آرشیف

منار تاریخی جام در ولایت غور این روزها در محاصره برف، باران و شلیک گلوله دولت و طالبان قرار دارد. ریزش برف سنگین از چندی به این‌سو در ولایت غور آغاز یافته است و با گذشت هر روز بر حجم آن افزوده می‌شود. همین چند روز پیش خبر رسید که راه‌های منتهی به شش ولسوالی در ولایت غور به روی ترافیک بسته شده است. در آستانه‌ی آغاز زمستان زودرس و جولان برف در غور، نیروهای امنیتی هم با آماده‌گی هر چه بیش‌تر به مواضع طالبان هجوم بردند. شمار زیادی از اعضای گروه طالبان در اطراف منار جام پناه گرفته‌اند و از سال‌ها به این طرف این منطقه را زیر کنترل دارند. حالا چشم امید اداره محلی به پاک‌سازی منطقه از وجود طالبان است تا در پی آن، مراحل حفظ و نگهداشت بهتر منار جام زیر بررسی قرار گیرد.
 

کابوس تکرار نشود!

ریزش بی‌امان برف و بارش تند باران از چند روز به این طرف در ولایت غور تجربه می‌شود. غور از نگاه جغرافیایی جزو مناطق مرکزی کشور به شمار می‌رود و زمستان زودرس دارد. سرمای زودرس، بارش تند باران و ریزش برف در این ولایت علاوه بر ایجاد مشکلات زیاد به مردم، سبب نگرانی مسوولان نسبت به حفظ آبده‌های باستانی می‌شود. ولایت غور، منار جام را که یکی از کهن‌ترین سازه‌های خشتی جهان است در خود دارد.

باران‌های بی‌امان و سیل‌آسای بهار امسال سبب شد که موج عظیمی از سیلاب در اطراف پایه‌های منار تاریخی جام در ولایت غور جاری شود. جاری شدن سیلاب در اطراف منار جام با آن که خبر کوتاهی بود اما به حدی دست‌به‌دست شد که مقام‌ها در وزارت اطلاعات و فرهنگ و سازمان علمی فرهنگی ملل متحد یا یونسکو با ابراز نگرانی از وضعیت، دنبال راه‌وچاره برای حفظ آن شدند. در فاصله چند ساعت کوتاه، عکس‌ها و ویدیوهای کوتاه از جاری شدن سیلاب در نقاط پایینی منار جام توسط کاربران رسانه‌های اجتماعی نشر شد. اداره محلی هم با بسیج مردمی در پی حفظ منار و کج کردن موج‌های سنگین آب از اطراف منار جام شد.
عبدالحی خطیبی، سخنگوی والی غور به روزنامه ۸صبح می‌گوید که با گرم شدن هوا در سال جاری، طالبان به مناطق دور و نزدیک منار جام نفوذ کردند و هیئتی از وزارت اطلاعات و فرهنگ کشور که برای بررسی وضعیت منار جام به غور اعزام شده بود، نتوانست کارش را به درستی انجام دهد. او تصریح کرد که بنا بر ناامنی، هیأت حتا نتوانست از فاصله نزدیک میزان تخریب و آسیب‌های وارده به منار جام را مشاهده کند. سخنگوی والی غور می‌افزاید که از دو هفته به این طرف عملیات‌‌ بزرگی برای سرکوب طالبان در ولایت غور آغاز شده است و همین اکنون بین برف و سرما، نبرد سختی میان طالبان و نیروهای امنیتی در نزدیکی منار جام جریان دارد. آقای خطیبی امیدوار است که با سرکوب طالبان در این منطقه، زمینه امنیتی برای نفوذ به منطقه فراهم شود.
 

بی‌خبری از بودجه سردرگم

منار جام یکی از کهن‌سال‌ترین برج‌های خشتی و دومین سازه بلند خشتی کلاسیک جهان، پس از قطب منار دهلی به حساب می‌رود. این سازه که در کنار هشت اثر تاریخی دیگر در ولایت بامیان افغانستان، جزو میراث‌های فرهنگی جهان شناخته شده و در یونسکو به ثبت رسیده است، سال‌ها است که به دلیل سیلاب‌های پیاپی، تخریب سواحل جنوب رودخانه هریرود، نزدیک شدن بستر رودخانه به منار و بی‌توجهی توجه دولت به آن وضعیت، در آستانه سقوط قرار گرفته است.
با آن که گفته شده بود وزارت اطلاعات و فرهنگ و سازمان یونسکو برای حفظ منار جام در غور مبالغی را مدنظر گرفته است اما با گذشت چندین ماه از آن، هیچ خبری از میزان دقیق پول به نشر نرسیده است.
 

تشویق به اقدام کارساز

فخرالدین آریاپور، رییس اطلاعات و فرهنگ ولایت غور در گفت‌وگو با روزنامه ۸صبح از مقدار این پول ابراز بی‌خبری می‌کند. آقای آریاپور می‌گوید که دولت باید گام‌های جدی برای مراقبت از منار جام بردارد و تنها به وعده‌ کاری از پیش برده نمی‌شود. او می‌گوید که علاوه بر ساخت دیوار استنادی در اطراف منار جام، نیاز است یک پل بزرگ در دو طرف رودخانه نزدیک به منار هم ساخته شود تا در زمان نیاز برای کمک فوری از آن استفاده شود.
در همین حال شورای ولایتی غور هم با ابراز نگرانی از وضعیت منار جام، به این باور است که تلاش‌های دولت باید برای حفظ آبده‌های باستانی در این ولایت منسجم‌تر شود.
عبدالرحمن عطشان، عضو شورای ولایتی غور می‌گوید که بارها در نشست‌های مختلف پیرامون حفظ منار جام صحبت‌هایی شده اما کم‌تر نتیجه‌ای در پی داشته است. او از اداره محلی، دولت مرکزی و نهادهای حامی میراث‌های فرهنگی و تاریخی می‌خواهد که برای بقای بیش‌تر و بهتر منار جام دست به کار شوند.
منار جام، سال‌های زیادی را در انزوا به ‌سر برد تا آن‌که در سال ۱۹۵۷ میلادی اندره ماریک، باستان‌شناس فرانسوی با همراهی احمدعلی کهزاد، باستان‌شناس افغان، حین سفر در پیچ‌وخم‌های غور آن را کشف کردند. پس از آن، نام منار جام به عنوان قدیمی‌ترین سازه خشتی جهان بر سر زبان‌ها در محافل باستان‌شناسی جهانیان افتاد. این منار با ارتفاع نزدیک به ۶۵ متر، بلندترین سازه خشتی جهان پس از قطب منار در دهلی هندوستان به شمار می‌رود. گفته می‌شود که قطب منار هم با الگوبرداری از این منار در قرن ۱۳ میلادی ساخته شده و بر مبنای برخی شواهد تاریخی این گمان می‌تواند درست باشد.
با همه این‌ها چشم‌ها منتظر تصمیم قابل اجرای دولت برای بقای بیش‌تر منار جام در ولایت غور است. مردم از دولت‌مردان می‌خواهند که برای حفظ و پایداری بیش‌تر و بهتر این سازه بلند خشتی و پرآوازه، ابتکار عمل را به دست گیرد.

۸ صبح
یکشنبه ۲۲ جدی ۱۳۹۸