آرشیف

 از هزاران سال پیش بشر در جستجوی راهکارهایی جهت جایگزینی دندانهای از دست رفته خود بوده است. اتروسکان‌ها که در ایتالیای امروز زندگی می‌کردند دندان‌های مصنوعی را از استخوان‌های گاو نر می‌ساختند. تیم باستان شناسی دکتر Wilson الاشه  از نژاد Mayan کشف کردند که دندان‌های تراشیده شده‌ای از جنس صدف در این الاشه به جای دندان‌های ثنایای از دست رفته جایگزین شده بود. کاشف ایمپلنت(کاشت دندان) در اول قرن 19 شروع گردید. تحقیقات در مورد استفاده از موادی که بتواند جایگزین دندان از دست رفته شوند همچنان ادامه داشت در ابتدا سعی براین بود که دندان‌های طبیعی از دهان شخص دیگر کاشته شوند اما این روش کاشت ایمپلنت با عفونت همراه بود و با شکست مواجه می‌گردید. ایمپلنت از جنس طلا ، نقره ، چینی و حتی سرب امتحان گردید اما درصد موفقیت کاشت آنها کم بود و قابل پیش بینی نبود. دکتر A.E.Strock در سال 1931 میلادی استفاده از آلیاژ Vitallium را برای ساخت ایمپلنت‌ها توصیه نمود. در سال 1947 میلادی Manlio. Formiggini ایتالیایی ایمپلنتی از جنس Tantalum ساخت و در همان زمانRapheal Cherchere ایمپلنت‌هایی از جنس آلیاژ کروم ، کبالت را ابداع کرد.

تحقیقات تیم سوئدی در مورد ایمپلنت دندانی

در سال 1952 میلادی یک تیم تحقیقاتی سوئدی در دانشگاه Lund سوئد به پیشرفت مهمی در علم ایمپلنتولوژی دست یافتند. سرپرست این تیم Peringar Branemark یک جراح ارتوپد بود. یکی از پروژه‌های تحقیقاتی این تیم ارزیابی میکروسکوپی پروسه‌های التیامی در استخوان بود. آنها بر روی خرگوش تحقیق می‌کردند و ایمپلنت تیتانیومی را در داخل استخوان ران خرگوش کار گذاشتند. بعد از چندین ماه متوجه اتصال خوب فلز تیتانیوم با استخوان ران خرگوش شدند. این پدیده اتصال استخوان را Osseointegrration نام‌گذاری نموده‌اند. بر اساس این تحقیق استفاده از ایمپلنت‌های تیتانیومی متداول گردید. فلز تیتانیوم قابلیت اتصال بیولوژیکی بالایی را با استخوان‌ها دارد از آن زمان تا کنون چند هزار بیمار از مزایای داشتن ایمپلنت‌های دندانی بهره‌مند شده‌اند.

تعریف ایمپلنت دندانی و عملکرد آن

اگر شخصی یک یا چند دندان را از دست داده باشد و یا کاملا بدون دندان باشد بمنظور جایگزینی دندان‌های از دست رفته می‌تواند از ایمپلنت‌های دندانی استفاده نماید. یک ایمپلنت دندانی پایه کوچکی از جنس فلز تیتانیوم یا آلیاژهای تیتانیوم می‌باشد. این فلز به وسیله استخوان‌ها براحتی پذیرفته می‌شود و اتصال استخوان فک با این فلز بخوبی صورت می‌پذیرد. واژه اتصال ایمپلنت به استخوان (Osseoitgration) خیلی زیاد در این رابطه استفاده می‌شود که منظور از آن پیوستگی و اتصال ایمپلنت دندانی با استخوان فک می‌باشد. ایمپلنتدندانی که جایگزین ریشه دندان می‌گردد دارای شیارهای ظریفی بر روی سطوحش می‌باشد که در استخوان فک پیچ می‌گردد ایمپلنت در داخل حفره‌ای که توسط دریل ایجاد شده است قرار می‌گیرد. اصلی‌ترین هدف در نصب یک ایمپلنت رسیدن به یک اتصال فوری با استخوان اطراف آن می‌باشد. این امر یک پایداری اولیه را بوجود خواهد آورد که با گذشت زمان بوسیله افزایش بیشتر توده استخوانی بر روی سطح زیر میکروسکوپی ایمپلنت محکمتر خواهد گردید. 

