آرشیف

بسم الله الرحمن الرحیم

ولسوالی دولت یار ولایت غور تقریباً در مرکز جغرافیایی افغانستان و در میان ولایت‌های بامیان، ولایت دایکندی، جوزجان، فاریاب، بادغیس، هرات، فراه و هلمند قرار دارد. مرکز این ولایت شهر چغچران است. غور که در چارچوب اداری ولایت هرات قرار داشت، در سال ۱۳۴۲ به‌عنوان یک ولایت جداگانه تشکیل و شهر چغچران به‌عنوان مرکز آن تعیین گردید و نظر به پیشنهاد فرهنگیان و جوانان ولایت غور و با همکاری ریاست اطلاعات و فرهنگ این ولایت به تاریخ ۱/۲/۱۳۹۳ خورشیدی جلسه شورای وزیران افغانستان تحت ریاست حامد کر زی رییس جمهوری اسلامی افغانستان تغییر نام مرکز ولایت غور را از چغچران به فیروزکوه با در نظر داشت پیشینهٔ تاریخی شهر فیروزکوه که در سال‌های ۵۴۰ – ۵۴۴ هـ. ق توسط سلاطین غوری ساخته‌شده و حدود صدسال مرکز حکم روایی سلسله غوری‌ها بوده است، تصویب نمودند. مساحت آن به ۳۸/۸ هزار متر و جمعیت آن نظر به احصائیه که بعد از به وجود آمدن اداره موقت در افغانستان صورت گرفت حدود ۸۰۰۰۰۰ هزار نفر بالغ می‌گردد. ولایت دارای ده ولسوالی هست که ازجمله ده ولسوالی یک ولسوالی آن ولسوالی دولتیار است.
دولت یار یکی از ولسوالی های ولایت غور هست. تقریباً در شرق غور قرارگرفته است. در شرق آن ولسوالی لعل و سر جنگل، شمال و غرب آن مرکز فیروزکوه در جنوب آن ولایت دایکندی می‌باشد. واحد اداری دولت یار: دولت یار قبل از امارات اسلامی طالبان به چو کات واحد اداری علاقه داری مربوط مرکز غور قرار داشت. در زمان حاكميت طالبان و امارات اسلامي به‌عنوان يك واحد اداري و ولسوالي جديد به تشكيلات ولايت غور علاوه گرديد. درین ولسوالی به تعداد 125 قريه و 226 مسجد منابر تکیه خانه‌ها وجود دارد.
اقوام که درین ولسوالی زندگی می‌نماید. به چهار قوم بزرگ تقسیم شده است. 1- ایماق: ایما قها که اکثریت نفوس این ولسوالی را تشکیل می‌دهد. این قوم به طایفه‌های مختلف در بین خودشان تقسیم گردیده است؛ مانند تایمنی، ده‌مرده، زي حسين، مرغابي، زی رضا، قیممد، امله، بایبوغه، سردار، موشن، خوشک، لزیری و قیف چاق که درمناطق مرکزی، غرب و شمال این ولسوالی زندگی می‌نماید؛ مانند گری ها، کتارسم، شینیه مقبول، شرشر، لکه مزار، سر او، ده‌مرده، تحت مرکز دولت یار، سمک، پشته لور، تبلک، تیلک، سنگ شوره، نرمتا، تیل جلال، تیل بای نظر، یامگگ، سیاسنگ، سبزگ، غارمنا و کوشک هست. 2- هزاره‌ها: هزارها بعد از ایماقها در رده‌ای دوم جمعیت این ولسوالی را تشکیل می‌دهد؛ که در مناطق جنوب وشرق این ولسوالی زندگی می‌کند.
