آرشیف

 این گفته ها ناگفته مانده بود که مرغ های خانگی درگذشته نزدیک بطور عام دریک محل وسیع وشایدهم درمناطق مختلف به اثر مرض مربوط به خودشان تلف گردیده وشماری دقیق این مرغهای خانگی بکسی معلوم نمیباشد.
اما احتمالا وخیالا گفته میشود که به صد ها وهزارهامرغ ماکیان، خروس، وچوچه مرغ خانگی درقریه جات مختلف سمت شمال غرب وجنوب غرب  چغچران به کام مرگ فرورفته باشند چنانچه صدها مرغانچه درقریه ها ودهکده ها خالی ازسکنه مرغها دیده میشوند.مرغهای خانگی ازسالیان درازی تحت پرورش خانم ها وخصوصآ پیرزالها زنهای بیوه ومادران بی بضاعت وعلاقمندان مرغداری  قرارداشتند وروابط خوبی تربیتی دربین مرغها وصاحبان شان وجود داشت که متاسفانه درین اواخر ناگهان مرض ویروسی ریزش وزکام به مرغها رسید وگلیم مرغهای بیچاره را جم کرد وتاهنوز ازین تلفات ومشکلات مرغها کسی بشکل رسمی یاد آوری نکرد وغمشریکی نیز صورت نگرفته است که درحقیقت قابل تشویش ورنجش مرغهای زنده درمناطق دیگرخواهد بود به وضاحت دیده شده  نه تنها دروقت شیوه مرض مرغ مرگی کسی توجه بخاطر جلوگیری  ازپخش مرض وتداوی آنها نکرد بلکه ادارات وموسسات نیز در رابطه هیچ کمک و غمخواری با مرغها ومرغداران  محترم نکرده اند  درحالیکه درپهلوی سایرپروژه ها این هم یک پروژه گفته میشد.
ارزش مرغهای تلف شده را کسی نمیداند اما اگر سنجشی نسبی شود درهرفامیل چند  مرغ وخروس ومرغ چوچه دار وجود داشت که بطور اوسط اگر هرفامیل 3 مرغ داشته باشد که روزانه 3 بیضه تخم بدهد وقیمت فی بیضه تخم مرغ 5 افغانی باشد ازهر صد فامیل روزانه مبلغ 1500 افغانی بدست می آید که دریک ماه عاید صد فامیل مبلغ 45000 هزار افغانی  میشود درحالیکه این رقم بیشترهم شده میتواند.
وهمچنان درمناطق که مردم مرغهای خودرا از دست داده اند شماری شان به صدها فامیل میرسد.
مرغ وتخم آن منبع ساده وارزان تولید پروتین وکلسیم درقریه جات بوده وازین منبع غذائی باشنده گان شهرمامورین دولت وکارمندان موسسات وسایرین استفاده میکردند وبا خاطرآسوده درهرزمان وموقع مناسب حتی درزمان سفروحضر تخمهای مزه دار وباکیفیت مرغهای ساکنان قریه جات را دربرابر پول بدست می آوردند ونوش جان میکردند که فرشنده گان آن عمومآ کودکان وبیوه زنان وتهدستان مستعضف بودند.
بدین ترتیب رابطه شناخت تجاری ومعامله بین باشنده گان قریه ها ومسافرین ایجاد گردیده بود که بعدازین این ارتباط نیزصدمه می بیند زنهای قریه ها بعدازمرگ مرغهای شان یکی ازمصروفیت عایداتی خودرا ازدست دادند وبعضی هاشاید نا امید ودست  به زیرالاشه نشسته باشند برای فعلا درساحات پرنفوذ قریه جات  آسیب دیده برای نسل گیری دوباره مرغهای خانگی زنان وکودکان دست خالی بوده ودرحسرت داشتن یک ماکیان چاق وخروس تاجدارمیباشند وروزها را بدون بودن مرغ وچوچه آن سپری میکنند شاید ازنظر آنها قریه بدون گله های مرغها وخروسها وچوچه مرغها خوب معلوم نشود.
