آرشیف

مرد ۳۶ سالۀ غوری که طعم تلخ جنگ را با کشته شدن۱۱تن از اقاربش چشیده و به امید برچیدن گلیم جنگ، تاکنون صدها قضیۀ اختلافی در ولایتش که منجر به خونریزی می شد را، از طریق میانجیگری حل کرده است؛ می گوید که به جنگ افغانستان، تنها با گفتگو و مذاکره پایان داده میشود و بس.

محمد حسن حکیمی، باشنده روستای قطس در۱۵کیلومتری شمالشرق شهر فیروزکوه مرکز ولایت غور می باشد، وی ازدواج کرده و پدر چهار فرزند است.

حکیمی گفت در ولایتی زندگی می کند که گروه های مسلح غیرمسئول، زورمندان محلی و تفنگداران وابسته به طالبان بیش از حد فعالیت دارند.

وی از۱۵سال به اینسودر کنار بزرگان و موسفیدان، مصروف حل قضایای مختلف اختلافی میان خانواده ها و برخی اقوام در ولایت خود می باشد و توانسته در حل بیش از ۵۰۰ قضیۀ خرد و بزرگ اختلافی (خشونت علیه زنان، در گیری بین اقوام، مسایل خانوادگی، درگیری بر سر زمین، نزاع های محلی وغیره) نقش اساسی داشته باشد.

حکیمی گفت که تلاش می کند تا راه پدرش “محمد صفدر” که منحیث معلم و بزرگ قوم، نقش اساسی در حل و فصل نزاع های قومی داشته، را تعقیب نماید و خوشحال است که دراین راستا دستاوردهایی نیز داشته است.

او افزود: “پدرم بعنوان یک بزرگ محلی، تا چند سال پیش نزاع های قومی را حل وفصل میکرد و من در برخی مجالس او از آدرس جامعه مدنی و جوانان شرکت میکردم.”

میانجیگری که از بروز نزاع بزرگ بین دوقوم جلوگیری کرده است

حکیمی، شیوۀ میانجیگری برای حل قضایا به خصوص قضایای خشونت بار را موثر می داند.

موصوف از حل یک قضیه که امکان نزاع بزرگ موجود بوده یاد کرد وگفت: «سال گذشته در منطقه قطس، بخاطرتطبیق یک پروژه، دو قوم بزرگ (سلطانیار و خدایار) با هم درگیر شدند،۶۰۰ تن از هردو جانب با بیل و کلند به جان هم افتادند، چندین نفر زخمی شدند؛ اما وقتی من از حادثه خبرشدم، به همکاری تعدادی از موسفیدان و بزرگان، به محل رویداد رفتیم، پس از تلاش ها درگیری را متوقف و از بروز یک نزاع بزرگ که ممکن بود درآن ده­ها تن کشته و زخمی شوند، جلوگیری کردیم و از هردو طرف تعهد گرفتیم که در تطبیق پروژه همکار باشند.»

او افزود که مردم درولایت غور، بیشتربه جرگه ها باور دارند؛ زیرا به دلیل وجود فساد اداری، کمتر به نهادهای عدلی و قضایی مراجعه نموده و تلاش می کنند که قضایای شانرا از طریق جرگه ها حل و فصل کنند.

به باور حکیمی، تداوم جنگ مثل سایرعرصه ها در کشور، بر فعالیت نهادهای عدلی و قضایی نیز صدمۀ شدید وارد کرده و فساد گسترده در این بخش ها، به پیمانۀ وسیع دیده می شود.

به گفتۀ وی، بیشتری منازعات در غور، روی تقسیمات زمین و خشونت های خانوادگی می باشد که برعلاوۀ آسیب های مالی هرساله، ده­ها قربانی نیز گرفته است.

او که تجربۀ کافی درحل این گونه قضایا دارد، گفت: «چهار سال پیش، دختری با یک پسر که یکی مربوط به قوم تیمنی و دیگری به قوم سلطانیارتعلق داشت، فرارکردند، سایرافراد مربوط به قوم دختر، مسلح شدند و راه ها را گرفتند وقصد داشتد هرفرد قوم مربوط پسر را که دستگیر کنند به قتل برسانند. من با همکاری و معاونت چند تن از بزرگان به اسرع وقت به این منطقه رسیدیم، باجوانب دخیل در این قضیه صحبت کردیم و سرانجام آنها را متقاعد ساختیم تا موضوع فرار دختر با پسر، از طریق ارگانهای عدلی وقضایی پیگیری شود و از یک حادثۀ خونین میان دو قوم جلوگیری کردیم.»

حکیمی افزود که ده ها قضیۀ مشابه را از طریق میانجیگری بدون اینکه تنش ایجاد گردد و خصومت ها ادامه یابد، حل و فصل کرده است.

