آرشیف

پَسی  با  ر ا پـیـچه  کــُنـَک کـنـیـم  یا ر
د ر ه ا ز پـشت سـر د  و ک  کـنـیـم یا ر
شـبی عـیـد ا ست بیـا ر م خـسته پسته
بـشـینیم تا سحـر پـو چک کـنـیـم  یـا ر
*
 
ر ا س
 بــه  قــر بــا  ن  د لِ بـــیــکـــیـــنـــهً تـو
گــذ  ا  ر م ســـر بـــر و ی ســیـنــهً  تــو
خو د ه ر ا س کن حنا بر د ست و پا ز ن
مــی آ یــه  یــا  ر کی  د  یــر یــنــهً  تــو
*
 
جـشـت
به یـا ر م آ ش لـخـچـک  مـیکــنـم  مه
سَـرَ ش  ر ا  ز یـر لـَچـَک  مـیکـنـم  مه
شد ه جشت وشخک، خو ر د ه خونوکی
قـو لـو ر خیر ا ت و چـلپک میکنم مه
*
 
چــَـم
خــد  ا  مـر ه  نگــیـــر ه  با  گـُـنــه  تــو
بـصـد چــم  مـیگـــر  فـــتـم  د  مِ  ر ه تـو
بـَهــل کـُنی  کـه من دَ ین  د ا ر هـسـتــم
قور و ت میخو ر د م هر شو ا ز منه تـو
 
*
 
رَ و رَ و
نکـن گـیـلـه کـه مـن هـر شـو نـمـیا  م
د و د ستم خـا لی ا ست هـمـتـو نمیا م
گــو د  ر هــا ی قــد یــمـَـر ا  و بـر د ه
به ا ین خا طــر ز و د و ر و ر و نمیآ م
 
چـُو لـَو
ا لــهی  قـیـصر  و قـو لــو شـــو ی تـو
ر هــا کــر د ی مر ا  چکـو شـو  ی  تو
به  خشکـد چـشـمه  و د  ر یا بـر و یت
به گر ما ی سو ز ا ن چو لو شو ی تو
 *
 
ا فـتـو
 بـد یـد ا ر ت به نـصف شو میا یـم
ز کـو ه هـا  ببـپـر ه ا  فـتـو میـا یم
بـیـا  جـا نـم لـبی د  ر یـا ی بـر ز و
چـو مـا هی من بـز یـر ا و مـیـا یـم
 *
 
جَـو جـَو
تو که ر فتی ز غم جو جو شد م من
چو ما هی ز یر هر گر د و شد م من
نمیند ا ز ی د یگر چنگک به ر ا هم
به مثـل گـنـد ه هـا پر تو شـد  م من
 *
 
چـَبـُو ک
چـبـو ک و تـیـز و با ا شتـو میـا یم
جیگـر خـو نی نکـن ا مشو میا یـم
د ر و د ر و ا ز ه ً قـلا ر ه با کـن
جا یه بند ا ز که و قت خو میا یم
*
 
یک هـَو
خــبـر بـا شی گــلی  یک هــو مـیا یـم
ز ر ا ه « دَ  ر  گـَک  و بـَر  زَ  و» مـیـا یـم
تیر ه  ما ه  یخ  ز مستا ن ر ا ه بنـد ا ست
بهــا ر شـو ه بـه یـو ر ت نـو میــا یــم
 
 چا ر و ق
 نمی فـهمی که  من ا شـتـو می آ یم
چـُپ و خَـپ ا ز ر هی تگـو می آ یم
نسر ها گر پر ا ز بر ف و یخک شد
چا ر و ق پو شید ه ا ز پیتو می آ یم
06.11.2010
عبدالغفور (غوری)

لغت نا مه

با  ر ا                  :  جا ی نگهد ا ر ی بستر ه ها ی خو ا ب و کا لا ی خا نه
پـیـچه  کــُنـَک        : پت پتکا ن با ز ی ، با ز ی  بچه ها ی خو ر د ، پنها ن کر د ن
د  و ک                 : و سیلهً که د ر و ا ز ه ر ا ا ز پشت سر محکم کند
پـو چک                : پست کر د ن وخو ر د ن د ا نه با ب ا ز قبیل خسته ها ی کد و ، خر بو زه ، پسته ، چها ر مغز.
کینه                     : عقد ه ، بد ل نفر ت د ا شتن علیه کسی
ر ا س                  : آ ر ا سته کر د ن ، لبا س و کا لا ی نو پو شید ن ، خو د ر ا  ز ینت د ا د ن    
آ ش لـخـچـک         : آ ش نر م و د ا غ،یکنو ع غذ ا ی نر م و د یک پخت ا ست که ز یا د تر بر ا ی مر یض ها یکه سر ما خو ر د ه با شند پخته میکنند.
جشت                   : سر ما خو ر د گی و شخک شد ن، پید ا شد ن د ر د د ر قسمت ها ی بغل و پشت شا نه ها
خونوکی                : سر ما ، یخ بند ا ن            
قـو لـو ر               : یکنو ع غذ ا ی نر م که ا ز آ ر د گند م و شیر جو ر میشود .
چــم                     : چا ل و نیر نگ
د َ مِ  رَ ه               : سر ی ر ا ه، جلو ی کسی د ر سر ی ر ا ه ا ستا د شد ن
بـَهــل                   : بخشش و عذ ر خو ا هی کر د ن
منه                     : و سیلهً که قو ر و ت نر م ر ا با لا ی آ ن خشک میکنند.
هـمـتـو                 : همین قسم، ا ینطو ر ، بهمین شکل
گــو د  ر               : جا ی که آ ب د ر یا کم تر با شد و به ا سا نی بتو ا نند ا ز د ر یا بگذ ر ند.
قــد یــمـَـر             : د ر ینجا گو د ر ها ی قد یمر ا و بر د ه( یعنیکه محبت ها، سا د ح گی ها  و د و ستی ها ی سالها ی قد یم ا ز بین ر فته، حا لا همه چا لا ک شد ه و یکد یگر ر ا با ز ی مید هند .
ر و ر                  : تیز تیز
قـو لــو                : شکم د ر د
چکـو                   : چکید ن و جو د ا ز ز خم ها ی ز یا د، شهلید ن ز خمها، شا ر ید ن
ببـپـر ه                 : نشست و غر و ب آ فتا ب
جو جو                 : تکه تکه
چـبـو ک               : تیز،به سر عت
ا شتـو                  : عجله د ا شتن
یک هــو               : د فعتآ
دَره گـَک            : درگک(دره گک) نام قریهً است بطرف شمال شرق هرات که غور و هرات را با هم وصل میکند
بـَر زَو               :نام قریهً است در جلگه مزار بطرف شمال غرب ولایت غور که غور را با هرات-و صل میکند
یـو ر ت نـو          : د ر بها ر سا ل مر د ما ن قر یه و بخصو ص ر مه د ا ر ا ن ا ز قر یه ها کو چ میکنند و به قله ی مر تفع و پر علف میر و ند تا حیو ا نا ت شا ن بتو ا ند ا ز چر ا گا ه ها ی سر سبز و علو فه تا ز هخو بتر ا ستفا د ه کنند. و محل که آ نها خیمه م خر گا ه به پا میکنند( یو ر نو) میگو یند
نسر                   : طر ف سا یه ر خ ف یا طر ف که کمتر آ فتا ب بتا بد.
چا ر و ق            : پا پو ش ها ی مخصو ص که ا ز پ. ست و چر م سا خته شد ه و د ر ز مستا ن  آ نر ا میپو شند.
پیتو                   : طر ف آ فتا ب ر خ