آرشیف

همانگونه که جنگ افغانستان را نمی توان تنها جنگ سیاسی میان طرف های سیاسی افغانستان در نظرگرفت، صلح افغانستان را نیز نمی توان یک پدیدۀ کاملا بین الافغانی تفسیر و تحلیل کرد. همه کشورهای که در جنگ افغانستان دخالت دارند در پروسه صلح افغانستان نیز بی تأثیر نیستند. ادعای طالبان دقیقا این مطلب را تأکید می کند. از سال 2004 تاکنون که پروسه صلح در افغانستان مطرح شده است، گروه طالبان همواره تأکید کرده است که به هیچ وجه با حکومت افغانستان وارد گفتگوهای صلح نمی شود و فقط حاضر است که مستقیما با دولت آمریکا وارد گفتگو شود. این سخن به این معناست که به نگاه طالبان، جنگ وصلح افغانستان یک مسئله و موضوع بین الافغانی نیست. آمریکا نیز سرانجام مستقیما دست به کار شده است تا بعنوان یکی از محور های مطرح در پروسه صلح عملا وارد صحنه گفتگو با طالبان شود.
به همین لحاظ، ایالات متحده آمریکا زلمی خلیلزاد را بعنوان نماینده خاص آمریکا برای پیشبرد پروسه صلح افغانستان تعیین کرده است که تاکنون برای سومین بار است که آقای خلیلزاد با طرف ها و کشورهای درگیر در پروسه صلح افغانستان دیدار و گفتگو می کند. به نظر می رسد که زلمی خلیلزاد بعنوان نماینده ویژه آمریکا عزم کرده است که پایان جنگ در افغانستان با تلاش و نام او به پایان برسد و ثبت تاریخ شود. او از همان ابتدا با اعتماد به نفس تمام از حکومت افغانستان درخواست کرد که نمایندگان با صلاحیت خود را برای انجام گفتگوهای صلح با گروه طالبان تعیین کند. حکومت افغانستان نیز در پاسخ مانند همیشه از ادامه گفتگوهای صلح  استقبال کرد و حمایت خود را از مأموریت زلمی خلیلزاد اعلام داشت.
زلمی خلیلزاد از گروه طالبان نیز درخواست کردکه نمایندگان با صلاحیت خود را برای انجام گفتگوهای صلح برای رسیدن به یک توافق ماندگار با حکومت افغانستان تعیین کنند.
از شواهد این گونه پیداست که خلیلزاد در دیدار قبلی خود بابرخی کشورهای عربی و پاکستان در مورد گفتگوهای صلح و فشار آنان برطالبان برای حاضر شدن در گفتگوهای صلح با حکومت افغانستان، نسبتا امیدوار به نظر می رسد. از دیگر جانب به تجربۀآقای خلیلزاد در ارتباط با سیاست داخلی افغانستان و کشور های منطقه و ذی نفوذ در قضایای افغانستان نیز شکی وجود ندارد. اما این واقعیت را هم نباید نادیده گرفت که بازیگران سیاسی و فضای سیاسی در افغانستان و نیز سیاست های منطقه نسبت به زمان مأموریت آقای خلیلزاد در اول دهه هشتاد شمسی خیلی تفاوت کرده است. اگر خلیلزاد با اتکاء به همان رویکرد و برداشت وارد صحنه شده باشد، شاید به پیچیدگی های روبرو شود که نتوانند مأموریت خود را آن گونه که انتظار می رود در زمان مورد انتظار به پایان برساند.
با این همه نباید نادیده پنداشت که آنچه که برتسریع روند گفتگو های صلح و دستیابی به صلح پایدار در افغانستان کمک می کند، فشار مستقیم و تأثیر گذار آمریکا برپاکستان می باشد تا پاکستان را وادار کند که در رویکردسیاسی خود نسبت به افغانستان تجدید نظر کند. اگر به رویکرد سیاسی پاکستان در قبال افغانستان تجدید نظر نشود، پاکستان می تواند در یک بازی سیاسی طالبان را کنار بگذارد و خشونت را از یک کانال دیگر در افغانستان ادامه بدهد. 
به نظر می رسد که ایالات متحده آمریکا نیز بیشتر به همین نقطه متمرکز شده است. رئیس جمهور آمریکا از سال گذشته تاکنون برای پیگیری پروسه صلح و فشار آوردن به گروه طالبان برای حضور در این پروسه، به پاکستان فشار آورده است. به نقل ازمقامات پاکستان، در روز های اخیرآقای ترامپ به عمران خان مستقیما نامه نگاشت و از دولت پاکستان خواست که برای حضور سران طالبان درمیز مذاکره صلح، اقدامات عملی و جدی را ازخود نشان بدهد. سرمنشی ناتو نیز گفت که ناتو در افغانستان می ماند تا تروریزم را اجازه رشد در افغانستان ندهد. وزیر دفاع آمریکا نیز اعلام کرد که آمریکا گزینه خروج از افغانستان را فعلا روی دست ندارد.
حکومت افغانستان نیز از چند مدتی است که برای پیگیری پروسه صلح بیش از گذشته فعال شده است و گام های جدی را در این راستا برداشته است. رئیس جمهور اشرف غنی در کنفرانس بین المللی ژنو نقشه راه صلح افغانستان را برای جامعه جهانی تشریح کرد و حمایت آنان را به دست آورد. رئیس جمهور درسخنرانی اش در کنفرانس بین المللی ژنو گفت: «خرسندم که بعد از ماه‌ها مشورت‌های گسترده با شهروندان افغان در سراسر کشور، امروز نقشه‌راه را که برای پیشبرد مذاکرات صلح تدوین کرده‌ایم، اعلام کنم. ما به خاطر رسیدن به توافق صلح، میکانیزم‌ها و نهادهای لازم را ایجاد کرده‌ایم. ما اکنون در حال رفتن به مرحله بعدی صلح قرار داریم. ما به دنبال یک موافقت‌نامه صلح هستیم که در آن «طالبان افغان» شامل یک جامعه همه‌‎شمول و دموکراتیک گردیده و به اصول و اندیشه‌های و همچنان خواسته های دولت احترام بگذارد.

محمد هادی 
محصل اداره و پالسی عامه ولایت بلخ