آرشیف

دراین مقاله موضوع مورد بحث علاقمندی هند وروابط آن با کشور های اسیای میانه وافغانستان مورد ارزیابی قرار میگیرد .
هند از معدود کشورهایی است که به دنبال  ارتباط  پایدار با سایر  کشور های دور ونزدیک  خود می باشد و همچنین  همکاری همه جانبه  با  سایر کشورها را دارد. هند در این راستا و برای رسیدن به این هدف خاص در حد توان  تلاش نموده است. این کشور برای دستابی به اهداف خویش با برنامه ریزی مستمر و مدون در چارچوب سیاست مدارا و غیر مداخله جویانه و با کمال  خونسردی درکشور های منطقه جایگاه خود را به صورت  عملی  در حال ثابت نمودن است .
زمانیکه کشور های آسیای در یک جنگ تمام عیار داخلی قرار گرفته بودند،  یک نشست در دهلی نو  بین  کشور هند با سران کشور های اسیای برگذارگردید و در این نشست  توافقی منوط بر روابط دوستانه وهمکاری های همه جانبه هند با کشور های آ سیای وکشور های نزدیک بعداز 1992 عملی وقویتر گردیید.
این نشست های دوستانه میان هند وسران کشور های آسیای میانه تاثیرات  موثری  را در بر داشت به دلیل اینکه  هند بعداز سقوط شوری دچار یک مشکل اقتصادی گردیده بود  و فرصت مناسبی برای کشور هند بوجود آمد تا معضل و مشکلات اقتصادی خود را برطرف کند .زمنیه های رشد اقتصادی وصادرات تولیدات هند به بازار های کشور های منطقه  بستر خود را پهن تر ساخت وهمکاری های همه جانبه هند بهبود پیدا کرد .
ازنقطه نظر سیاسی وفرهنگی :
هندوستان   از جمله  کشورهای  است  که کمتر در معضلاتی درونی کشور های منطقه دخالت میکند و همواره  بیطرفی خود را حفظ کرده وهیچ گاه نخواسته درمسایل سیاسی وتهاجم فرهنگی کشور های منطقه مداخله نماید ،‌بلکه این کشور مراودات و همکاریهای مناسب  با کشور های دور ونزدیک خود را داشته است . ‌ بطور مثال  فراهم نمودن بورسیه های تحصیلی ازبودجه حکومت هند در رشته های مختلف مانند ،  مهندسی ، اقتصادی ، تکنولوژی ، زراعت ودارو سازی وغیره  به کشور های دور ونزدیک خود مانند ،‌ روسیه ، تاجکستان ،‌ازبکستان ،‌ایران ،‌عراق ،‌عربستان ، یمن ، سوریه ، مصر ، افغانستان و سایر کشور های دیگر که در اطراف ونواحی این کشور قرار دارد  همواره  روابط و همکاریهای  خود را به شکل مناسب و خوب  پیش برده است .
اینگونه همکاری ها  توانسته فرصت های مناسبی را به لحاظ رشد ظرفیت سازی دربخش های مختلف با کشورهای منطقه داشته باشد که باعث تقویت روابط سیاسی وفرهنگی هند با دیگر کشور های منطقه  گردیده است .
همچنان کمپانیهای  برزگ هند  مانند تاتا ، لارسن وانجیلیگ  توانسته درکشور های منطقه فعالیت های خوب را در عرصه های مختلف انجام داده است که قابل یاد آوری است .
ازلحاظه سیاسی هند توانسته است بعداز جنگ های سرد درکشور های منطقه نماینده گی های سیاسی خویش را فعال و روابط دیپلماتیک  خودرا بشکل همه جانبه توسعه ببخشد. به عنوان  نمونه هند  سختگیری نکردن در  دادن  ویزای  جهت تداوی  وتوریستی  که  به شهروندان سایر کشورهای همسایه میدهد  موجب احترام ومیزبانی بیشتر شهروندان این کشور قرار می گیرند . اینگونه همکاریها و برخوردها وحرکات بیطرفانه درمسایل سیاسی کشور های منطقه هند را ازجمله  کشورهای دوست مورد علاقه همه همسایه های دور ونزدیک  معرفی کرده است .
نقش همکاری هند درآسیای میانه :
هند از جمله کشورهایی است  که از نقطه نظر همکاری های تکنولوژی  و علمی بیشترین همکاری را  با کشور  افغانستان و سایر کشور های منطقه را داشته است .بطور مثال میتوان از مرکز ، آی تی جواهر لعل نهرو درتاشکند، مرکز آی تی در شهر دوشنبه ،‌ مرکزی انستیوت تکنالوژی ملی درالماتا و مرکز آی تی در شهر بشکیک قرغزستان وغیره میتوان نامبرد .

