آرشیف

 قدیمی ترین اثری که در آن مردم سرزمین افغانستان، افغان و افغانان خوانده شده کتاب – حدودالعالم- است که در قرن سوم هجری یعنی بیش از هزار ویکصدسال قبل نوشته شده! در اغلب اثار تاریخی مثل سفرنامهء ابن بطوطه، بیشتر مردم کابل؛ پایتخت باستانی افغانستان، با نام افغان و افغانان خوانده شده است! در سفرنامه ابن بطوطه آمده است: {سپس به كابل مسافرت كرديم، اينجا مردماني از عجم زندگي مي كنند كه "افغان" نام دارند. افغانان مردماني بسيار شجاع و قوي هستند… كابل از قديم پايتخت پادشاهان افغان بوده است…}
 از انجایی که اغلب ساکنین کابل از قددیم تاجیک ها بوده اند؛ بر همین اساس تاریخ شناسان معاصر مثل میری لویس کلفورد نتیجه گیری کرده اند که نام افغان هم بر پشتونها و هم بر تاجیک ها اطلاق می شده است! كليفورد درکتاب سرزمین و مردم افغانستان نتيجه گيري كرده که : لفظ "افغان" يا "اَوَگانَه" معادل شواليه Chevalier يا سواركار دلاور و نجيب؛ در نزد اعراب فاتح هم بر پشتون ها و هم بر تاجيك ها اطلاق می شده است! 
 براین اساس این نظریه که نام افغان خاص پشتون ها است و تاجیک یا دیگر اقوام را در برنمی گیرد، یک فرضیه غلط و کاملا نادرستی است! چرا که در اثار تاریخی بیشتر مردم کابل و نواحی اطراف ان افغان و افغانان نامیده شده است! و در کتاب قدیمی – تاریخنامه هرات – نیز بیشتر همین نواحی کابل و اطراف ان ابتدا افغانستان خوانده شده است!
 ازطرفی دراثار ابوریحان بیرونی مثل التفهیم و الصدنه؛ کوهای هندوکش به نام – کوهای افغانان – خوانده شده و ساکنان کوهپایه های ان نیزافغان نامیده شده! در تاریخ عتیبی نیزامده که اغلب جنگجویان شجاع سلاطین غزنوی از افغانان بوده است … این شواهد ثابت می کند که نام افغان بر اغلب باشندگان کشور افغانستان از قدیم اطلاق می شده است! نکتهء مهم تر اینکه بنابه نوشته سرپرسی سایکس ؛ نام – افغان و افغانان نام بومی نبوده بلکه بیشتر از طرف خارجی ها و از طرف فاتحین فارس و عرب بر باشندگان سرزمین افغانستان اطلاق می شده است! یعنی پشتون ها در انتخاب این نام نقشی نداشته و هیچگونه سلطه قومی اعمال نشده است…

 { خلاصه ای از مقالهء سوم کتاب- افغانستان و بازسازی هویت ملی- نویسنده: داؤدعطایی قندهاری}