این سطح زیر توسط روش‌های مختلف Acid etching Blosting و غیره ایجاد می‌گردد. پس از مدت زمان کوتاهی که استخوان اطراف کاملا به ایمپلنت متصل گردید می‌توان قسمت تاج ْآن را بشکل یک دندان طبیعی بازسازی نمود، دندان جدید از نظر زیبایی همانند یک دندان طبیعی عمل می‌نماید. در مواردی که تحلیل استخوانی زیاد است، ست دندان متحرک بیمار گیر کافی ندارد و در نتیجه بیمار در جویدن، صحبت کردن و … با مشکل مواجه می‌گردد. در این موارد می‌توان با استفاده از تعداد محدودی ایمپلنت بعنوان پایه این مشکل را حل نمود.

مزایای استفاده از ایمپلنت‌های دندانی

اولین مزیت سلامتی و زیبایی بیشتر است وقتی که دندان‌ها از دست می‌روند استخوان اطراف دندان شروع به تحلیل می‌کند. این تحلیل استخوان می‌تواند منجر به عقب رفتن فک گردد. بکار بردن ایمپلنت‌های دندانی مانع این امر گردیده و بنابراین شکل طبیعی فک حفظ خواهد گردید. در طب سنتی کمبود دندان از دست رفته را با جایگزینی یک پلاک دندانی متحرک یا با تراش در دندان مجاور و استفاده از پل Bridge جبران می‌نمایند، اما در هنگام استفاده از ایمپلنت دندانی علاوه بر آنکه از تحلیل رفتن استخوان جلوگیری می‌شود، از صدمه به دندان‌های مجاور نیز جلوگیری شده و زیبایی یک دندان طبیعی را به دهان بیمار باز می‌گرداند. همچنین در نحوه صحبت‌کردن بیمار تغییری ایجاد نمی‌گردد. مزیت دیگر آن آسایش بیشتر می‌باشد، زیرا ایمپلنت‌های دندانی اتصال محکمی با استخوان فک پیدا می‌کنند هیچ گونه لغزندگی و حرکت دندان مصنوعی وجود نخواهد داشت. این امر ناراحتیهای مربوط به استفاده از دندان مصنوعی از قبیل اتصال ضعیف ، تحریک لثه و درد را برطرف خواهد نمود.

چند دندان می‌تواند توسط ایمپلنت حمایت شود؟

تمام اشکال متداول جایگزینی دندان‌ها از قبیل پل‌ها یا دندان مصنوعی می‌تواند بوسیله استفاده از ایمپلنت‌های دندانی انجام پذیرد. اگر شما فقط یک دندان طبیعی را از دست داده باشید یک ایمپلنت برای جایگزین‌نمودن کافی خواهد بود در فضاهای بزرگتر که تعداد دندان بیشتری از دست رفته، لزوما نیاز به استفاده از یک ایمپلنت برای هر دندان نمی‌باشد، هر چند تعداد دقیقی ایمپلنت بستگی به کیفیت و میزان استخوان در ناحیه‌ای که ایمپلنت کار گذاشته می‌شود، خواهد داشت. دانسیته (تراکم استخوان) در فک بالا عموما ضعیفتر از فک پایین می‌باشد و اگر در فک بالا اصلا هیچ دندانی وجود نداشته باشد حداقل شش ایمپلنت برای جایگزینی کامل دندان‌ها ، صورت ثابت کافی خواهد بود. در فک پایین بخصوص در جلوی آن استخوان خیلی محکم می‌باشد بنابراین نیاز به ایمپلنت‌های کمتری نسبت به فک بالا وجود خواهد داشت و تعداد چهار ایمپلنت می‌تواند ده دندان یا بیشتر از در فک پایین حمایت نماید. اگر چه استفاده از 5 تا 6 ایمپلنت متداول می‌باشد. ایمپلنت‌های دندانی معمولا از اصول مهندسی پیروی می‌کنند، آنها باید در یک استخوان قوی کار گذاشته شوند.