برخی باشنده های غور، کارهای حسن حکیمی بعنوان میانجیگر در قضایای خانوادگی را می ستایند

ملا نورالدین باشنده روستایی قطس سفلی به پژواک گفت: «یک قطعه زمین بود در قریۀ ما که یکطرف ما بودیم، میگفتیم از ما است و طرف دیگه قوم های دیگه بود که میگفتند از ما است. ما درگیر شدیم و چند نفر هم در مرحله اول زخمی شدند. قرار بود بازهم با آمادگی کلانتر به جنگ رو در رو برویم که خوشبختانه آقای حکیمی خبر شد و با موسفیدان به قریۀ ما آمد. موسفیدان آن قریه را نیز با خود آورده بود و باهم نشستیم رو در رو گپ زدیم و مشکل ما حل شد.»

سعید باشنده ولسوالی لعل سرجنگل که متعلق به قوم هزاره است، گفت پس از آنکه دخترش را به اقوام ایماق عروس کرد، مردم هزاره در مقابل این تصمیم او اعتراض کردند و خواهان فسخ این نکاح شدند.

او افزود که حسن حکیمی، به خوبی توانست برای آنان دادخواهی کند و این مورد را حل نماید.

وی افزود: «قوم ها جمع شدند، گفتند خوب کاری نکردی یا طلاق بگیر یا هم از اینجا کوچ کن، برو بین ایماق ها و حتا این موضوع را قوماندان و ولسوال لعل هم جدی گرفته بودند. آنها هم کنار مردم بودند. من به جامعه مدنی راجع کردم. همین حسن حکیمی به لعل آمد، برعلاوۀ اینکه با اقوام ما صحبت نمود، ازطریق رسانه ها این موضوع را هماهنگی کرد که دولت و مردم، این کار را میخواهند که علیه سعید بکنند؛ همین بود که فشار آمد، ولسوال و قوماندان کنار مه آمدند و مردم را قناعت دادند، اگرنه یا جنجال ما کلان میشد و یا هم مجبور مه از اینجا کوچ میکردم.»

حکیمی: تلاش های کنونی برای حل قضایای افغانستان را یک فرصت تاریخی می داند

حکیمی، یگانه راه حل قضیه افغانستان و پایان دادن به جنگ چهل ساله را مذاکره وگفتگو دانسته و گفت: «هرگاه طرف های منازعه، اراده قوی به صلح داشته باشند و در کنارآن، افراد میانجیگر تلاش نمایند، هرگونه گره بازخواهد شد. حل مشکل افغانستان نیز به ارادۀ صادقانه دولت و طالب و تلاش های کشورهای میانجیگر، نیاز دارد وبس. »

وی گفتگوهای صلح در دوحه و نشست ترکیه را که قرار است در هفته های آینده برگزار شود، سرنوشت ساز تلقی نموده آن را یک فرصت خوب برای تامین صلح دانست و از طرفین مذاکره کننده خواست که در این نشست، از بحث های خشونت آمیز جلوگیری کنند، با نهایت متانت و خودگذری برای پایان دادن به منازعات ‌طولانی در افغانستان، راه حل دریافت نمایند.

موصوف افزود که هرگاه دولت افغانستان و طالبان، از فرصت کنونی استفادۀ لازم نکنند، ترس دارد که افغانستان روزهای بدتر را تجریه خواهد کرد.

وی اظهارامیدواری کرد که همین همگرایی جهانی و منطقوی، فشار لازم را به طرف­های درگیر وارد کند تا افغانها به یک صلح پایدار دست پیدا کنند.

حکیمی گفت که نشست استانبول، یک صفحۀ جدید و فرصت تاریخی برای حل قضایای افغانستان می باشد.

این فعال مدنی، با اشاره به تداوم جنگ بی مفهوم در افغانستان گفت که جنگ های نیابتی به هدف تامین منافع برخی کشورها، تشدید اختلافات بین رهبران وعدم استفادۀ درست از فرصت های پیش آمده، از موارد اساسی پنداشته میشود که آتش جنگ را در افغانستان شعله ورتر ساخته است.

وی با ذکر اینکه همه مردم افغانستان از جنگ خسته شده اند و دیگرحوصله ادامۀ آن را ندارند، اظهارامیدواری کرد که دیگرهیچ کودک این کشور طعم تلخ بی پدری را نچشد، هیچ مادری درسوگ فرزندش نگرید و هیچ خانمی با مرگ همسرش چادر سیاه بیوه گی بر سرنکند.

حکیمی، یکی از جمله هزاران هموطن داغدیدۀ این کشوراست که آتش جنگ، شماری از نزدیگانش را به کام مرگ برده است .

او گفت که در پنج ­سال اخیر، ۱۱ تن از اقارب نزدیکش در جنگ ها کشته شده اند.

حسن حکیمی افزود: «این ۱۱ تن، اقارب نزدیکم را که درپنج سال اخیر به اثر ادامۀ جنگ ها از دست دادیم، شامل پسران کاکا، عمه و …..، بوده اند که با مرگ هر کدام آنها، قلب صدها عضو خانواده های ما داغ دار گردیده است.»

حکیمی و کارهای مدنی، صلح جویانه

حسن حکیمی، از پیشگامان فعالان مدنی در غور است که نخستین نهاد مدنی را در غور اساس گذاشته و با گذشت زمان از طرف مردم لقب «صدای غور» را گرفت. او به ‌سبب فعالیت‌های دادخواهانه‌اش، برای مردم غور به ‌چهرۀ شناخته‌شده و قابل احترام مبدل شده است.

