آرشیف

دستگاه امر به معروف و نهی از منکر طالبان فشارها بر دانشجویان دختر در دانشگاه بدخشان را از مدتی به این‌ سو افزایش داده‌اند. محتسبان این اداره پوشیدن «برقع» را برای دانشجویان دختر اجباری ساخته و به دخترانی که برقع بر سر نداشته باشند، اجازه ورود به دانشگاه را نمی‌دهند. این فشارهای مضاعف طالبان، دانشجویان دختر را به ستوه آورده است. آنان به وضع قیود سخت‌گیرانه محتسبان امر به معروف و نهی از منکر طالبان در برابر دروازه ورودی دانشگاه اعتراض کرده‌اند. صدای دادخواهی این دانشجویان اما از سوی طالبان به‌شدت سرکوب و شماری از این دختران لت‌وکوب شده‌اند. همچنان گروه طالبان به دختران در خوابگاه دانشگاه بدخشان هشدار داده‌ است که تا اطلاع ثانوی حق بیرون شدن از این خوابگاه را ندارند.

شماری از دانشجویان دختر روز یک‌شنبه، ۸ عقرب، در برابر دروازه ورودی دانشگاه بدخشان در اعتراض به اجباری شدن برقع دست به راه‌پیمایی مسالمت‌آمیز زدند. نوارهای تصویری که از جریان اعتراض این دانشجویان در رسانه‌های اجتماعی نشر شده‌، نشان می‌دهد که همه آنان با پوشیدن ماسک و لباس‌های دراز منتظر باز شدن دروازه ورودی دانشگاه هستند، اما با برخورد تند جنگ‌جویان طالبان مواجه می‌شوند.

یکی از نوارهای تصویری که از اعتراض دانشجویان دانشگاه بدخشان منتشر شده است، نشان می‌دهد که یک جنگ‌جوی گروه طالبان که لباس نظامیان پیشین را بر تن دارد، دانشجویان دختر را به‌شدت لت‌وکوب می‌کند و به آنان می‌گوید: «کسانی که حجاب دارند، با افتخار بیایند.» یک نوار تصویری دیگر که از این دانشجویان در رسانه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود، نشان می‌دهد که صدها دختر در برابر دروازه ورودی دانشگاه بدخشان قرار دارند، اما افراد طالبان به آنان اجازه ورود نمی‌دهند.

با این حال، شماری از دانشجویان معترض در گفت‌وگو با روزنامه ۸صبح می‌گویند که از اعمال محدودیت‌های امر به معروف و نهی از منکر طالبان در دانشگاه بدخشان به ستوه آمده‌اند. براساس ادعای آنان، طالبان دختران معترض را به اخراج از دانشگاه تهدید کرده و آنان را «دین‌گریز» خوانده‌اند. یکی از این دانشجویان که به دلیل هراس از طالبان نامش در این گزارش ذکر نشده است، در صحبت با روزنامه ۸صبح می‌گوید: «امروز ساعت ۸ بجه بود، به دانشگاه رسیدم. راستش برقع نپوشیده بودم. حجاب ساده همیشه‌گی را همه داشتیم. ماسک داشتیم، اما به دانشگاه راه‌مان ندادند. نگهبان دانشگاه که لباس نظامی بر تن داشت، ما را نمی‌ماند که داخل دروازه شویم. بعد ما دخترها اعتراض کردیم که تحصیل حق ما است.»

این دانشجوی معترض می‌افزاید: «دروازه را کلاً به روی ما قفل کردند. دخترها رفتند دروازه را تک‌تک کردند. شخصی که لباس نظامی بر تن داشت، با لین (دنده) سرما حمله کرد. حتا چند دختر را زخمی کرد. متأسفانه یکی غلتید، دستش شدید افگار شد. همه از دروازه دور شدند. بالاتر از ۸۰۰ دختر بودیم. دوباره جمع شدیم. «زن، زنده‌گی، کار، درس، آزادی» را شعار دادیم. رییس دانشگاه آمد. سروصدا زیاد بود، نشنیدیم چه گفت، اما حرف ما را قبول نکرد و گفت حجاب‌تان را درست کنید.» او علاوه می‌کند: «طالبان ما را شلاق زدند، فحش دادند و ما این را با معاون ریاست امر به معروف و نهی از منکر در جریان گذاشتیم که در کجای دین اسلام برای شما چنین اجازه داده شده که در میان سرک دختران را شلاق بزنید و فحش بدهید؟ او گفت ما از خود لایحه وظایف داریم.» این دانشجو مدعی است: «ما از سوی رییس دانشگاه و رییس دانشکده‌مان نیز تهدید به منفکی شده‌ایم و نام‌های ما را به‌عنوان شورشیان راه دین گرفته‌اند.»