چشمه شرینگ، خشنو، خیابان، سیاخاک، دره کلانها، سینه، کاهمردی، نرمتا بالا، شوراب، قلعه‌ها، نوآباد و بیک علی سفلی وعلیاه میباشد. 3- وردک ها «پشتون» بعد از ایماقها هزاره‌ها جمعیت این ولسوالی را تشکیل داد. این اقوام به چند قریه محدود است. وردکاه ومایل و یک قریه در تحت مرکز دولت یارمیباشد زندگی می‌نماید. 4- سادات: سادات کمترین نفوس این ولسوالی تشکیل می‌دهد. به شکل پراکنده در بین اقوام دیگر قرار دارد. کوچی‌ها: کوچی‌ها عموماً در فصل بهار از جاهای دیگر کوهای این ولسوالی (بند بیان «سیاه کوه» و بندکجک ونرکوه «سفیدکوه») درمدت و زمان کمی از برج جوزا الی برج میزان به خاطر چرای گوسفندان ومواشی شان میاید. جایگاه وبودباش مشخص ندارد. جمعیت این ولسوالی در سال 1386 به مقدار، ۳۳۳۶۴ نفر اعلام‌شده است.
شغل پیشه: دولت یار یکی از مناطق سرسبز حاصل خیز است دریا هریرود از دودره ازین ولسوالی گذشته است. باعث سرسبزی زیبای این ولسوالی شده است. که تقربیا 80% عایدات مردم دولت یار کشت زراعت ومالداری تشکیل می‌دهد. مردم دولتیار بشتربه شغلی زراعت «دهقانی» ومالداری مصروف است. تمام حاصلات و امرار حیات شان را از همین دو شغل به دست میاورد. تعداد هم‌شغل آزاد، دیگر از قبیل تجارت کسبه کاری، کارمند در ادارات دولتی را داشته هست. پیداوار: این ولسوالی دو دریا و چند دریاچه که ازین ولسوالی گذشته است در سرسبزی و حاصلات آن بسیار کمک نموده است. بشترین زمین زراعتی آن را دامنه کوها تپه‌ها زمین للمی تشکیل داده است؛ و تعدادی زیاد زمین‌های که در کنار دریاها و زیر چشمه‌سار قرارگرفته است زمین زراعتی آبی را تشکیل می‌دهد. توسط آن دریاها دریاچه‌ها آب یاری می‌گردد. پیداوار مهم فراوان آن غله‌جات مانند گندم، جو و جواری و حبوبات لوبیاونخود، کلول ومشنگ وعدس و ترکاری آن کچالو، شلغم، زردگ، پیاز، سیر ومیوه جات آن زردآلو، شفتالو، بادام، توت، چهارمغز، سیب، کدو، خربوزه وتربوزه بوده. ازجمله پیداوارمهمی این ولسوالی میباشد. اقلیم: این ولسوالی ازجمله ولسوالی های سردسیر است در زمستان نهایت سرد تمام کوه دشت انرا برف میگرد. درجه حرارت به زیر صفر قرار میگرد. و در فصل بهار هوا معتدل درجه حرارت از 5 الی 35 درجه قرارداد. باران‌های موسمی به سرسبزی آن بسیار اهمیت دارد.
صنعت: چون مردم این ولسوالی مالداری زیاد دارد از پشم آن صنایع‌دستی مانند قالین، گلیم، نمد، جوراب، شال وچپک وبالشت های قالینی می سازد. و خمک دوزی ازجمله صنعت و دست آورد مردم ولسوالی دولت یار هست. نمدو گلیم آن از شهرت خاص برخوردار است. آثار باستانی: مردم در دوره‌های قدیم دریا این سرزمین زندگی می‌کردند. که از آثاروقدامت تاریخی برخورداراست. آثار تخریب‌شده آن از دورهای قدیم در قریه کشک، شینیه مقبول ودره کشرو وجود دارد.
