آرشیف

2017-9-20

الحاج امین الدین سعـیـدی

کلاه و لنکوته در نماز

 

کلاه و لنکوته در نماز

در این جای شک نیست که پوشاندن  سر درحین نماز برای ایجاد تواضع وفروتنی وبرای خشوع وخضوع مفید ومؤثر میباشد . 
اما قاعدهء عام است که امر عبادی و طریق اجرای عبادات به نقل است و نه به عقل و منطق. این بدان معنی هم نیست که اعمال عبادی منطق و مفیدیت خود را نداشته باشد. اما مسلمان اجرای این اعمال را بخاطر امر و حکم شرع اجراء و عملی میکند و دیکر دلایل مسایل ضمنی اند. 
 
با فهم این اصول و قواعد قابل تذکر است که برخی از مسلمانان بخصوص در افغانستان  حکم میفرمایند که امام مسجد حتمآ باید در وقت نماز ، کلاه ویا لنکوته به سر  داشته  باشند . اگر احیاناً کدام ملا بی کلاه ولنکوته در مسجد  بحیث امام به امامت پرداخت و مصروف نماز گردد به ګمان اغلب،  چانس ادامهء امامت را هم ازدست میدهد. 
مطابق روایات تاریخی و در حديث صحيح وارد شده است كه پيامبر صلى الله عليه و سلم عمامه ميپوشيده است  که برخی از اوقات لنکـوته  سفید ، ودر برخی از اوقات از لکنوته ویا عمامه  سیاه  استفاده نموده است .ولی هیچگونه روایت در احادیث متبرکه به چشم نمی خورد که به مسلمانان در نماز  یا خارج از نماز امری به بر سر کردن لنکوته
( عمامه ) از جانب پیامبر اسلام محمد صلی الله علیه وسلم بعمل آمده باشد. 
همچنان در روایات اسلامی ذکر گردیده است که پیامبر اسلام محمد مصطفی صلی الله علیه وسلم زیادتر اوقات  بدون لنکوته هم  نماز خوانده است. ولی نباید فراموش کرد همانطوریکه قبلآ یاداور شدم پوشاندن سر در نماز از جمله آداب نماز است وانسان را در امر خشوع وخضوع کمک میکند. بنآ اګر کسی عمامه و لنګوته بر سر کند، بهتر است ، اما پوشیدن کلاه ولنگی از فرائض، واجبات وحتى از مستحبات نماز هم نيست.  این روش تنها عرف وعادت است وباید گفت که: بدون لنکوته وحتی سر لوچ نماز هم انشاء الله تعالی باتکمیل دیګر فرائض و واجبات و سنتهای نماز درست میګردد. 
فقهاء به اين نظر هستند كه لباس امر اعتيادی است كه زير قاعده تعبد داخل نيست ودر باب مباحات شامل است والله متعال اين باب را واسع وكلان ارزاني كرده. شریعت  به لباس خاص امر نكرده تنها ستر عورت در نماز شرط است. 
در لباس عادات وتقاليد مسلمانان ازشرق تا غرب دنيا فرق مي كنند و حتى در داخل كشوربخصوص در کشور ما از شهر تا به اطراف فرق ميكند، ودر عادات قاعده است كه « الأصل في الأشياء الإباحة» يعني اصل در عادات مباح بودن است تا اينكه دليل به سنت بودن باشد.
ليكن اگر شخصی نمازگزار کلاه ویا لنکوته مي پوشد هم مباح است ويک عادت است واگر كسي نمي پوشد نيز مباح است وهر دو در سنت داخل نيست وهيچ دليل شرعي وجود ندارد كه كلاه ولونگي درنماز سنت باشد .
ولی بهتر كه مسلمان در وقت نماز لباس زيبا وپاک  به تن كند وبه طرف مسجد به زيب وزينت برود .
 
