آرشیف

2015-6-13

دوکتور محمد عابد حیدری

ادعای حذف ” آ گاهانه” برخی کلمات در متن چاپ جدید طبقات؛ صحت ندارد

درمتن "پیشنهاد دوستانه " تذکار رفته بود : " بعضیها مدعی آن اند که گویا درچاپ سال 1391 خورشیدی کتاب طبقات ناصری ، ازطرف موسسه ناشر کتاب ، بعضی کلمات، (مثلآ صفتها، اسمها، پسوندها) بشکل آگاهانه  و برنامه ریزی شده ، حذف گردیده است. "
در نوشته مذکور وعده شده بود که در یک فرصت مناسب ادعای به اصطلاح حذف برنامه ریزی شده ، بررسی میگردد تا حقیقت موضوع روشن گردد. حسب آن قول و قرار،جهت روشن شدن آنچه گفته شده بود ، سه طبقه از طبقات ناصری را که در مورد سلاطین غوری ( البته در داخل جغرافیائی  افغانستان کنونی ) است ، با دقت ملاحظه گردید.  اول همان کلمه  ایرا که ادعا شده بود حذف کرده اند ؛ در کتاب طبقات ناصری نشرکرده انجمن تاریخ افغانستان ، چاپ سال 1342 خورشیدی مطبعه دولتی کابل ؛  بین صفحات (318) تا (414 ) شامل طبقات چون : طبقه هفدهم. السلاطین الشنسبانیه و ملوک غور . طبقه هژدهم. السلاطین الشنسبیه بطخارستان و[ بامیان ] . و طبقه نزدهم. فی ذکرسلاطین الغزنین من الشنسبانیه ، میباشد سطر به سطر ملاحظه و بررسی شد و آنچه را که هدف بود، پیدا و بعدآ به چاپ جدید ، نشر کرده سال 1391 خورشیدی بنیاد فرهنگی جهانداران غوری ، و به همان طبقات سه گانه (17 ، 18  و19 ) که در چاپ جدید بین صفحات ( 339 ) تا ( 413 ) قرار دارند ، نیزمراجعه  نموده ،  سطر به سطر آن هم از نظر گذشتانده شد . برخلاف ادعای صورت گرفته ، آنچه مورد نظر بود ؛ در  صفحات چاپ جدید نیز بدون کم و کاست موجود بودند. این بررسی با دقت انجام شده ، انشاالله دراجرای آن اشتباه صورت نگرفته است.                                                                   
با اتکا به این بررسی ، ردیابی و مقایسه ایکه صورت گرفته ،  با اطمینان کامل باید نوشته شود که :  "  همه تبصره  ها مبنی براینکه گویا ناشران چاپ جدید کتاب طبقات ناصری تالیف منهاج السراج که بدون موجودیت حواشی و تعلیقات نوشته شده بواسطه مرحوم عبدالحی حبیبی  صورت گرفته ، از متن اصلی آن نیز (این و آن )  کلمه را عمدآ و آگاهانه حذف کرده اند ، صحت ندارد.  "  قابل یادهانیست که ،  این بررسی و مقایسه طبقات چاپ انجمن تاریخ افغانستان و بنیاد فرهنگی جهانداران غوری، تنها بخاطر ردیابی و مقایسه همان موضوع  مورد ادعا  بوده ، نه سایر مطالب کتاب.                           
درچاپ جدید طبقات ناصری ، همانطوریکه در نوشته محترم استاد یگانه و مقاله مقایسوی مستند استاد ساقی نیز تذکار رفته ، نواقص و کمبودیهای  بملاحظه میرسد  که بدون شک ناشر نیز ازموجودیت آنها نا راحت است . زیرا با همه سعی ، تلاش و اخلاصیکه درین کار خیر در نظر بوده ، بازهم  کمی و کاستی های رخداده . ازروی انصاف باید نوشته شود که ؛ این نواقص بر میگردد به عدم دقت لازمی کمپیوتر کار ( تایپ کننده متن چاپ جدید) و عدم بلدیت و آشنائی با متون تاریخی ، کم کاری تصحیح کننده ای  متن چاپ جدید .