فرهنگ: مردم دولت یار به زبان دری به گویش محلی تکلم می‌نماید؛ پیروان مذاهب حنفی جعفری است. فرهنگ عروسی درین دیار نظر به قوم منطقه متفاوت است. اقوام مناطق ایماق نشین پدر پسر برای پدر دختر به عنوانی شیربها، قلین وپیش کش به اساس پیش کش («یک تای، دو تایی و سه تایی …» که یک تای «ده رأس گوسفند، یک رأس گاو ومادگو گوساله گاو، صد من گندم پنج کیلو، صد هزار افغانی وصدگز رخت پوشاک…» و دوتایی «دوگاو، دومادگاو، دوگوساله و بیست رأس گوسفند، دو صد هزار افغانی ودوصدگز رخت پوشاک و دو صد «پنج کیلو من »گندم…») و همچنان سه‌تایی چهارتایی. رواج دارد؛ اما بیشتر رواج و معمول سه‌تایی هست. رواج دیگری گاهی بدون دادن پیشکش به پدر دختر، دختر را با دختر بنامی موخی نیز عروسی می‌نماید. در مناطق هزاره نشین به اساس گله وقلین است که پدر پسر برای پدر دختر از «سه صد الی چهارصد هزار پول نقد ودوصد سیر «هفت کیلو» گندم، بیست پنج راس گوسفند، یک رأس گاو ودوگوساله به‌عنوان بخش وسردیکدانی و دوصد متر رخت پوشاک ودیگر چای، شیرین، شکر، روغن و غیره» و همچنان به‌جای دادن پول نقد اموال اجناس به پدر عروس؛ دختر را در بدل دختری دیگر بنام «سر بدل» نیز رواج دارد. داماد در روز عروسی با نزدیکان وتبارخود به دنبال عروس به خانه عروس می‌رود. برای پذیرای از مهمانان گاو یا گوسفند را ذبح می‌کند، از آن غذا تهیه می‌کند و به مهمانان می‌دهد. روز عروسی نزدیکان عروس داماد لباس‌های فاخر و قیمتی می‌پوشند؛ همه شاد، خوشحال‌اند و جوانان رقص آوازخوانی می‌کنند.
در عیدین بازی‌های محلی را برای ساعتری روز عید اجرا می‌نماید. مانند بزکشی، نشان زنی، دوش، والیبال و فوتبال، توپ دستی وپیده ای کلاه بردارک «شیست بازی» بوجول بازی، آوازخوانی، رقص و اتن. در روزعید دیدار از بزرگان اقوام ورفتن به خانه‌های خویشاوندان، خانه کسیکه در خانه او از نزدیکانش را ازدست‌داده باشد. فاتحه برای مرده دعا می‌کند. مردم این ولسوالی تا جای مردم سنتی است. به روحانیون زیاد اهمیت میدهد. به کلان وموی سفیدان ومتنفذین قوم بسیار احترام دارند. هر قریه، دارای شوراء، موی سفید، ارباب وملا مسجد هست. تمام قریه به ارباب و موسفیدشان بسیار احترام دارند. حتی اکثر موضوعات کشیدگی‌های فامیلی قریه توسط ارباب‌های قریه حل‌وفصل می‌گردد. تمام اختیارات به دست ارباب هست. مردم این ولسوالی به عقاید فرهنگشان بسیار وابسته اعتقادی است. عنعات مذهبی‌شان را مانند میلاد نبی (ص)، ده محرم، شب لیلِۀ قدر، نیمه شعبان و شب لیلّۀ برات به بسیار شیوه‌ای خاص؛ باشکوه برگزار می‌نماید. همچنان جشن‌های رسمی دولتی را مانند (28) اسد روز استقلال استرداد کشور و دیگر جشن‌های رسمی دولتی را به بسیار شوق علایق خاص برگزار می‌نماید شخصیت‌های مشهور این ولسوالی درتعین سرنوشت این مردم از اهمیت بالای برخوردار است این اشخاص از شخصیت‌های بانفوذ وقوم دار این ولسوالی بود. – عطا محمد دهقان پور، لعل بها دور فروتن، عبدالروف غفوری و محمدنیسم کوهذاد، معاون احمد ایوبی و ماسترحسام الدین فیروزکوهی… – روحانیون: حاجی دیدارفهمی، مولوی غلام نبی و ملایوسف… میباشد. مردم این ولسوالی به علم و دانش بسیار علاقه‌مند است. مکاتب مدارس زیاد وجود دارد تمام مکاتب مدارس به روی شاگردان طلبه‌ها بازاست. دختران پسران مصروف درس تعلیم هست