آرشیف

2015-1-14

الـله مدد احمدی

معلومات مختصري از زندگي نامه مرحوم حضرت مير سيد عبد الخالق آثم، ملقب به صاحبي همراه با چند قطعه ازاشعار گهر واري آن حضرت.

 

حضرت مير سيد عبد الخـالق متــخلص به (آثم)مــشهور به صــاحبي صاحــب درحــدود سالــهاي 1212هجري درقريه سين ولسوالي تيوره در يك خانواده سادات بني هاشم تولد شده؛ صاحبي از آوان عمر شريفش سرشار عشق ومحبت وسوز قلبي بوده وصاحب خرق عـادات وكرامات بــوده است .  اين مرد خدا عالم بود عارف ومتفكر بود دانشمند وعاشق بود شوريده حال ورهنورد بود اوصاحب ارشاد مريدان وارادتمندان زياد داشته وبسا ازشيفتگان راه حق وحقيقت از ارشادات آن مستفيد گرديدند . ودوران حيات مشحون از خيروبركت خود را زياد تر درنواحــي تيوره وپسابــند سپري نموده است تا آنكه در سال 1290 در روستاي سرخسراي ولسوالي پــسابند غور پــدرود حيات گفته وتربت مطهرش در هــمانجا در دامنه كــوه ســنگان زيارتــگاهي خــاص وعــام است.
ازحضرت صاحبي بيـشتر از پانـزده اثر ادبـي وعرفانـي بياد گار مانده .
نشيمن گاه اصلي حضرت صاحبي درقريه سين آنه تيوره بوده كه بسمت جنوب غرب كـوه مـردان موقيعت دارد؛كه چشمه معروف ما هيان پاي مزار ودرخت افسانوي چار مغز كه منـسوب به مـير حســين سادات اســت درجــوار اين دهــكده جالــب وديدنــي اســت.
كه من خواستم اتكا به ضرب المثل معروف مشهور  كه ميگويند مشت نــمونه خــروار است چــند قطعه از اشعار اين عارف خدا جـو را از ســه اثر ارزشــمند آن كه عــبارت از مجــموعه منــتخب ؛گلشن العارفين وخضر نامه ميباشد بطور تحفه به ويب ســايت وزيــن جام غور ارســال بــدارم .
 
بــرگزيده شده ازگلــشن العارفيــن
 
نا گفته نبايد گذاشـت كه گلــشن العارفين متــني اســت؛ادبي؛عرفاني؛تصوفي؛آموزنده وپــند آميز. وهــم تاريخ خــتم نــظم آن درسال 1272 هــجري بوده است چنانچــه خودش گفــته است
 

هــزارودويـســت اسـت هـفـتـاد دو
كـــه مـــن جـمـع كـردم بـطـبـع نـيـكـــو
زگــلـــــــــزار بـــاغ رســول خـــدا
بـخـــود ســاخـتـــم گـلـشـــن جـانـفــزا
 

في حقيقة العاشقان والمحبة من البداية الي النها ية بحرمت محمد (ص)