حدیث نماز با دستار ضعیف است :
درکشور ما به تأسف دیده شده است که برخی برای تائید نظریه خویش درمورد کلاه ولنکوته حديث خود ساخته خویش را روایت میکند ومیگویند : « رَكْعَتَانِ بِعِمامَةٍ خَيْرٌ مِنْ سَبْعِينَ رَكْعَةً بِلا عِمامَةٍ » دو ركعت نماز با دستار ولنگي بهتر از هفتاد ركعت نماز است.
قابل تذکر است که این حديث ضعيف ، باطل ودروغين است وحتی علماء روايت كردن واستدلال کردن به این قول را حرام پنداشته اند .
همانطوریکه در فوق متذکر شدیم که :نمازبدون كلاه قبول مي شود. دستار ولنگي وكلاه همه به عرف مردم تعلق دارند، ودر شرع اسلامی  هيچ حديث صحيح در مورد فضيلت دستار وكلاه ثابت نيست وهر كس مطابق عرف كشور شان عمل كند واگر عرف وعادت وتقليد كشور شان كلاه باشد ويا دستار باشد می تواند بپوشد .
از جمله در کشور ما کلاه ودر برخی از مناطق کلاه های بوریایی ودستار مروج است، ودرکشور عربستان سعودي دستمال بنام شماغ وغیره ، ودرکشور مصر ،تونس وتعداد از کشور ها و جوامع اسلامی کلاه بنام تربوش ، ودر کشور ترکیه کلاه لنکوته خاص مروج بوده ، وحتی در برخی ازکشور های اسلامی ، ائمة مساجد سرلچ وبدون كلاه نماز می خوانند .
دستار ولنگي، كلاه ، تربوش ، شماغ وغیره …  ويا هم سرلچ بودن همه از مباحات است كه بايد در دائرهء مباح، عادت  وعرف مردم مورد مطالعه قرار گیرد .
در مورد عبادت در اسلام وبخصوص نماز  باید ګفت که : عبادات دارایی  سه جز است :
۱- ارکان
2- احکام
3- آداب است.
۱/۱/ ارکان ایجاد یا عدم ایجاد عمل را مشخص می کند .
۲/۲ احکام شکل و چگونگی آنرا معلوم می کند .
۳/۳ و آداب موجب آرایش و تزیین عمل می شود.
بنآ اکر در لباس ملل  کلاه یا عمامه  شامل  باشد ، بهتر است هنگام نماز از آن استفاده شود زيرا الله تعالي مي فرمايد:
«يَا بَنِي آدَمَ خُذُواْ زِينَتَكُمْ عِندَ كُلِّ مَسْجِدٍ»(سوره اعراف 31)
يعني: اى فرزندان آدم! زينت خود را به هنگام رفتن به مسجد، با خود برداريد.
اما مللي که کلاه ویا عمامه یعنی لنکوته جزء لباس آنها نيست ضرورتي ندارد که حتمآ  هنگام نماز کلاه یا لنکوته به سر کنند زيرا کلاه ولنګوته  جزء لباس و زينت آنها نيست برخلاف حالتی که ممکن است کلاه جزئي از آراستن خود با آن باشد.
که نباید مسلمان آنرا به پوشد  زيرا پيامبر صلى الله عليه و سلم از لباس «  شهرة» منع فرموده است و لباس شهرة لباسى است كه عادت يك منطقه نباشد ولى كسى آنرا ببوشد. ولى اگر یک نفر آنرا نپوشيد كسى حق ندارد او را وادار به پوشيدن كند زيرا از سنت عادت است نه سنت عبادت، و در سنت عادت انجام دادن و يا ندادن يكسان است و ثوابى ندارد .
پوشاندن سر در وقت نماز 
مساله پوشاندن سر در نماز ( البته برای مردان ) شرط صحت نماز نیست و همچنان در وقت خطبه پوشانیدن سر از صحت خطبه نمیباشد .
پوشاندن سر سنت است و برهنه بودن سر در منطقه که مردم عادت داشته باشند که در نماز وخطبه سر خود را بپوشانند مکروه می باشد وطوریکه قبلآ متذکر شدیم ،این سنت از جمله سنت های است که عادات و رواج مردم را در بر میگیرد و در مناطقیکه همه برهنه سر نماز می خوانند برهنه بودن سر از جمله مکروهات نیست .
امام الشاطبی در ( الموافقات ) این موضوع را با دلایل قوی ومستند ،توضیح داده و ثابت ساخته است که :پوشانیدن سر و نپوشیدن آن مربوط رسم و رواج مردم میگردد،و شریعت در حکم آن عرف مردم را در نظر میگیرد و انسان نباید به شکل و مظهری ظاهر شود که مردم به آن کراهیت دارند . ( برای معلومات مزید مراجعه فرماید  به فتوای شیخ مصطفی الزرقا ورساله الموافقات شیخ امام الشاطبی) 
یادداشت مفید :
علامه شیخ ابو اسحاق ابراهیم بن موسی بن محمد اللخمی غرناطی  مشهور به شاطبی یکی از علماء جلیل القدر، مجتهد ، فقیهی ومحدّث، مشهوری در عالم اسلام میباشد.
شاطبی مقام بزرگی در فقه، اصول، تفسیر، حدیث، علوم عربی و غیر آن دارا میباشد .از تالیفات مشهوراش   ( التعریف بأسرار التكلیف' مشهور به الموافقات، در موضوع اصول فقه که در چهار جلد به چاپ رسیده است، کتاب المجالس شرح كتاب بیوع؛ صحیح بخاری است. کتاب الافادات و الانشادات وغیره … کتب ذی قیمت وپر ارزش  را تالیف نموده است .
علامه شاطبی  در ماه شعبان سال 790 هجری دار فانی را وداع گفت. پروردگار با عظمت او را غرق رحمت بی انتهای خود سازد ،وجنت فردوس نصیب اش گردد.حکم وفتاوی اش در عرصه های مختلف زندگی مسلمانان از مقام ومنزلتی خاصی برخوردار میباشد . ختم