هند وروابط آن با کشور های آسیای میانه :
هند بعداز استقلال خود درسال 1947 وجدا  شدن پاکستان از  بدنه هند  توانست به ساده گی روابط خود را درعرصه های مختلف مانند : تبادل تجارت ،‌رشد فرهنگی ، رشد تکنولوژی ،‌ رفاه عامه و توسعه نیروی بشری گام های فراتر بردارد  وکشور های آسیای میانه وسایر کشور های منطقه را ازتجارب، ارتقای ظرفیت  تکنالوژی  به گونه راهنما در ساختار های ملی شان استفاده  نمایند.‌ به عنوان نمونه کشور  قرقیزستان اولین کشوری بود که پیشنهاد بالا رفتن ارتقای ظرفیت منابع بشری ، سیستم بانکداری ودپیلومایتک را ازاین کشور  درخواست نمود که هند توانست این زمینه را به خوبی  فراهم سازد و باعث توسعه در زمینه های گوناگون  کشور قرقیرستان شود.

مسیر راه ابریشم به عنوان یک ابتکار جدید:
یکی ازگزینه  های دیگر انتقال محموله ها با عبور از مسیر افغانستان به کشور چین بوده  که این نتنها برای یک تجارت خوب بلکه یک مسیر جدید برای انتقال فرهنگ ها وتبادل تولیدات وحاصلات درونی کشور های منطقه می باشد  ازجمله برای کشور افغانستان فرصت مناسب و خوبی است برای انتقال محصولات تولیدی و روابط فرهنگی بیشتر با کشورهایی دوردست که سابق براین این زمینه فراهم نبوده است..
هند وروابط آ ن با چین :
چین از کشور های است که باوجود اینکه در رشد اقتصادی جایگاه خاص را دارد  اما بیشتر درصدد تسخیر وانحصار منابع و ذخایر مواد اولیه می باشد  تا بتواند از این ادرس به رشد وسرعت بخشیدن صنعت خود گام های جلوتر بردارد که دراین زمینه هند توانسته این موثریت خود را با درنظرداشت ، تجارب علمی و اندوخته های خود چین را نیازمند خود سازد ؛ چین هم توانسته از این منابع علمی استفاده  عظیم نموده است  وخواهان روابط گسترش علمی وفرهنگی با هند میباشد
هند وروابط آ ن با روسیه :
هند از جمله کشور هایست که در تعاملات سیاسی خود با هیچ یک از کشور های قدرتمند ،‌مداخله  وتصادم نکرده بلکه توانسته جایگاه خود را بیطرفانه حفظه نماید که درین زمنیه روسیه هند را یک دوست خوب دانسته وهیچ وقت زمینه به گونه ای  نشده است که تعاملات سیاسی هند با روسیه روی مسایل منطقه به تیره گی گرایده باشد ،‌ بلکه تعاملات روسیه با چین کاملا متفاوت بوده وهمیشه روسیه خواهان حفظه ؛ فرهنگ ،‌صنعت ، نژاد ومنابع خود بوده است وهرگز اجازه نمیدهد که با تعاملات سیاسی ومانع زنده گی کشور هند فشار های وارد شود .
این درحالیست که امریکا میخواهد دست چین و روسیه را از آسیای مرکزی کوتاه بسازد وبه اسیای جنوبی وصل سازد ، تمرکز بیشتری را  در بازار هند میخواهد برقرار کند وخواهان یک فضای دموکراسی غربی در اسیای مرکزی میباشد تا در مقابل تروریسم  در کشور های آسیای میانه مبارزه کند.‌ امریکا تلاش میکند تا منافع تجاری خود را ازطریق بازیگران و ان جی اوهای NGO)) غیر دولتی بدست بیاورد .
روابط هندوستان باافغانستان :
هند ازجمله کشور های است که از لحاظ  دوستی صادقانه پیشینه تاریخی داشته است‌ وهمیشه هند تلاش نموده است  دررشد ومنافع افغانستان به عنوان یک کشور دوست وصادق جایگاه دیرینه خودرا حفظ نماید
 بعداز سقوط طالبان وحکومت جدید درافغانستان هند بیشترین کمک های بی پیشینه را برای مردم افغانستان دربخش های مختلف مانند : ‌رشد تعلیم تربیه ،‌تکنالوژی ومخابرات ،‌زراعت ومالداری ، صحت ،‌تریننگ ها ، ‌تقویت ساختار های دولتی وظرفیت سازی،‌ رشد کدر های نظامی ، انتقال برق از مسیر پلخمری به کابل یک صد وبیست پروژه های عام المنفعه ، 2 بیلیون وچند ملیارد دالر در طی 14 سال اخیر  با وجود مشکلات که دامن گیر مردم هند بوده است برای مردم افغانسان همکاری نموده ودرحال تطبیق است ، این همه موارد متیواند از جمله مسایل است که نقش وصداقت  هند را درافغانستان برجسته تر از کشور های منطقه ساختته است .
درپایان میتوان گفت هند یگانه کشوراست که توانسته سیاست  مسقل خود را  حفظ نماید و اجازه دخالت کشورهای بیگانه را در امور داخلی خود ندهد. همچنین  در عرصه روابط بین الملل با حفظ اعتبار جهانی خویش به عنوان کشوری بی طرف و غیر مداخله جویانه  به عنوان کشوری مستقل و کارامد که دارای روابط گسترده و خوب با سایر کشورهای منطقه دارد مطرح گردیده است .
 
گلاب میر رحمانی
پژوهشگر مسایل سیاسی –اجتماعی
واستاد دانشگاه