( درشناسنامه ازمصحیح اسم برده نشده ) عدم مسوولیت پذیری مهتمم کتاب ، که  طبق وظیفه باید بعد از رفع نواقص و اتمام کامل کارها ، متن را به مطبعه میفرستاد.(درشناسنامه کتاب مهتمم معرفی نگردیده) و در اخیرهم تقریظ نویس / تقریظ نویسان  باید کتاب رامطابق آنچه کارهای علمی – تحقیقی ایجاب میکند ، با دقت مطالعه و بعدش بر آن تقریظی مینوشتند . متاسفانه  طوریکه دیده میشود ، این کار بیشتر عاطفی ، سلیقوی … انجام شده است.  ( دقیق چیزیکه امروزه در آشفته بازارچاپ کتاب ! افغانستان مروج شده و این تقریظ نویسی های فرمایشی که بدون آگاهی کامل از متن کتاب ، فقط با کسب معلومات سطحی از دوست مولف ! ،  این " کارپوه " به آن " کارپوه " مینویسد ، که درحقیقت آبروی تقریظ رامیبرد.)
ناشر،در چاپ جدید کتاب طبقات ناصری ؛ تنها حواشی و تعلیقات نوشته شده بواسطه مرحوم حبیبی را حذف نموده ؛ و یا هم بهتراست نوشته شود ،  ناشر تنها متن کتاب طبقات ناصری را بدون  حواشی و تعلیقات نوشته شده بر آن ، وآنچه اصل متن بشمار میرفته ، همان را چاپ نموده است.  در کار باز چاپ  ، متاسفانه اغلاط تایپی ، کم و زیاد شدن حروف ، کلمات و حتی سطر، آنچه را که محترم ساقی نشان داده است ، بملاحظه میرسد . این اغلاط از " نام " تا " کام "  قابل رویت است . بدون شک ، مشکل پیش آمده به  کم توجهی مسوولان کارهای طبع و نشر بر میگردد ، نه موسسه  ناشر چاپ جدید ( در صفحه پشتی اول کتاب ، یک کلمه نا نوشته مانده وهمچنان به اسم مولف حرف "و"  که درپشتی چاپ مربوط به حبیبی هم موجود است ، اضافه شده است که در اصل  این  " و " درست نیست . در همه نوشته ها ی مربوط به جوزجانی، بشمول شرح حال منهاج السراج بقلم استاد حبیبی  و در زبان انگلیسی هم این " و " وجود ندارد.  درست آن   ( "  ابو عـــمــــر "  است ،  نه  "  ابو عــــمــــرو  "    اینجا هم کلمه که در چاپ جدید از اسم  مولف کتاب افتیده است .
چاپ جدید: « قاضی القضات صدرجهان ابو عمرومنهاج الدین عثمان بن سراج الدین محمد افصح اعجوبه الزمان ، ابن منهاج الدین الجوزجانی معروف به قاضی منهاج السراج »                                    
چاپ قدیم: «  قاضی القضات صدرجهان ابو عمرومنهاج الدین عثمان بن سراج الدین محمد افصح  العجم اعجوبه الزمان ، ابن منهاج الدین الجوزجانی معروف به قاضی منهاج السراج » همین کلمه " العجم " بزرگترین بخش هویت و شناسنامه مولانا منهاج السراج را تشکیل میدهد ، خدا میداند اگر کلمه آشنا (العجم) در اسمش نبود ، او را به کیها وبکدام کجاها و نا کجا ها ، وصله میزدند.
دراخیر از همه سرورانیکه به هر دو چاپ کتاب طبقات ناصری ( نشرکرده انجمن تاریخ افغانستان و بنیاد فرهنگی جهانداران غوری )  دسترسی دارند ، تقاضا میگردد تا  در حد توان خود به مقایسه  و بررسی متن هردو نسخه  پرداخته ، یافته های خویشرا   به  آدرس ناشرچاپ جدید  کتاب بفرستند تا در چاپهای بعدی  این مشکلات تخنیکی رفع گردد.