افراد مناسب برای ایمپلنت دندانی

اگر فردی از سلامتی عمومی کاملی برخوردار باشد، ایمپلنت‌های دندانی یقینا می‌توانند کارگزاری شوند. هر چند نوشیدن مشروبات الکلی یا سیگارکشیدن مشکلاتی را در ارتباط با التیام اولیه ایجاد می‌نماید و می‌تواند اثر منفی روی سلامت لثه و بافت استخوانی اطراف ایمپلنت داشته باشد. تعدادی از دندان پزشکان اگر بیمار سیگار خود را ترک ننماید، تمایلی بکار گذاشتن ایمپلنت بدلیل تاثیر منفی آْن از خود نشان نمی‌دهند.

اهمیت سلامت دهانی در مورد  ایمپلنت دندانی

معالجه لثه ، ترمیم پوسیدگی و حذف آبسه‌ها برای موفقیت بادوام در درمان بنیاد مهم می‌باشد. اگر دندان لق ، خونریزی قابل توجه بویژه زمانی که دندان‌هایتان را تمیز می‌کنید  امکان دارد مشکلاتی در لثه شما وجود داشته باشد (Periodotaldisease) (امراض بیره) یک علت عمده تحلیل‌رفتن استخوان هستند و معالجه ایمپلنت‌های دندانی را با مشکل مواجه خواهند نمود.

عوامل موثر در تحلیل رفتن استخوان

هر وقت یک دندان کشیده می‌شود میزان قابل توجهی از استخوان در اطراف بخش باقیمانده ریشه ممکن است از دست برود. این امر در طی چند ماه اول بسرعت صورت می‌پذیرد. تحلیل استخوان Bone resorption نامیده می‌شود. اگر چه میزان و مقدار تحلیل استخوان در بین افراد مختلف متغیر است ولی مراقبت‌های اختصاصی می‌تواند موجب کاهش آن گردد. گاهی اوقات ساده‌ترین راه برای به حداقل رساندن تحلیل استخوان بعد از کشیدن دندان ، جایگزینی فوری ایمپلنت در طی چند هفته اول می‌باشد و این راهکار خاص ایمپلنت‌هایی با سطح بیولوژیک می‌باشد که دوره التیام ، استفاده از این ایمپلنت‌ها کاهش قابل توجهی دارد.

نقش ایمپلنت‌های دندانی در حفظ استخوان

این امر یکی از مهمترین عملکردهای ایمپلنت‌های دندانی می‌باشد. وقتی ایمپلنت کار گذاشته می‌شود هر روز نیروی فانکشنال استخوان اطراف آن را تحریک نموده موجب محکم‌تر شدن و قوی‌تر شدن استخوان می‌گردد.

میزان موفقیت عمل ایمپلنت

اگر یک ایمپلنت بصورت محکم با استخوان اطراف خود تثبیت نشود سرانجام شل خواهد شد و قادر نخواهد بود دندان جایگزین شده را حمایت نماید. شکست در عمل ایمپلنت کمتر از 5 درصد می‌باشد و بطور متوسط میزان موفقیت ایمپلنت‌های دندانی 95 درصد گزارش شده است.

مدت زمان انجام مراحل ایمپلنت

بطور روتین از زمان کاشت ایمپلنت تا زمان کارگزاری تاج دندان بطور متوسط 9 هفته تا 6 ماه زمان ترمیم بافتی تشکیل استخوان طول می‌کشد. جراح دندانپزشک ایمپلنت را طی عمل جراحی ویژه در استخوان فک شما قرار می‌دهد. این جراحی معمولا در داخل معاینه خانه داکتر دندان  و با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود.
 
واما درکشور ما یعنی افغانستان :
برای اولین باردرسال 1386 توسط یک جراح پاکستانی کاشت دندان (ایمپلنت ) صورت گرفت وچندین داکتر نیز ترننگ گرفتند اما نظر به قیمت بودن وطولانی بودن پروسه تداوی علاقه کمتر درین بخش وجود دارد که مردم ما بریچ یا پل که ازدندان های همجوار به حیث پایه استفاده میشود رضایت بهتر داشته چون این نوع پروتز هم ارزان است وهم بسیاربه زودی انجام می پذیرد واکثریت مردم کشور ما همین نوع آخر را ینام کشت دندان یادمیکنند درحالیکه ایمپلنت چیزی دیگری است که درین مقاله روی آن بحث شد.
  
داکتر لعل زاد
گرفته شده :
سایت تاریخچه طب دندان