي كرده ايد .

 

3-   چو ايزد ببندد ز حكمت دري     به رحمت گشايد در ديگري  

مَا نَنسَخْ مِنْ آيَةٍ أَوْ نُنسِهَا نَأْتِ بِخَيْرٍ مِّنْهَا أَوْ مِثْلِهَا (بقره /106) هر آيه اي را كه منسوخ كنيم يا آن را متروك سازيم ، بهتر از آن يا مثل آن را مي آوريم .

 

 4 – واعظان كين جلوه بر محراب و منبر مي كنند

  چون به خلوت مي روند آن كار ديگري مي كنند

أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنسَوْنَ أَنفُسَكُمْ (بقره/44) آيا مردم را به خير و نيكي سفارش مي كنيد و خودتان را فراموش مي نمائيد.

 

 5 –     مور همان به كه نباشد پرش

      ويا اين مثل :

      خدا خر را شناخت و شاخش نداد

      و همچنين :

    آن دو شاخ گاو اگر خر داشتي     يك شكم در آدمي نگذاشتي

وَلَوْ بَسَطَ اللَّهُ الرِّزْقَ لِعِبَادِهِ لَبَغَوْا فِي الْأَرْضِ (شوري /27) اگر خداوند دزقش را براي بندگانش زياد كنند ، در زمين طغيانمي كنند .

 

 6 – جواب ابلهان خاموشي است

إِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَاماً (فرقان /63) هنگامي كه جاهلان آنها را مخاطب مي سازند ، سلام مي دهند .

 

 7 –  مزد آن گرفت جان برادر كه كار كرد       

وَأَن لَّيْسَ لِلْإِنسَانِ إِلَّا مَا سَعَى (نجم /39) براي انسان جز آنچه كه سعي كرده نخواهد بود .

 

 9 –    يار بي پرده از در و ديوار      در تجلي است يا اولي الابصار

فَأَيْنَمَا تُوَلُّواْ فَثَمَّ وَجْهُ اللّهِ إِنَّ اللّهَ وَاسِعٌ عَلِيمٌ (بقره /115) به هر طرف كه روي بگردانيد ، آنجا وجه الله است و روي به جانب خداست .

 

10- سحرخيز باش تا كامروا باشي

وَمِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَّكَ عَسَى أَن يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَاماً مَّحْمُوداً (اسراء /79) قسمتي از شب بيداري كن و نافله به جا بياور تا خداوند تو را به مقام محمود برساند .

 

11- چيست احسان ، را مكافات اي پسر ؟

      لطف و احسان و ثواب معتبر      

هَلْ جَزَاء الْإِحْسَانِ إِلَّا الْإِحْسَانُ (الرحمن /60) آيا پاداش احسان ، چيزي غير از احسان است ؟

 

12- اندر پس هر گريه ، دو صد خنده مهياست .

إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْراً(شرح/6) با هر سختي ، آساني است .

 

13- گله از هيچ كس نبايد كرد          كز تن ماست آنچه بر تن ماست          

وَمَا أَصَابَكُم مِّن مُّصِيبَةٍ فَبِمَا كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ(شوري /30) هر مصيبت و گرفتاري كه برايتان پيش مي آيد به دست خودتان ايجاد شده است .

 

14- با سيه دل چه سود گفتن وعظ       نرود ميخ آهنين در سنگ      

أَأَنذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنذِرْهُمْ لاَ يُؤْمِنُونَ (بقره/6) آنها را انذار دهي يا ندهي (فائده ندارد و ) آنها ايمان نمي آورند.

 

15- شكر نعمت ، نعمتت افزون كند       كفر ، نعمت از كفت بيرون كند    

لَئِن شَكَرْتُمْ لأَزِيدَنَّكُمْ وَلَئِن كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ(ابراهيم /7) اگر شكر كنيد ، نعمتها را بر شما افزون مي كنم و اگر كفران نعمت كنيد عذاب من شديد است .

 

16- عيسي به دين خود و موسي به دين خود .

لَكُمْ دِينُكُمْ وَلِيَ دِينِ (كافرون /6) دين شما براي خودتان و دين من براي خودم .

 

17- الا يا ايها الساقي ادر كأساً وناولها        كه عشق آسان نمود اول ولي افتاد و مشكلها

أَحَسِبَ النَّاسُ أَن يُتْرَكُوا أَن يَقُولُوا آمَنَّا وَهُمْ لَا يُفْتَنُونَ (عنكبوت/2) آيا مردم فكر مي كنند همين كه گفتند ايمان آورديم ، رها مي شوند و امتحان نمي گردند ؟

 

18- كسي كو به رَه ، بر كند ژرف چاه            سزد گر كند خويشتن را نگاه   

و يا               بد مكن كه بدافتي          چَه مَكَن كه خود افتي

(عنكبوت/2) نيرنگ بد ، فقط گريبانگير اهلش مي شود .

 

21- مخور هول ابليس تا جان دهد         هر آنكس كه دندان دهد نان دهد

وَمَا مِنْ دَابَّةٍ فِي الأرْضِ إِلا عَلَى اللَّهِ رِزْقُهَا وَيَعْلَمُ مُسْتَقَرَّهَا وَمُسْتَوْدَعَهَا كُلٌّ فِي كِتَابٍ مُبِينٍ (هود /6) هيچ جنبنده اي در زمين نيست مگر اين كه رزقش بر عهده خداوند است .

 

تهیه کننده ویدا عزیزی

05/06/1390