آرشیف

2015-9-16

محمد نصير توكلي

محترم، محترمه

در محفل معرفی والی جدید غور- جویند- گردانندگی محفل را به عهده من گذاشته بودند.
نوبت سخنرانی والی صاحب شد، گفتم: « از جلالتمآب محترم الحاج … والی غور تقاضا می‌شود…»
یکی از دوستان عزیز، به من اعتراض کرده بود که چرا« محترمه» نگفته ام.
حالا اگر من بنا به فرمایش آن دوست عزیز، جمله‌ی بالا را می‌گفتم؛ چنین جمله‌یی از آن درمی‌آمد:
« از جلالتمآبه محترمه حاجیه … والیه غور تقاضا می‌شود …»
زیرا اگر ما بخواهیم بحث مؤنث بودن را در پیوند به واژگان عربی که در زبان فارسی استعمال می‌شوند رعایت کنیم، مجبوریم تمام کلمات عربی را در نظر بگیریم و در صورتی که حالت تأنیث داشته باشند، علامت مؤنث را در آخر آنها علاوه کنیم.
این‌گونه نمی‌شود که تنها حالت مذکر و مونث بودن را در رابطه به « محترم و محترمه» در نظر بگیریم و از واژه‌های دیگر عربی، مورد استفاده در زبان فارسی غافل باشیم!
همه می‌دانیم که در زبان فارسی، حالت مذکر، مؤنث و تثنیه رعایت نمی‌شود. و نیز قانون است: هر واژه‌یی که از یک زبان وارد زبانی دیگر می‌شود، باید مطابق دستور زبانی که وارد آن شده، مورد استعمال قرار گیرد. اگر قرار باشد تمام واژه‌های که از چند زبان وارد زبان فارسی شده هنگام تکلم و سخن زدن، دستور زبان هرکدام را رعایت کنیم، مجبوریم همزمان به چند زبان صحبت کنیم.
پس فکر کنیم چه می‌شود!
اگر متوجه باشید زمانی که کلمات He, She , It  را از زبان انگلیسی ترجمه می‌کنید، ترجمه دقیق هر سه واژه (او) است. اما به خاطری که در زبان فارسی مشخص کنیم که منظور از (او) مرد است یا زن، مجبوریم به شکل زیر معنا کنیم تا مخاطبی که تازه به این واژه‌ها مواجه شده بداند:
He: او (مرد)
She: او (زن)
It: او (شی/چیز)
از واژه‌های مرد، زن و شی در کنار (او) می‌گذاریم تا معلوم کنیم که مذکر است یا مونث.
و الا در فارسی دری چنین چزی را نمیشه تشخیص داد!
بهترین راه برخورد با واژه‌گان عربی و کلمات زبان‌های دیگر که وارد زبان فارسی دری شده، این است که تمام آن‌ها را مطابق دستور و قواعد زبان فارسی دری، مورد استفاده قرار دهیم و هیچ توجهی به این نداشته باشیم که در درون زبان اصلی خود چگونه کاربرد دارند؛ به گونه‌ی مثال می‌توانیم تمام واژه‌های مونث:
محترمه، مدیره، معلمه و امثال این‌ها را بدون (ه) تانیث و به صورت: محترم، مدیر، معلم و … به کار ببریم
 و هیچ نیازی به تانیث کردن آن‌ها در زبان فارسی نیست.