 
ازان نـــــار ســــوزان عـــــالــــم فـــروز
نـــهـــــــادي بـمــــن آتــش سـنــگ ســـوز
هـمــــان نـــار بــــرجـــانـــــم افــروخـتـي
هــمــــه مــــا ســــوا را زمــن سـو خـتـي
گـــرايــن شـمـع خـــود را نـمــايـــم زدور
جــهـــانـــي بـســــوزد چـــوآن كــوه طـور
بـحــمـــد الله ايـــن آتــش سـنـــگ ســـوز
زيــــــاده نـــمـــــايـــــد مـــــــرا روز روز
شـــود آتــشــــم گـــر بـــدريــــا ي هــفـت
بـســـوزد هـمـــه هــمـچـــو گـوگـرد تـفـت
هـمـيــن شـمـع مـا چـونـكـه تـا بـنـده شـد
هـمــان هـفــت دوزخ گــريـــــزنــــده شـــد
بــتــــرســـيــــد زان آتـــش نـــــا زنـــيــن
نــهـــان گـشـــت در زيــر هــفـتـم زمـيــن
اول بـــــــود ايــــــن آتـــش ســــوز جــان
نـــبــــودســت از دوزخ اصـــــلا نـشــــان
جــــدا گـشـــت زيــن نــا رمـا يــك شــرار
بــرحــمـــت بـشـسـتــنــــد هـفــتــــاد بـــار
شـــده خـلــــق ازو هــفـــت دوزخ بــنـــام
كـــه ســـــوزد هــمـــــه كــافـران را تمام
ازوبـــــــاز شــســتــنـــد ديـــگــر شــــرار
بـشـــسـتـنــد هـــفـــتـــاد بــــار ازشــمـــار
هــمـيـــن نـــار ظـــاهــر شـد از بـهـر مـا
كــــه ســــوزد هــمــــه هـيــزم وخـاره را
هــمـــان هـفــت دوزخ كـه گـرديــده اسـم
يــكــــي قـســـم بـــاشـــد ز هـفـتـاد قـســم
هــمــان اصـل دوزخ كـه از سـوز ماست
بــــديــــدار حـــق جـنـــت جـــانــفـزاســـت
بـجـنـــت اگـــر وقـــت ديـــــدار نـــيـــسـت
بـجــــز ســوخـتـــن هـيـج گـلـزار نـيـسـت
بــــــــه فـــــردا اول ســــــوي دوزخ روم
دريــــن سـوخـتـــن ســوي آن يـــــخ روم
بـــــــدوزخ روم جـــــاي فـــــردوخـــنــــك
بـــريــــن ســوز عـشـق اسـت سرد خـنك
بـــــدوزخ اگــــــر شــــد مـيـســـر وصــال
حـمــيــــم اســـت آنــــــدم چـــــو آب زلال
بــــوقــــت لـقـــــاي جـــهـــــان آفــــريـــن
زقـــــــوم اســـت بـــا لـــــزت انــگـبـيـــن
بـقـــا گـــــر نـبــــاشــــد بــه جـنــت دلـيــل
چــــو نــارســـت آن كـــوثــرو سـلـسبـيـل
هـمـيــــن فـيـض انـــــوار يـــــك روزه را
نـــه بـخــشـــم بـصــــد جــنــــت بـــي بـقـا
بـــدنــيـــــا چـــــو ديــــدار بــــودي عـيـان
شــــدي بـهـــتـــــر از جـــنـــت جــــــودان
بـــدنـيــــا دون چــونــكــه ديـــدار نـيـسـت
بـــا وقــــدر بـيـنـــان خـــريـــدار نـيـســـت
مــنـــم مـــاهـــــي غـــــرق دريـــاي نـــور
شــــب وروز بـــــاشــــم بــــــآب حــضــور
ويـــــا هــمـچــــو پــــروانــــه نـيـــك نــام
پـــــروبــــــال از جــــان بـســوزم تـمـــام
ويـــــا از غــــم يــــــار از ســــوز جـــان
چــــو بـلـبـــل كــنــم هــردمـي صـد فـغـان
ويــــا هـمـچـــو مــرغـــابـي ئـي آتـشـيـن
هــمــه عـمــــر بـــاشـــم بـآتـــش قــريـــن
فـشـــانـــم پــــروبــــال خـــود درجـــهــان
بــســـــوزد زســــوزم هــمــــه مــردمــان
زآتــــش كــــه هـــردم نــفـــس مــيــزنــم
صـــد آتـــش بـــه دلـهــــاي خــلـــق افـكنم
هــمـــــه عـمــــر آتـــش پـرسـتـي كـنــــم
بـــه آتــش هـمــه عـيــش مـسـتــي كــنــم
بــــه آتـــش بــــود راحــــت جــــان مـــن
بـــه آتـــش نــهــانــســـت درمــــان مــــن
هــمـيـــن آتـش را كـه شــد عـشــق نـام
بــمــــن كــــرده دنــيـــا وعــقـــبـــا حــرام
كــه الـقـصــه غــيـــر از خـيـــالات يــــار
نـمــي بــاشـــد اصــلا بــمــن هــيـــج كــار
زآيــــات عـشــــق اسـت تـفـسـيـــر مـــن
زعــشـــق اســت تـحــريـــر وتــقـــرير من
هــمــــه عـمـــر نـگـزشـتـه بـرحــال مـن
بـجـــز عـشـــــق روز مــه ســـــال مــــن
بـــود شـمــــع نـــــورم زانــــوار عـشـق
زبـــان كــي بـيـــان سـازد اسـرار عـشـق
كــجــــا آن دل عــشــــق گــنــجـد بــــران
كـجـــا آن زبـــان عـشــــق ســــازد بـيـان
هـمــه عـمـر گـشـتم چـو غـواص عـشق
بدستم رسيده در(بضم دال)خاص عـشــق
اگـــر خـنــجــــر آيـــــد مــــرا درجـــگـــر
هــمـيــن عـشـق بـيـــرون نـسـازم زســر
كــــه تــا وقـــت جــان رابــجـانـان دهــم
هـمـيــن عـشــق مـيـگـويـم وجـان دهـــم
بــفـــــرداي مـحـشـــــر دهـــــن واكــنــم
بـــريـــن نـكــتـــه خـويـش غـوغـــا كـنـم
چــو مـن خـوب ديـدم بـخـود خـيـر عشق
بـحـــق تـوبــه كـردم مـن از غـيـر عشق
 