با این وصف، رییس دانشگاه و معاون امر به معروف و نهی از منکر طالبان در بدخشان پس از لت‌وکوب دختران از سوی نگهبان دانشگاه، چهار تن از دختران را به‌عنوان نماینده‌گان دانشجویان این دانشگاه خواسته‌ تا با آنان صحبت کنند. دختران معترض اما این صحبت با رییس دانشگاه را نپذیرفته‌اند. با این حال، رییس دانشگاه شماری از دختران معترض را امروز (دوشنبه) به ریاست دانشگاه خواسته تا از آنان بازجویی کنند. روشن نیست سرنوشت این دختران چه خواهد شد.

پروچیستا‌ (نام مستعار) از دانشجویان معترض دانشگاه بدخشان، در صحبت با روزنامه ۸صبح می‌گوید: «صبح رفتیم، امر به معروف پیش دروازه بود. بدون برقع اجازه نمی‌داد. دخترانی که چادر و ماسک داشتند، اجازه نداشتند وارد دانشگاه شوند. به این دلیل دختران اعتراض کردند که طالب‌ها با میل سلاح بالای معترضان حمله‌ور شده‌اند.» به گفته او، طالبان دختران را دشنام داده و تهدید کرده‌اند. پروچیستا‌ می‌افزاید: «به بدی می‌گفت: این تلفن‌های کلان‌تان را بدهید همه‌شان را چک می‌کنیم، همه‌تان را منفک می‌کنیم. حجاب همه منظم بود، فقط برقع می‌خواستند و فحش می‌گفتند.»

زمرد (نام مستعار) دانشجوی دیگر دانشگاه بدخشان است که روز گذشته با دروازه بسته دانشگاه مواجه شده است. او تأیید می‌کند که دانشجویان دختر از سوی طالبان مورد لت‌وکوب قرار گرفته‌اند. به گفته زمرد، دانشجویان دختر به اخراج از دانشگاه تهدید نیز شده‌اند. این دانشجو می‌افزاید: «امروز وقتی دختران می‌خواستند از طرف خوابگاه به دانشگاه بروند، متأسفانه ریاست امر به معروف طالب‌ها نزدیک خوابگاه دخترها است، افراد طالبان در آن‌جا  مانع رفتن دختران به دانشگاه شدند. آنان را از موترهای‌شان پیاده کرده و گفته‌اند که شما حجاب اسلامی ندارید. باز سر پل نزدیک دانشگاه، یک پاسگاه امنیتی دیگر طالبان است که افراد امر به معروف هم بوده‌اند. دخترانی که ماسک و پوشش رنگه داشتند را نمی‌گذاشتند که شما حق ندارید با این پوشش و حجاب به دانشگاه بروید و با بی‌حجابی درس بخوانید.» زمرد توضیح می‌دهد: «سرانجام دخترها خود را با صد جنجال به دانشگاه رساندند. کسانی که برقع داشتند، می‌توانستند وارد دانشگاه شوند؛ کسانی که برقع نداشتند، نتوانستند. نه روی‌شان نمایان بود، نه موی‌شان نمایان بود. طالبان اما می‌گفتند که شما حجاب اسلامی را مراعات نکرده‌اید. دختران این حالت را که دیدند، دست به اعتراض زدند و به دروازه دانشگاه می‌کوبیدند. عسکر طالب با شلاق  بر سر و بدن دختران می‌زد تا دختران را پراگنده کند. اما دختران در دهن دروازه دانشگاه ورق را گرفتند، شعار نوشتند و به طرف مقام ولایت و ریاست امر به معروف حرکت کردند.» او تأکید می‌ورزد که پس از این اعتراض‌ها، طالبان دروازه‌های خوابگاه دختران را بسته‌اند و به هیچ‌کسی اجازه خروج و ورود نمی‌دهند.

