آرشیف

هویتی ملی در حقیقت کیستی یک ملت را نشان میدهد. به وسیله هویت ملی میتوان ملت یک دولت را شناسای کرد با آنکه هویت ملی از اهمیت بسزای برخوردار است هویت ملی به مثابه یک روح در بدن کارآیی دارد که طبق حکم ماده چهارم قانون اساسی افغانستان "به هر فرد از ملت افغانستان کلمه (افغان) اطلاق میشود.
در روند توسعه سیاسی که باید پیام آور جامعه قانونمند و اعتراف و احترام به حقوق افراد و گروها باشد ایجاد حس وفاداری و تعهد یکسان و هماهنگ میان تمام افراد و گروها نسبت به اصول و ارزش های مشترک جامعه به محوریت (هویت ملی) ضرورت است.
منظور از اصول و ارزش های مشترک به طور خلاصه جان، مال، حیثیت مردم، حفظ تمامیت ارضی ، استقلال و حاکمیت کشور است. حال که اقتدار و توانای کشوری در حفظ این اصول و ارزش ها در برابر تهدیدات به عنوان (امنیت ملی ) تعریف میشود این (هویت ملی است ) که حس وفاداری را همواره جان تازه میبخشد و آن را یکسان و هماهنگ در جهت منافع مشترک جامعه بسیج میکند.
اما پرسش مهم و بنیادی این است که کدام هویتی ملی میتواند چنین کار را داشته باشد؟ بدیهی است که درجامعه مشترکات گوناگونی ازنظر قومی ، مذهبی ، نژادی و فرهنگی وجود دارد دراکثر کشورهای جهان بدون تبعض و امتیاز و حتا فاقد چنین مشترکات میباشد دارای هویت ملی میباشد و دربین شان هیچ اختلاف وجود ندارد اما در افغانستان که کشور اسلامی است هویتی موفق و کارساز که صفت ملی درآن در حقیقت در برگیرنده تمام هویت های قومی ، مذهبی و فرهنگی این سرزمین باشد وجود ندارد مشکل اساسی این است که فرایند ملیت سازی درافغانستان بر اساس قوم صورت گرفته به همین خاطراست که همیشه این فرایند به بنبست مواجه میشود هیچگاه نباید تصور کرد که وجود هویت های مختلف درجامعه نمیتواند هویتی ملی را تشکیل دهند یا نباید تصورکرد هویت های گوناگون نمیتوانند هویتی ملی واحد داشته باشند. 
یا نباید تصور کرد که هویت های مختلف جامعه در تضاد با مفهوم هویت ملی و منافی به آن هستنند چنانچه در فوق ذکر شد ماده مذکور هویت ملی مردم افغانستان را (افغان) نامیده است از لحاظ تاریخی کلمه افغان اسم هویت قوم مشخص افغانستان است و این هویت ملی با پسوند ملی مغایر صفت ملی است که در برگیرنده تمام هویت های قومی ، مذهبی و فرهنگی این سرزمین نمیباشد زیرا مطابق به همین قانون اساسی در ماده شانزدهم ملت افغانستان را بیش ازشانزده قوم تشکیل میدهد و در حقیقت هویت سایر اقوام در هویت یک قوم شکل یافته است اما اینگونه اقدام در شکل دادن کتله انسانی تا اینکه مبتنی بر روش دولت شدن باشد بیشتر ملت سازی پنداشته میشود این روش مختص سرزمین ما نیست بلکه در اکثریت کشورها یکه عنوان تباری دارند نام یک تبار دیگر نیزبالای قومیت های دیگر نیز تحمیل شده مانند کشورهای همسایه شمالی ما مانند تاجکستان، ازبکستان و ترکمنستان نام گذاری شده است همین کشور ها هم بر مبنای قومیت بنا شده که نامگذاری برهویت یک قوم و تبار ولی منافع تمام هویت ها و ملیت ها یکی است اما متاسفانه در افغانستان برعکس است منافع کلی درنظر گرفته نمیشود وخاصه قوم مشخص میباشد. از اینجاست که اختلافات ملی، نژادی و قومی بروز میکند و هویت ملی مورد سوال قرار میگیرد.

با احترام
محمد یونس فانوس محصل دانشکده حقوق وعلوم سیاسی دانشگاه بلخ