قال النبي(ص)حب الوطن من الا يمان

 
وطــن هـسـت آن جــنــــت جـــــاودان
كــه حـــق مـيــدهــد بـا هـمــه مـو مـنــان
مـسـمــاســـت آنـجــاي دارالــوصــال
بــقــــرب ســـــرا پـــــــــرده ذوالـــجــــلال
بـمــا آن وطـــن هـســت دارالــقـــرار
مــشــــرف بـــــديــــــــدارپـــــروردگـــــار
حـقـيـقـــت در انـجـاسـت نـور شـهـود
از انــــرو بــمـا خــــوانـــــد دارالـخــلــود
بــدانـــد كـســي عـيـــش دار الـســلام
بــخــــود عــيـــش دنـيـــــا نـمـــايـد حـرام
بــمــانـنـــد سـلـطـان ديـن بـو سـعـيــد
شــــود از هـمــه عــيــــش دنــيـــا بـعـيــد
بـبــيـنــي اگـــر جــنــــت پــــرثـــمـــار
شــود عـيــش دنـيــا تـــــرا زهــــر مــــار
بـــدل فـيــــض نـــــور الــهـــي كــنـي
زدنــيــــــاي دون تــــرك شـــاهـــي كـنــي
چـــــو عـيـسـي كـنـي جفت دنـيا رهـا
شــــوي بـــا مــــلايـــــك بــچـــارم ســمــا
شــوي خـضــروش تــوبـه بـذل كــرم
شــــود مـشــــرق مـغـــربــــت يــكــقــــدم
اگـــر تـــرك ســـازي زدارالــغــــرور
بــيـــابــــي هـمـــان لـحـظـه دار الـسـرور
كــه الـقـصــه دنياست از حق حجـاب
زخــود كــــن رهــــا زود حــق را بـيـــاب
چـــو دنـيــا نـبــاشــد تــــرا در خـيـال
بـبــيـنــي ســـــرا پــــردهــــاي جــــمــــال
اگـــرتــــرك ســـازي زهــر مـا سـوا
نــخــــواهـــي بـجــــز حـضــــرت كـبــريـا
چـــو بـي نطـق بـي سمع يـابي كـلام
بــخـــود از هـمـــان حـضــرت لا يــنـــــام
شــوي از كــرم هــاي فـضــل ا لــــه
بـجــــن وبــــه انـــس ومـــلــــك پـــادشـاه
درانـــــدم تـــــرا از مـلـــك مـقــتـــدر
رســيــــد فــيــــض درقــلـــب وروح بـسر
اگـــــر مـــاســـوا آيــدت درحـضـــور
بـســـــوزد ز تـــو مـثـــل آن كـــوه طـــور
بــجـــويــــد ازو آسـمــان وزمــيـــن
ازان بــــي جـهــــت هـمـچـو عـرش برين
كـــه بـي چـشـم بي مثل هم بي جهت
تـمــاشـــا كــنـــد گـلـشـــــن مـعـــرفـــــت
بـجـــز حـــق نبـاشـد مــرو را دلـيــل
بــــران ره بـســــوزد پــــــري جـبــرئــيـل
دران حـــالـــت جــذب وجــدان حــال
نـــه بــيـنـــد بـجـــز رحــمــــت ذوالـجـلال
كــه دائـــم دران فـيــض سـر مد بود
چــگــــونــــــه بــــدنـــيــــــا مـقـيـد بــــود
چـــو جـــز حـق نـدارد بـدل اشـتـراك
ازان حـــــال كــــي مـــي كـنـــد انـفـكـاك
اگـــرچــه خـمــولـت كـنـــد اخـتـيـــار
كـنـــــد زود تـشـهــيــــر او كـــــردگـــــار
اول فـيــض نـــورش بـدلــهــا دمــــد
چـــــو آن صـبــــح صـــادق بـهــر جادمد
نــظـــــر كـــن بــمـــــردان راه خـــدا
نـمـــودنـــد خــــــود را زدنــيــــــا رهــــا
بــدنـــيــــا نـكــردنــد هـيـــج اعـتـمـاد
نـــرفــتــنـــــد اصــــلا بـســــــوي مـــراد
 

