آرشیف

امشب شب یلدا است، شبی که تجلیل از آن با پیشینۀ درازی همراه است و برخوردار از جایگاه ویژه ای در فرهنگِ کهنِ حوزۀ تمدنی قلمرو  پهناوری به نام خراسان، از جمله افغانستان!
شبی که از سالیان درازی بدینسو، همراه بوده با برگزاری جشن‌های با شکوه، از همین روست که این جشن ریشه دار، از سوی ابوریحان بیرونی به «میلاد اکبر»، تعبیر شده است.
ماندگاری نام یلدا، یا شب چله در تارک هستی، مرهونِ عواملِ ذیل است:
"وابستگی آن به شیوه زندگی و معیشت دهقانان،
 استمرار آن در فرهنگ کهن،
و تکرار آن با طبیعت همراه با نظمی جاودانه در هر سال."
شب یلدا، آئینی است دیرین، که همه ساله در کشور های مختلف گیتی، در نخستین شب زمستان ( بلندترین شب سال) برپا می‌شود.
یلدا چیست؟
“یلدا شبِ بلندِ غزل‌هایِ مشرقی‌ست
میلاد هر ترانۀ زیبای مشرقی‌ست
«از هرچه بگذری سخن دوست خوش‌تر است»
حافظ دوای روح و مسیحای مشرقی ست
حالا که دوستان همه جمعند دف بیار
چشم، انتظار صد دل شیدای مشرقی ست”
آری، امشب شب یلدا ست، شبی که مرا نیز سعادت حضور در جمع دوستان فراهم شده.
 دیوان حافظ شیرین سخن در کنار من است و روح بلندش فرایم می‌خواند که بکشایمش.
بزرگواری حافظ را ببینید، در اولین نگاهی که بر آن می‌افگنم، این ابیات زیبا در برابرم سبز می شوند:
"معاشران گره از زلف یار باز کنید
 شبی خوش است بدین قصه‌اش دراز کنید
 حضور خلوت انس است و دوستان جمعند
 و ان یکاد بخوانید و در فراز  کنید "
این چند بیت زییای خواجۀ بزرگوار، ترجمان حضور گرم دوستان در این برنامه و وصف الحال این شب مهر انگیز است.
چه نیکو خواهد بود که این سخن پُر عذوبتِ رندِ شیراز را، به فال نیک بگیریم و  این امید را به دل برویانیم که به یاری پروردگار، صفحاتِ اوراقِ سرنوشتِ سیاه و مردم ییچارۀ ما، به زودی بر خواهند گشت و به کنج نسیان گذاشته خواهند شد و انوار سپیده دم فارغ البالی و خوشحالی و جلوه خورشیدی که سالهاست به آرزوی شگفتن آن دستان خویش را به بارگاه خالق بی نیاز، فراز کرده ایم  و دیدگان نمین خویش را تنها به سوی مرحمتش دوخته ایم…، بر دمد و ان شاءالله شاهد جلوۀ رفاه و امنیت همیشگی در سرزمین خود باشیم.
چنین روزگار، به یاری پروردگار، فرا خواهید و آنگه هیچگونه دلهره‌ای برای برگزاری هرچه بهتر آیین‌های مذهبی و ملی، رو به‌سوی مردم غم‌خستۀ ما نخواهد آورد.
آری، ما به لطف بی پایان آفریدگار جهان، اعتماد واثق داریم:
"به جان دوست که غم پرده بر شما ندرد
گر اعتماد بر الطاف کارساز کنید"
امشب شب یلداست،
شبی که برای پذیرایی آن ، مزید بر هموار شدن سفرۀ مملو از میوه های خشک و تر، رسم براین بوده: بزرگ سالان، تا سپیده دمان، داستان های از پهلوانان و جنگاوران و به قصه های نابی از زمانه های کهن می‌پرداخته اند.
خواندن کتب حماسی و عشقی، به خصوص از خواجه حافظ شیرازی، شهنامۀ حکیم ابوالقاسم فردوسی، و "حملۀ حیدری"- که آخری نیز یکی از مشهورترین حماسه‌سروده‌های مصنوع فارسی- دری است-  و…، به عنوان مهمترین آثارِ حرارت آفرین مجالسِ معنون به شب یلدا، رسمی بوده دیر پا و همه پسند، رسمی که شب زنده داران، "تا زمانی که سیاهی در پیش چشمان شان به روشنایی تعویض" می‌یافته، صفحاتی از آنها را بر گوش‌های اهل مجلس زمزمه می کرده اند.
 و این در حالی بوده که شرکت کنندگان چنین محافل یا شب نشینی ها را ابایی از سردی هوا بر سر نبوده و هیچ نوع اضطرابی چون ساری شدن آفتی به گونۀ طاعون کنونی و طاری شدن هیولای جان‌ستانی به نام بی‌امنی و سایر آفات و بلاها و مصایبی که در این شب و روز سخت دامنگیر کشور ما و سایر سرزمین ها گشته است –  نمی‌توانسته دمی، نشاط و وجد و شور شان را فرو بکاهد.

ادامه مطلب در اینجا