افزون بر این، یک نوار تصویری دیگر که در دسترس روزنامه ۸صبح قرار گرفته‌، نشان می‌دهد که دانشجویان معترض، مانع سخنرانی رییس دانشگاه بدخشان می‌شوند و می‌گویند: «ما از حق‌مان دفاع می‌کنیم، ما به سکوت نه می‌گوییم، حجاب اجباری را قبول نداریم، نه به حجاب اجباری.» این از شعارهایی است که دختران معترض در مقابل رییس دانشگاه بدخشان، سر داده‌اند.

یکی از دانشجویان دیگر دانشگاه بدخشان که نمی‌خواهد نامش در گزارش ذکر شود، در صحبت با روزنامه ۸صبح می‌گوید که بیشتر دختران در خوابگاه این دانشگاه توانایی خرید برقع را ندارند. به گفته او، علاوه بر این‌که هزینه خرید برقع در شهر فیض‌آباد بلند رفته، هوا نیز سرد شده و دختران مجبورند با پوشیدن لباس‌های گرم به دانشگاه بروند. این دانشجو می‌افزاید: «همه دختران پول ندارند تا لباس‌های سیاه و گرم بخرند. آنان مجبورند لباس‌های گرم سابقه خود را بپوشند، ولی نمی‌دانم طالبان از کدام شکم سیر خود گپ می‌زنند.»

این در حالی است که طالبان پیش از این دانشجویان معترض دختر در هرات و بلخ را نیز سرکوب کرده‌اند. این دانشجویان می‌خواستند در اعتراض به حمله بر آموزشگاه کاج در غرب کابل که بیش از ۵۷ کشته و بالاتر از ۱۱۰ زخمی بر‌جا گذاشت‌، راه‌پیمایی کنند، اما به‌شدت سرکوب شدند. طالبان همچنان بیش از صد دانشجوی دختر را به دلیل «قصد راه‌پیمایی اعتراضی» از خوابگاه و دانشگاه کابل اخراج کرده‌اند. این دانشجویان پس از آن‌که مسمومیت گروهی خود را رسانه‌ای ساختند، از سوی طالبان منفک و دسته‌دسته از خوابگاه دانشگاه کابل اخراج و به مرگ نیز تهدید شده‌اند.

هرچند مسوولان محلی طالبان در بدخشان تاکنون درباره ممانعت دانشجویان دختر از ورود به دانشگاه ابراز نظر نکرده‌اند، اما محتسبان اداره امر به معروف و نهی از منکر این گروه چندین بار به زنان در این ولایت هشدار داده‌اند که پوشیدن ماسک و لباس‌های سیاه و دراز حجاب شرعی شمرده نمی‌شود. به گفته آنان، زنان مکلف‌اند برقع بر سر کنند. محتسبان این گروه در ماه جوزای امسال به دانشجویان دختر در بدخشان تذکر داده بودند که بر‌اساس دستور وزارت مربوطه‌شان «ماسک جای حجاب را نمی‌گیرد و قابل قبول نیست.»

از سوی دیگر، براساس فرمان رهبر طالبان که از سوی وزارت امر به معروف و نهی از منکر این گروه در یک نشست خبری ارایه شده است، زنان باید صورت خود را بپوشانند، در غیر این صورت «اولیای آنان» زندانی و به دادگاه کشانده خواهند شد. در دستور رهبر طالبان آمده است: «زن بی‌حجاب در قدم اول خانه‌اش معلوم گردد و به ولی‌اش توصیه و تنبیه گردد.» در بندهای دیگر این دستور تذکر رفته است: «در قدم دوم ولی‌اش به ریاست مربوطه احضار گردد و در قدم سوم، ولی‌اش سه روز بندی شود. در قدم چهارم، ولی‌اش به محاکم سپرده شود تا به سزای مناسب محکوم گردد.» در این دستور طالبان گفته شده است آن عده از زنانی‌ که در ارگان‌های دولتی کار می‌کنند و «حجاب» را رعایت نمی‌کنند، از وظیفه سبک‌دوش می‌شوند.