برگزيده شد از كتاب بنام مجموعه منتخب، درين كتاب حكايات از تفاسير واحاديث نبوي واز بزرگان دين درقالب مثلثويات دلنشين وشيوا بيان شده است چنانچه خود مي فرمايد:

 
ازعــجـــم تـا هـل سلف تا درعـرب
مــــن حـكـــايــــت هــا نـمــودم مـنـتـخـب
از تـفـاسـيـــر واحـــاديـث صـحـيـح
از هـمـــان اقـــوال مـشـهـور صـــريــح
از بـــزرگــــان وامـــامــــان سلف
زان جـمــاعـــت هـا كـه بـوده هرطرف
رفــتـــه ام انــدر پــي آثـــار شــان
تـــا كـــه بـــا خـــود يــافـتــم آثـار شـان
دردلــــم ديــگـــر شـد از الهام رب
نــام ايـــن مـجـومـعــه كـردم انـتـخــاب
 
حــــــــــــكــــــايــــــت
روز وشـــب در پـيـــش سـلـطـان بـايـزيــد
خــدمـتـــش بـا صـدق كــردي يــك مــريــد
شــيــــخ هـــــر روزي بـپـــرســيـــدي ازو
تــــو چـــه كـس بـاشـي بـمن نا مت بگـو
نــــام خـــود گـفـتـي بــر آن پــيــر جـهــان
بـــاز پـــرسـيـــدي ديـگـــــر روزي ازان
مـــدت ده ســـال بـگـــذشـــت ايـنـچـنـيــــن
مــــرورا نـشـنـــاخـت آن سـلـطـان ديــن
تــا يـكــــــي روزي بــيــــامـــد آن مـــريــد
بــوســـه داده دســت سـلــطــان بـايـزيــد
گــفــــت اي شـيـــخ كـبــار حــق پـــرسـت
مــشـعــــل عــرفـــان تـرا بـاشـد بـدسـت
بــا تــــو ده ســـال اسـت خـدمـت كـرده ام
وزريـــاضـــت جــــان بـلـــــب آورده ام
بـــا هـمـيــن مــــدت مـــرا نـشـنـــاخــتـــي
سـنــگ نــــو مـيــــدي بـمـــن انـداخـتي
صــــورت مـــن مـســخ بـــاشــد از گــنــاه
گــريـــه هـــا دارم بــخــــود اي پـادشـاه
گــفــــت آن سـلـطـــان ديــن بــا آن مـريــد
تـــو بـحـــق نــزديــك بـاشــي نـه بـعــيـد
چــونــكـــه خــــود را بـــر تــجـلــي افـكـنم
خـــويــش را بــا هــر دو عـالم گـم كنم
مـيــــرود از يــــاد مــــن هــــر مــــاســوا
هـيـــج بـــر يـــــادم نـمـــانـــد جــز خـدا
مـــن كـــه خـــود راگــم كـنـم در هرزمان
پـــس مــرنــــج از مــــن مـريد مهربان
اولـيــــا از خـلـــق غــايـــــب مـيــشـونـــد
چـــون بـسـيـــر پـــرتـــو حـق مـيـرونـد
عــا شـقــنــد آن جـمــلـه بــا ديـــدار حــق
گـــم كـنـنــد خـود را در آن بــازار حـق
اولــيـــــــا الله بـــصـــــــــورت آدم انــــــد
لـيـــك بــا خـيـــل مـلائـك  هـمــدم انـــد
ســيــنـــــه هـا از نـور بـاشــد مـوج شان
هـســـت حــزب الـلـه تــمــام فوج شان
مـلـك نـــاسـوت اسـت گـرچـه جـاي شان
قــدس جـبــروتـسـت خود ما واي شان
از حــقـيـقـت عـشـق شـد افـــــروخـــتـــه
جـان شـان درمـجـمــر غـــم ســوخـتـه
(آثــمـــا) بـــا ايــن شـب هـجــران بـسوز
تـــا شـــود از نــور عــرفــان تـــو روز
 

انتخاب شده از كتاب خضر نامه، دراين كتاب شاعر سعي نموده است تا نباتات را از منظر ديگري بيان نمايد.