وی نزدیک به یک و نیم دهه اخیر، از طریق حرکت های مختلف مدنی، برای صلح دادخواهی کرده است.

به گفتۀ حکیمی، در کنار اینکه او در نزاع های بین اقوام نقش میانجیگر داشت، برنامه های هنری و فرهنگی را نیز به منظور همدلی و وحدت، بین مردم راه اندازی کرده است.

او گفت: «بارها برنامه های مختلف را ازغرس نهال گرفته تا حل منازعات، تا رسامی های صلح، راه اندازی مسابقات ورزشی، مسابقات ذهنی برای شاگردان، برنامه های هنری در مورد صلح، مقالات صلح و تجلیل از روز های صلح به راه انداخته ام.»

موصوف برای تحکیم وحدت و همدیگرپذیری، به تمام ولسوالی‌های غور سفر نموده و از سطح محل تا مرکز و تا سطح بین المللی، برای بهبود وضعیت غور دادخواهی کرده است.

وی بارها به دلیل فعالیت های مدنی و رسانه ای اش، از سوی افراد ناشناس و زورمندان محلی مورد تهدید و حتا حمله قرار گرفته است.

حسن حکیمی به تازه گی درهشتم حمل ۱۴۰۰، زمانی که میخواست از یک مهمانی به سوی خانه اش برود، از سوی تفنگداران مسلح ناشناس مورد حمله قرار گرفت؛ اما جان به سلامت برد.

این فعال مدنی، برای پایان جنگ و برقراری صلح دایمی در افغانستان، به تازه گی نمایشگاه تصاویر صلح و جنگ را به حمایت از قربانیان آزادی بیان، در غور برگزار کرد.

او به این باور است که زندگی بدون صلح ارزش و جایگاه ندارد. بدون صلح، اصلا زندگی معنی ندارد و زندگی زمانی ارزشمند و واقعی است که صلح باشد و هرفرد کشور، جسماً وروحاً خود را در آرامش حس کند.

به همین گونه حسن حکیمی، بعنوان یک صدای رسا در ولایت غور، ده­ها برنامه مردمی را به حمایت از نشست های دوحه، مسکو، استانبول و آتش بس میان طالبان مسلح و دولت، در ولایت خود برگزار کرده است.

محمد وزیر نورانی مسئول مجتمع جامعه مدنی ولایت غور، در مورد حسن حکیمی گفت: «حکیمی همیشه از جنگ و بی عدالتی ها در کشور رنج میبرد و بخاطر تامین صلح و ثبات دایمی در کشور، از طریق برگزاری جلسات ملی و بین المللی دادخواهی نموده، جنگ جاری در کشور را انسان کشی و تامین صلح را نیاز جدی مردم میداند و من شاهدم که حکیمی تلاش های زیادی را در راستای به وجود آمدن جامعه مرفه انجام داده است. »

وی افزود که به تازه گی پس از آنکه حسن حکیمی در برنامۀ “ولایت به ولایت رادیوآزادی” در مورد وضعیت نا امن، مسدود بودن راه ها، فقر مردم و ده ها مشکل دیگر به حضور والی غور سخن زد، این سخنان او با واکنش والی غور رو به رو شد، که درنتیجه شماری از مردم این ولایت، علیه نورمحمد کوهنورد والی این ولایت قرارگرفته، خیمه تحصن برپا کردند و خواستار برکناری او شدند.

حسن حکیمی گفت که ۲۸ روز در کنارمعترضین که خیمۀ تحصن برپا کرده بودند، اوهم دادخواهی کرد.

او گفت: “مردم از وضعیت موجود درغور، زیاد نا راض بودند. جوانان از من خواستند که برای غور دادخواهی کنم، ۲۸ شبانه روز زیر خیمه نشستیم تا اینکه حکومت به صدای ما لبیک گفت و والی را برطرف کرد.”

حکیمی و گزارشگری صلح و جنگ

حسن حکیمی در سال ۱۳۸۶ کار رسانه ای را در رادیو محلی “صدای عدالت” در غور آغاز کرد، بعداً مدت هشت سال به عنوان گزارشگر آژانس خبری پژواک، در ولایت غور بود. وی از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۹، مسئولیت برگزاری مناظره‌های انستیتیوت جنگ و صلح یا ( IWPR ) و گزارشگر تحقیقی این نهاد در ولایت غور را نیز برعهده داشته است.

معروف سیدی خبرنگار سلام وطندار در غور، در مورد فعالیت های مدنی حسن حکیمی گفت: «کمتر کسی مثل حکیمی پیدا میشود که قضایایی پیچیده را در جامعۀ امروزی که از هر طرف تهدید به مرگ میشویم، انعکاس دهد. بدون شک که گزارش های تحقیقی حکیمی در تحولات موضوعات پرداخته شده از سوی وی، تاثیرات مثبت را داشته است. در یک کلام میگویم که شجاعت حکیمی، بی نظیر است.»

جمیله کریمی

خبرگزاری پژواک