آرشیف

هرچند در عصر کنونی، اهداف مستشرقان بیشتر سیاسی و استعماری و تجاری است، ولی مهم‌ترین اهداف آن‌ها دینی است، چون ریشۀ پیدایش اندیشۀ شرق شناسی کلیسا بوده است. کشیش‌ها و راهبه‌ها اولین افرادی بودند که به این حوزه وارد شده اند، بنابراین اندیشه شرق شناسی ریشه دینی دارد، ازاین‌رو، نخستین ترجمۀ قرآن در تاریخ به زبان‌های غربی، ترجمه‌ای است که توسط کشیش بزرگ مسیحی و رئیس کلیسای دیر کلونی (Cluny) «پطروس عالی قدر» فرانسوی (Peter the Venerable) در سال 1143م. انجام شد.
الف) پِطرُس اولين كشيش مترجم قرآن
قديمي‌ترين و در واقع نخستين ترجمۀ قرآن به زبان‌هاي اروپايي، همان ترجمۀ لاتيني قرآن بود که در سال 1143م. انجام گرفت. اين ترجمه توسط روبرت کتوني، به دستور پطرس مقدس (1157 ـ 1092م) مسئول دير کلوني به عمل آمد، ولي در اختيار عموم قرار نگرفت، وی جهت اطلاع از آموزه ها و تعالیم کتاب آسمانی مسلمانان که در عصر وی موجب پیدایش تمدن بزرگ اسلامی در اندلس شده بود با کمک دو راهب دیگر به نام‌های «روبرت کتون» انگلیسی و «هیرمان دالماشی» آلمانی با کمک گرفتن از یک عرب مسلمان به نام «محمد» قرآن کریم را به زبان «لاتین» ترجمه کرد. آن ترجمه حدود چهار قرن در انحصار کلیسا بود تا کشیشان آن را مطالعه و بررسی و نقادی کنند و هیچ گاه اجازه نشر عام آن را در بین مردم ندادند تا مردم مسیحی از دین مسیحیت به سوی کفر و ارتداد منحرف نگردند.
تا آن که نیمه‌های قرن 16م. (سال 1543) به سفارش و مقدمۀ لوتر، چاپ شد. البته در اين ترجمه از يك عرب مسلمان نيز استفاده فراوانی برد كه هيچ اطلاعاتی از وي در دست نيست، جز آن‌كه ظاهراً نامش «محمد» بوده است.[1]
از روی این ترجمه، ترجمه‌های دیگری انجام پذیرفت که عبارتند از:

ب) «آندره دوري‌يه (Andre du Ryer) »
 آندره دوریر، مدتی سرکنسول فرانسه در مصر و مدتی نیز در قسطنطنیه اقامت داشت، و از آن‌جا که زبان عربی می‌دانست، قرآن را مستقيم از زبان عربي به فرانسه ترجمه کرد، و این ترجمه را در سال ۱۶۴۷م. با نام «قرآن محمد» در پاریس منتشر کرد. این ترجمه، به سرعت مورد توجه قرار گرفت و در مدت پنج سال (تا ۱۶۵۲م.) این ترجمه ۱۰ بار در پاریس و ۱۰ بار در آمستردام (هلند) بازچاپ شد. در کمتر از ۲۰ سال از انتشار ترجمه دوریر، دیگران ترجمه‌های انگلیسی و آلمانی و هلندی از آن ارائه دادند.
ج) «ماراچي (Marachi) »
ماراچی ايتاليائى، در سال 1698م. ترجمه‌اي کامل از قرآن را تحت عنوان (Refutatio Alcorani) در شهر پادوآ (Padua) منتشركرد. ولتر نويسندۀ فرانسوى مى‏گويد: ماراچى هرگز به شرق سفر نكرده است. او يكى از كشيشان مقرب دربار پاپ اينوسان یازدهم بود و اثر خود را به پادشاه مقدس رومى لئوپولد اول اهداء كرد، اين كار او براى تهيه ردى براسلام و بيشتر براى كشيش‌ها تهيه شده بود.[2]
د) جورج سيل
 جورج‌ سیل‌، بعد از مطالعۀ‌ ترجمۀ‌ فرانسوی‌ «دو ریه»‌ و برگردان‌های‌ لاتینی‌ کتونی‌ و ماراتچی‌ و ترجمه‌ ایتالیایی‌ چاپ‌ شده‌ توسط‌ آریوابنه‌ و راس‌، به‌ این‌ نتیجه‌ رسید که‌ این‌ برگردان‌ها چندان‌ دقیق‌ نیستند؛ از این‌رو، تصمیم‌ به‌ ترجمۀ‌ مجدد قرآن‌ گرفت‌. به‌همین دلیل، ایشان در سال 1734م. ترجمۀ جديدى از قرآن را تحت عنوان «‏The Koran Commonly called the Alcoran of Mohamed» در لندن به‌چاپ رساند. سيل در يك بحث مقدماتى، بررسى اساسى و نسبت عينى از وضع جهان عرب پيش از اسلام و نفوذهاى خارجى و تحولات آن‌ها را شروع مى‏كند. سیل‌ در مقدمۀ‌ ترجمۀ قرآن‌ خود گفته‌اند‌ که‌ از نسخ‌ خطی‌ تفاسیر گوناگون‌ سود جسته‌ است‌. همچنین‌ وی‌ از ترجمه‌ ماراتچی‌ (چاپ‌ پادوا ۱۶۹۸) استفاده‌ کرده‌ است‌. به‌ گفته‌ سیل‌، با اینکه‌ ترجمه‌ ماراتچی‌ بسیار دقیق‌ است‌، اصطلاحات‌ عربی را بسیار تحت‌اللفظی‌ ترجمه‌ کرده‌ است‌، آن‌گونه‌ که‌ فهمش‌ را دشوار می‌کند، خاصه‌ برای‌ کسانی‌ که‌ با اصطلاحات‌ اسلامی‌ آشنایی‌ ندارند. این ترجمه بسيار مورد استقبال قرار گرفت که در کشورهای مختلف و به زبان‌های آلمانى (1746م.) و فرانسه (1770م.) ترجمه و تاكنون بيش از 35 بار چاپ شده است.
ترجمه انگليسي «سيل (Sale) »، شديداً مورد انتقاد قرار گرفته است. مسلمانانی که خود، قرآن را به زبان انگليسي ترجمه کرده‌اند، «سيل» را شياد و دروغگو خوانده‌اند.
ه) ترجمۀ «رادول»(Radwell)
رادول (Radwell)، ترجمۀ خود را در‌ سال‌ ۱۲۷۷/ ۱۸۶۱م. به زبان انگليسي در لندن‌ منتشر کرد. چاپ‌ بازنگری‌ شده‌ برگردان‌ وی‌ را، برنارد کوئریچ‌ در ۱۲۹۳/ ۱۸۷۶ در لندن‌ منتشر نمود. مارگلیوث‌، مستشرق‌ نامدار، این‌ کتاب‌ را با مقدمه‌ای‌ در ۱۳۲۷/ ۱۹۰۹ بار دیگر به‌ چاپ‌ رساند. این‌ ترجمه‌ با استقبال‌ فراوانی‌ روبرو شد و از ۱۳۲۹ تا ۱۳۹۷ (۱۳۵۶ ش‌) / ۱۹۱۱ـ۱۹۷۷ هجده‌ بار به‌ چاپ‌ رسید. رادول‌ در ترجمه‌ خود نگاه‌ انتقادآمیزی‌ به‌ ترجمه‌ سیل‌ داشته‌ و آن‌ را متأثر از برگردان‌ لاتینی‌ ماراتچی‌ دانسته‌ و کوشیده‌ است‌ الگوی‌ ادبی‌ قرآن‌ را در ترجمه‌ خود رعایت‌ کند.
و) «آندره شورقي» (شورَکي)
 يهودي بلند آوازه و متخصص در ترجمۀ کتاب‌هاي مذهبي درسال 1991م. ترجمه‌اي قرآن به زبان فرانسه منتشر کرد. [3]
ز) ترجمۀ هنکلمان
هنكلمان (‏Hincklemann) در سال 1594م. ترجمه‏اى را از قرآن ارائه نمود که شهرت زيادى يافت و طى پنج سال چه در پاريس و چه در آمستردام، پنج بار اين ترجمه تجديد چاپ شد. گرچه ترجمه‏اش كمى سطحى و با عباراتى عاميانه بود ولى با وجود اين در سال 1688م. به زبان انگليسى و در 1698م. به زبان هلندى و بعد هم به زبان آلمانى ترجمه گرديد. طى قريب يك قرن اين كتاب بارها در فرانسه و انگليس و كشورهاى ديگر تجديد چاپ شد. آخرين چاپ آن به فرانسه در آمستردام به سال 1770م. منتشر گرديد.[4]

علاوه بر ترجمۀ منتخب قرآن مجيد که در سال 1515م. در لندن به چاپ رسيد، در سال 1648 نخستين ترجمۀ کامل قرآن به زبان انگليسي توسط الکساندر روس  از روي ترجمه «ريه» به عمل آمد.
ولي بعداً جورج سيل به ترجمه قرآن به طور مستقيم و از روي متن عربي پرداخت، که در سال 1734 چاپ اول آن در لندن منتشر گرديد و سپس بارها و به طور مکرر در آمريکا و انگليس به چاپ رسيد و مورد استفاده ديگر مترجمان در زبان‌هاي اروپايي قرار گرفت.[5]
همان‌طوری که گفته شد، اولین ترجمه‌ای که به زبان لاتین برای قرآن انجام گرفته است، توسط پتروس، در قرن دوازدهم میلادی است که تا سه، چهار قرن بعد چاپ نشد. اولین ترجمه‌ای که به زبان فرانسوی انجام گرفت، توسط سفیر فرانسه در مصر، در سال 1647میلادی بود. قرآن کریم اولین بار به زبان انگلیسی سال 1649 میلادی ترجمه شد و اولین بار به زبان هلندی در سال 1658 میلادی ترجمه شده است. اولین ترجمه قرآن به زبان آلمانی در سال 1688 میلادی و همزمان با ترجمه هلندی بوده است، در قرن هفدهم میلادی، ترجمه قرآن بسیار رواج پیدا کرد. از میان کل ترجمه‌های قرآن به زبان‌های اروپایی، شمار زیر از سوی مستشرقان انجام شده است: چهارده بار به زبان آلمانی؛ ده بار به زبان‌های انگلیسی، ایتالیایی و روسی؛ نه بار به زبان‌های فرانسوی و اسپانیایی؛ هفت بار به لاتین و شش بار به زبان هلندی. این آمار متعلق به چند سال اخیر است.[6]

---