آرشیف

هفته‌ی قبل اشرف غنی طی یک فرمان، ضیاءالحق امرخیل را به عنوان مشاور ارشد خودش در «امور سیاسی و مردمی»‌ گماشت. آقای امرخیل، همان کسی است که در جریان انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۴ متهم به تقلب گسترده به نفع آقای غنی شد و همان بود که زیر فشار‌های سیاسی رقیبش داکتر عبدالله و واکنش افکار عامه، از پست ریاست دارالانشای کمیسیون مستقل انتخابات کنار رفت.

شکی نیست که رییس جمهور به عنوان فرد اول مملکت، صلاحیت دارد تا شخصی به یک پست دولتی بگمارد. اما در شرایطی که به برگزاری انتخابات پارلمانی کم‌تر از یک ماه مانده است و در حالی گروه‌ها و شخصیت‌های سیاسی خودشان را هم برای انتخابات پارلمانی و هم انتخابات ریاست جمهوری که قرار است در سال آینده برگزار شود، آماده می‌کنند، گمارش آقای امرخیل به پست مشاوریت آقای غنی در «امور سیاسی و مردمی» می‌تواند حاوی پیام‌های زیادی باشد.

۱- ضیاءالحق امرخیل متهم به تقلب و دست‌برد در انتخابات است. به همین خاطر هم بود که کمیسیون مستقل رسیده‌گی به شکایت‌های انتخاباتی او را از لیست نامزدان برای انتخابات ولسی‌جرگه حذف کرد. گمارش او در پست مشاوریت رییس جمهور به این معنا است که آقای غنی به نقش و کارکرد‌ نهادهای دموکراتیک باورمند نیست. او پروای قانون و اقدامات قانونی را ارزش نمی‌گذارد و از یک متقلّب و خاین، با دادن امتیاز مشاوریت حمایت می‌کند و به روی عملکرد نهادهای قانونی خط بطلان می‌کشد و آن‌ها را به سخره می‌گیرد.

شکی نیست که رییس جمهور به عنوان فرد اول مملکت، صلاحیت دارد تا شخصی به یک پست دولتی بگمارد. اما در شرایطی که به برگزاری انتخابات پارلمانی کم‌تر از یک ماه مانده است و در حالی گروه‌ها و شخصیت‌های سیاسی خودشان را هم برای انتخابات پارلمانی و هم انتخابات ریاست جمهوری که قرار است در سال آینده برگزار شود، آماده می‌کنند، گمارش آقای امرخیل به پست مشاوریت آقای غنی در «امور سیاسی و مردمی» می‌تواند حاوی پیام‌های زیادی باشد.

۲- ضیاءالحق امرخیل، هم‌چنین متهم به قوم‌گرایی است. او زمانی که در پی افشای اقداماتش برای تقلب از پست ریاست دارالانشای کمیسیون انتخابات کنار رفت، در میان جمعی از مردم به «قهرمان» بدل شد. زیرا آن جماعت تصور می‌کردند که تلاش امرخیل برای سازمان دادن به تقلب گسترده، به هدف تداوم هژمونی قومی پشتون‌ها در نظام سیاسی افغانستان است. این جماعت به این باور اند که کرسی ریاست جمهوری حق «مشروع و بلامنازع» پشتون‌هاست و این مساله چه از طریق تقلب، زور و تزویر و چه از روش‌های دیگر بایست تسجیل  شده و تداوم پیدا کند. مشاور ساختن او می‌تواند این نگرش را تقویت کند که اشرف غنی خودش نیز با این گروه هم‌سنخ است و از این ایده که شخص اول مملکت همیشه باید یک پشتون باشد، حمایت می‌کند.

۳- امرخیل یک آدم عقده‌ای است. او به دلیل افشای اقدامات در راستای تقلب به نفع اشرف غنی در انتخابات سال ۲۰۱۴ مجبور به استعفا شد. در آن زمان آقای امرخیل یک گروه خاص را متهم کرد که او را «بدنام» ساخته‌اند. امرخیل حتا حذف شدنش از لیست نامزدان انتخابات پارلمانی را نیز کار همین گروه می‌داند. آقای امرخیل به هر دو دلیلی که تذکر داده شد، نسبت به یک گروه سیاسی-قومی عقده به دل گرفته است. حضور او در پست مشاوریت «مردمی و سیاسی» آقای غنی به این معنا است که گوش‌های آقای غنی پس از این گمارش در اختیار مردی قرار می‌‌گیرد که نسبت به یک کتله از مردم افغانستان عقده به دل دارد. آقای غنی که پیش از این نیز متهم به شوونیزم قومی شده بود، با داشتن امرخیل در کنارش، این ادعا را تقویت می‌کند که وی یک رییس جمهوری شوونیست و قبیله‌گرا است.

با یک نگاه گذرا به واکنش‌ها در برابر گمارش آقای امرخیل، دیده‌ می‌شود که شماری از مردم نسبت به این گزینش متعجب نشده‌اند. به عنوان نمونه عزیز رفیعی، رییس مجتمع جامعه افغانستان در پستی در صفحه فیس‌بوکش چنین نوشته است: «پروسه‌ی استخدام مهره‌های کارآزموده‌ی کمیسیون متقلّب انتخابات گذشته در پست‌های اجرایی و اعزازی در حال تکمیل شدن است. این فرآیند دو هدف را در بر دارد: ۱. مدیریت غیر مستقیم انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری پیش رو و ۲. تحریک، سرزنش و سرکوب تیم ورشکست شده‌ی مقابلِ پنجاه-پنجاه. هرچند تعهد تیمی در این استخدام‌ها تثبیت و تجدید می‌گردد، اما این اقدام نادرست سیاسی چهار پی‌آمد وحشتناک نیز دارد: ۱. بی‌اعمتادی بیش‌تر مردم نسبت به نظام و به ویژه شخص رئیس جمهور، ۲. بی‌باور ساختن مردم به برابری، شایسته‌سالاری و تفکر ملی، ۳. بی‌اعتبار شدن پروسه‌های ملی (انتخابات) و دموکراسی و ۴. بیشتر شدن شکاف قومی، سمتی و سیاسی که سبب بحران‌آفرینی بیش‌تر خواهد شد. دیده شود چه می‌شود.»

البته هستند کسانی که از آقای امرخیل به عنوان «قهرمان»، «ناجی» و «بابا» تجلیل می‌کنند. این تجلیل‌ها نیز ریشه در همان مسایل قومی دارد که آقای امرخیل در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۴ به هدف تقویت آن دست به تقلب زد و به عنوان کسی که یک روند ملی را بدنام کرد، شناخته شد.

گلاجان بشیری
روزنامه هشت صبح – شنبه، ۷ میزان ۱۳۹۷