آرشیف

مهم‌ترین دغدغه دولت افغانستان در مذاکرات صلح برقراری آتش‌بس است، اما طالبان احتمالا با آن موافقت نکرده و این روند را به‌زودی نخواهد پذیرفت.
علی‌رغم اینکه اعضای هیئت‌ مذاکره کننده دولت افغانستان، مقامات سازمان ملل متحد، اتحادیه اروپا، سازمان همکاری‌های اسلامی، ناتو و وزیران امور خارجه برخی کشورها در نخستین نشست مذاکرات صلح روز گذشته در دوحه، پایتخت قطر پیرامون کاهش خشونت بحث و بر برقراری آتش‌بس سراسری تاکید کردند، اما طالبان به‌صورت آشکار برقراری آتش‌بس را تاکنون رد کرده و آن را بخشی از موضوعات قابل بحث در دوره‌های بعدی گفت‌وگوها می‌داند.
عبدالله عبدالله، رئیس شورای عالی مصالحه ملی در این نشست از طالبان خواست که آتش‌بس فوری اعلام کنند ملا عبدالغنی برادر رئيس هیئت این گروه در قطر هیچ توضیحی در مورد آتش‌بس احتمالی ارائه نکرد.
به‌نظر می‌رسد اعمال فشار آمریکا بر طرفین طی روزهای آینده ادامه خواهد داشت. طالبان تاکنون از اعمال خشونت به‌عنوان یک برگ برنده در مذاکرات استفاده کرده و معتقدند که اعلام آتش‌بس رویکرد این گروه را در میز مذاکره تضعیف ‌می‌کند.
گروه طالبان در دوره‌های مذاکرات و سرانجام توافق با واشنگتن در 29 فوریه امسال با کسب دستاوردهای زیادی توانستند برخی اعضای ارشد خود را از فهرست سیاه سازمان ملل خارج و بیش از پنج هزار زندانی از جمله "400 مجرم خطرناک" خود را زندان‌های افغانستان آزاد کنند. همچنین طالبان توانست انس حقانی، بنیان گذار شبکه حقانی و معاون ملاهبت الله آخندزاده رهبر این گروه را از زندان ریاست امنیت ملی افغانستان آزاد و با خود به قطر ببرند.
با این حال در صورتی که طالبان آتش‌بس را بپذیرد، فشارهای جامعه جهانی برای تمدید آتش‌بس افزایش خواهد یافت. پذیرش آتش‌بس همچنین این ریسک برای طالبان دارد که درصورت شکست مذاکرات، روحیه جنگی شبه‌نظامیان این گروه صدمه ببیند، به‌ویژه اینکه پس از آتش‌بس آنان طعم زندگی بدون خشونت را نیز چشیده باشند.
برقراری آتش‌بس توسط طالبان در جریان مذاکرات می‌تواند قدرتمندترین سلاح نفوذ این گروه را خنثی کند. علاوه بر این استمرار خشونت‌ و نفی آتش‌بس نیز می‌تواند ثابت کند که طالبان علاقه‌ای به صلح ندارد، بلکه تنها به دنبال کسب قدرت از طریق ابزارهای خشن و ادامه درگیری با نیروهای امنیتی افغانستان است.
با توجه به اینکه خطوط قرمز دولت افغانستان و طالبان از همدیگر فاصله‌ای بسیار عمیق دارند، نخستین مذاکرات رو در رو میان طرفین از دیروز تاکنون بسیار بهتر از آنچه پیش بینی شده بود پیش رفته است، اما در مورد بسیاری از پرسش‌های دیگر از جمله زمان آتش بس، شکل نظام سیاسی، میزان آزادی‌های فردی اختلافات عمیقی وجود دارد. بزرگترین مسئله‌ای که مردم افغانستان انتظار دارند این است که چگونه جنگی که اکنون به عنوان کشنده ترین جنگ در جهان توصیف می‌شود، خاتمه می‌یابد.
این گفت‌وگوها همچنین چالشی برای طالبان است، چون باید چشم‌انداز سیاسی ملموس برای افغانستان ارائه کند. رویکرد این گروه تاکنون مبهم بوده و آرزو کرده که یک دولت "اسلامی" البته "فراگیر" در افغانستان تشکیل شود. همچنین مذاکرات صلح بین‌الافغانی ممکن است شواهد بیشتری درباره چگونگی تغییر استراتژی این گروه نسبت به دهه 1990؛ زمانی که با تفسیر خشن از قوانین شرع حکمرانی می‌کرد، ارائه دهد.
گفتنی است نخستین نشست مذاکرات صلح افغانستان شنبه 12 سپتامبر با حضور هیئتی از مقامات دولتی و جناح‌های مختلف افغانستان و هیئت گروه طالبان در هتل شرایتون شهر دوحه پایتخت قطر آغاز شد. این گفت‌وگوها گام بعدی پس از توافق آمریكا-طالبان درباره خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان است.
این یک تحول تاریخی به شمار می‌رود، چون برای نخستین بار، طالبان علی‌رغم اینکه دولت افغانستان را به‌رسمیت نمی‌شناسد، با نمایندگان آن بر سر آینده این کشور مذاکره می‌کنند. طرفین در نخستین روز این مذاکرات موضوعات مورد بحث اجلاس بعدی و اصول مذاکره را تعیین کرده و یک دبیرخانه مشترک تشکیل دادند. همچنین انتظار می‌رود طرفین به منظور پایان دادن به جنگ طولانی‌مدت در افغانستان، پیرامون آتش‌بس و توافق‌نامه سیاسی بحث کنند.