 
راجع به وصف گل لاله
رفـــتــــم چــو اول بـســوي صــحـــرا
كـــــــردم گــــل لالـــه را تــمــــا شــــا 
ديــــدم كـــه چـــو پــــا بـــه گـِل نهاده
پــــــرداغ دل اســـت خــوش ســتــاده
صــد چـــاك بــود قـبــاش پـــرخـــون
بـــا حـســـن نـزاكـت از حـد افـــزون
چـــون عـاشـق مـسـت بـيقرار است
هــر ســو نـگــران بــا نــتــظـار است
گـفــتـــم كــه تــرا جـمـال نـيــكـوست
از عــشـــق كـــه داغ بـــردِل تـوسـت
از خــويـــش تــو خـوبــتـــر نـديـــدي
دربــــرگ قــبــــــاي گُــــــل دريـــــدي
يـــارم بـنــمــــــود درگــلـــــي مــهــد
بـــا يــــار مـنــــم قـــريـــب تــر عهـد
پــــرده مــــرا بــــه مـهــد بـيـچــــون
زان عـشــــرت مـهــد سـاخت بيرون
زان ســــوز فــــــراق داغ بــــــر دِل
مــن روز شـبــــم ســتــاده بـــر گـــِل
از ســـــوزو فـــــراق يــــــار جـانـي
گــرديــــده قــبــايــــــم ارغــــوانــــي
از عـــشـق شـدم چـو مست بيهوش
پـيـــراهــــن خـــود دريـــده ام دوش
درپــاي سـتـــاده ام بـــه مـــحــنــــت
كــــز يـــار رســـد سـحــاب رحـمــت
آن خـــــاك مـــراســـت حـرز جـانان
تـــا ســــالِِ ديــگـــر دريـن بيا بان
اي «آثــم» دلــفـــگـــــار جــانـسـوز
از لالــــه تـــــو داغ عــشـــق آمـوز
 
در وصف آلو
بــودم چـــوز ســوز عـشــق بـيـتـاب
در ســايــــه آلـــو كـــرده ام خـــواب
زان ســـايــــه چـو صـبـرو تـاب آمد
چــشــمــــم بـغــنــود وخــــواب آمــد
در خــواب رســيــــد مـطــلـب مــــن
مــطــلــــوب كـــه بـــود بــر لـبِ مـن
يــعـنــي كـــه نــگـــارم گــلـعـــذارم
زان خـــواب رسـيـــده در كــنــــارم
از زهـــر فـــــراق عـمــــر ديــريـن
كـــامــــم بــوصـــال سـاخـت شيرين
آنــگـــاه مــــنِ حـــزيــــن افــگــــار
گــشــتـــم زخـيــــال خـــــواب بـيــدار
حـســــرت شـــده بــر فـراق هـمراه
افــــزون شـــده فــغـــــان نــالــه وآه
گـفـتـــا بـمـن آن درخـــت مــذكــــور
ايـــن بــيــــخ مـن است غرق بر نور
در زيـــر زمـيـــن كــه ريـشـه دارم
ســــيـــراب زآب فــــيــــــض يـــــارم
زان فــيـــض بــــود هــمــه ثـمـارم
بـــــردرر شــفـــاســت جـمـلـه بـارم
درســايـــه مـــن كــه گـشت خوابت
ايـــن فـيـــض مـــن آمـــده بـخـوابت
درمـهـــد زمـيــن رسـي تـو اي يــار
دانـــي زحـســـاب فـيــض بـــســـيــار
بـنــويــس زحـــرز نــامــه مـرغوب
«آثــــم» زحــــديــــث وصـل مـحـبوب
 

 
نا گفته نبايد گذاشت كه سعي ما بر اين است كه بتوانم اگر خداوند توفيق داد وفرصت ياري كرد معلومات بيشتري را از اشعار اين شاعر توانا وعارف خدا جو بدست رس علاقه مندان علم وفرهنگ قرار خواهم داد.
 
تشكر از تماما دست اندر كاران ويب سايت وزين جام غور بخاطري زحمت كشي شان در عرصه رشد هنرو فرهنگ