صبحگاهان صدای بانگ خروسها شنیده نمیشود ولحظه ها بدون کت کت مرغها وجت وجت چوچه ها می گذرد با موجودیت گاو،گوسفند،خر، اسب ورمه خلمه ها درقریه ها که زیب وزینت قشلاق هامیباشند، مرغها نیزجایگاه خاص خودرا داشتند که حالا اکثریت ساکنین قریه ها کمبود مرغهارا احساس میکنند ازنظر باشنده قریه: مرغ برای ماسرمایه سر دستی بود که دروقت آمدن مهمان مردها به زنها محتاج ودستبین می شدند گوشت مرغ خوش جوش وتخم آن قوی است ومهمان را زود با عزت رخصت میکند بردن چند بیضه تخم جوش داده مرغ بخانه دوستان، کودکان ونوجوانان رابه وجد می آورد اشکنه تخم مرغ مرد از کارخسته را راضی میساخت وخانم نیزمیتوانست با پخت وپز زود غذائی مورد پسند شوهربهانه گیرخودرا آماده نماید وازخوردن لگد وکتک نجات یابد. درموسم فصل بهار وتابستان که حجم کار بالای سیاسرهای قریه ها زیاد است وقت کمتر برای تهیه نان دارند تخم مرغ دیگربطور غذائی مصون پنداشته میشود ومورد علاقه خانواده غریب وپولداراست. تخم مرغ با داشتن دورنگ (زرد وسفید) درهنگام خوردن اشتها راتحریک میکند ودربعضی وقتها جهت سرگرمی وبازی اطفال نیز بکارمیرود.
تخم مرغ برای خانم های حامله وشیرده ارزان ومفید است که دوعدد تخم مرغ انرژی ضایع شده بدن را دوباره تامین میکند وسرشار ازویتامین ، پروتین وکلسیم میباشد.
اگرتخم وشیریکجاباهم پخته وخورده شوند غذائی مکمل به حساب می آید اما این تخم ها ازکجا بدست می آیند؟ معلوم است که ازمرغهای خانگی درخانه ای که مرغ وتخم وجود داشته باشد بره وبزغاله درهنگام آمدن مهمان ناوقت ازحلال کردن درامان میمانند زیرا گوشت مرغ خوشمزه ونسبت به دیگرگوشتها بی ضرراست وبرای مریضان معده ، گرده، سینه تنگی وسرفه شوربای ویخنی گوشت مرغ مساعد بوده وبیحث دوامورد استفاده قرارمیگیرد.
درقریه ها غیرازمرغ پرنده های دیگر هم وجود دارند که هیچ یک آن به  اندازه مرغها برای انسان مفید نبوده وخدمت نکرده اند گرفتن پرنده های وحشی مشکل بوده وبه آسانی اهلی نمیشوند.
مرغهای خانگی باوجودیکه میدانند گوشت وتخم شان درآخر نصیب آدمهامیشود باآنهم ازانسانها دورنشده ووفادارباقمیانده اند.
درپهلوی مرغهای خانگی فیل مرغها یا مرغهای روسی هم درچندسال اخیر پرورش یافته وزنده گی میکنند.
لیکن مصرف خرچ وخوراک شان زیاد بوده وزود رشد نمیکنند وهرنوع سبزی وترکاری رامیچرند که تقریبآ یک فیل مرغ به اندازه یک بزغاله علف رامیخورد. فیل مرغها نه تنها علوفه  بلکه نان وآذوقه رانیزمی بلعند وهمچنان درزمستان به محل گرم ضرورت دارند.
 فیل مرغهاباسروصدای بلندو عجیبی که دارند باعث آزاروتخریش گوشهای کودکان ومریضان میشوند.با وجود مصرف بلند غذائی گوشت وتخم آنها هیچ وقتی به اندازه گوشت وتخم مرغهای خانگی لذیذ نبوده وزود پزنمیباشد.
فیل مرغها مزرعه را تباه میکنند و اگر کسی بخواهد ازآنها مواظبت کند به یک نگهبان ضرورت دارند وهمچنان بودوباش آنها همراه مرغهای خانگی ممکن نیست زیرا آنها قوی وظالم هستند. اما مرغهای خانگی ازبین خاکسترو خاکروبه برایشان غذا پیدامیکنند وتند وتیزهوش هستند حشرات مفیده ومضره رامیخورند یعنی بی کبرهستند درصورت مجبوریت وضرورت ازبین فضلات دانه های هضم ناشده رامی چینند وحتی بعضی اوقات اگر گرسنه باشند منتظر اطفال درپشت دیوار وهیزم خره ها میباشند. تااینجا ازمرغ وزنده گی آن گفتیم درنهایت معمآ پیدایش نخست تخم یا مرغ هم تاهنوز درذهن انسانهاباقیست که این امتیاز هم مربوط به مرغها میشود هرچند در زنده گی مرغها خودرا شریک ساختم وتوصیف خوبی وبدی آنهارا کردم ولی مرغ دوست نیستم اما بی توجهی به حقوق وسرنوشت مرغها تاهنوز درمنطقه چنین سابقه نداشته است درحالیکه میدانید درکشورهای خارجی مرغهامورد حمایت وپرورش قراردارند.
 
پایان
چغچران
سنبله ١٣٩٠