آرشیف

2017-2-3

منار جام غور در آستانه سقوط

منارجام ازجمله ای آبده های تاریخی افغانسنتان به شمارمی رود که تاریخ آن برمی گردد به قرن 12قبل ازمیلاد.این منار باوجودیکه باتهدید های روز افزون حوادث طبیعی و مورد نشان قرار گرفتن تفنگ داران محلی دست وپنجه نرم می کندهنوزهم باقامت همچون سرو در63کیلومتری شمال شرق ولسوالی شهرک دربین سلسله کوه ها و دره های پر ازخم وپیچ ولایت غور روخ نمای می کند.
گفته می شودکه معماراین بناه بزرگ شخص بنام علی بوده که توانست درجریان هفت سال با مشکلات فراوان کاراین بناه تاریخی را به پایه اکمال رسانده تاهمچون شهکاربزرگی را دراین دره سوت و کور ازخود به یادگار گذاشت.نمای داخلی این منار را زینه های مارپیچی شکل ار ابتدا تا انتها تشکیل داده و نمای بیرونی آن با خشت های بزرگ و کاشی های فیروزه ای رنگ به صورت کمربند مزین شده که زیبای آن را دوچند ساخته و از‌ آن به عنوان نمونه در ساخت منارقطب هند هم استفاده شد.
اما برعکس با اندک تفاوت زمانی کارساخت قطب منارهند به دستورسلطان غیاث الدین غوری و قطب الدین ایبک به ارتفاع 72 متر درسال 1199شروع و در سال 1230تکمیل شده و باگذشت زمان این منارنیرمانندمنارجام که برای نخستین بار در حمله عرب ها به این سرزمین ویران شد و سپس در دوره اسلامی غوریان و مغولان وبه این ترتیب دراثرجنگ های اخیرشدیداصدمه دیده اولآ که هیچ بازسازی نشده اگرشده آنچنان که باید بازسازی میشد نشده امابرعکس منار قطب دراثر حوادث گوناگون صدمه دید و توسط امرای همان عصرمکررآ بازسازی گردید.این بناه ازسنگ ساخته شده که تزینات روی آنرا موتونی از آیات قرآن کریم نام قطب الدین ایبک و دیگر پادشاهان و امرا تشکیل می دهد که ازجمله بلندترین مناردر جهان است و سالانه میلیون ها گردشگرازداخل و خارج ازین مکان زیباه و دیدنی  بازدید میکنند که پول هنگفتی  به بودجه دولت هند سرازیر میشود.
امابه نظرمن منارجام زیباترازمنارقطب هند است چون هردوازنظرزمانی باتفاوت اندک ساخته شده وهم عصراست و نماهای بیرونی با اندک تفاوت شبیه هم.امابرعکس منارجام به علت صعب العبوربودن را ها و نبودامنیت کافی درمنطقه سالانه بازدید کننده گانش انگشت شمار است.
آخرین برسی های که درسال 1394توسط اطلاعات وفرهنگ در مورد وضعیت منارجام صورت گرفته بود این بود که
کاشی های زینتی این مناردرحال فروریختن است باید دو باره بازسازی گردد.
دیوارهای محافظتی که دراثرسیلاب ها تخریب شده باید بامقاومت بیشترساخته شود.
به همین منظورکمیسیونی ازطرف وزارت اطلاعات وفرهنگ باحضورهیات وزارت انرژی و آب شهرسازی احیاوانکشاف دهات تشکیل و فیصله شد که
وزارت انرژی وآب تحت نظروزارت اطلاعات و فرهنگ کاردیوارها ی محافظتی این منار را که قبلا به همکاری یونسکو طرح ریزی گردیده است عملا آغاز شود.
 وزارت شهرسازی نیزانجینران ورزیده خویش را درین زمینه توظیف خواهد کرد.
وزارت احیا و انکشاف دهات یک ‍پل را در نزدیکی قریه جام اعمارخواهد کرد.
و سازمان یونسکو نیزدستگاه انحنا سنج الکترونیک را در منار نصب خواهد کرد تا اندازه حرکت وانحنا را در جریان یک سال برسی نمایند.
به اساس گفته های حمیدالله ژواک فعال مدنی در ولایت غوربا آنکه در طی 15 سال چندین بارترمیم شده گه گاهن این ترمیم کاری ها برپیکرمنارصدمات زیادی وارد کرده است.در سالها 2000 – 2003 به کمک مالی یونسکوترمیم شد که قرار اظهارات باستان شناسان این ترمیم برتهداب منارسنگینی نموده واین کار باعث شده کجی یا انحراف منارازقبل بیشترگردد.
وی می گوید:در حال حاضر وضعیت منارجام نگران کننده است چون این منارتقریبآ از سه جهت توسط دریای هریرود ویک دریاچه دیگرکه از قسمت غربی آن سرازیرمیشودمورد تهدید جدی قرار دارد و این جدیت تهدید معمولا در زمان آب خیزی ها بیشترمیشود و ازسوی دیگرحجم آب غربی منار بنابر باران ها وبرف های زیادی موسومی زیاد ترشده و تهدید ها ی زیادی را متوجه این منارمی سازد.