آرشیف

مالک بن انس اصبحی حمیری مدنی: مالک بن انس بن مالک بن ابی عامر بن عمرو بن حارث بن غیمان بن خثیل بن عمرو بن حارث(ذوأصبح) بن عوف بن مالک بن زید بن شداد بن زرعه( حمیر اصغر) اصبحی حمیری مدنی مکنی به ابو عبدالله یکی از بزرگان اسلام، فقیه برجسته، امام اهل مدینه و پیشوای مذهب مالکی یکی از چهار مذهب اهل سنت و جماعت است.
مالک را در شمار خاندان تیم بن مره قریشی می شمارند زیرا او از همپیمانان عبدالرحمن بن عثمان بن عبیدالله تیمی نواسه برادر طلحه بن عبیدالله یکی از عشره مبشره بوده است و مادر مالک بن انس عالیه دختر شریک ازدی است.
محمد بن عمر واقدی می گوید: از مالک بن انس شنیدم که می گفت: گاهی ممکن است که مدت بارداری سه سال باشد و می گفت که کسی هست که مادرش سه سال به او باردار بوده استو مقصود او خودش بود.
عیسی بن عمر می گوید: من چهره زیباتر از روی سرخی و سفیدی از چهره مالک بن انس را ندیده ام و مطرف بن عبدالله یساری خواهرزاده مالک بن انس گفته است: مالک بن انس چهره زیبا، چشمانی روشن و قامتی کشیده داشت و دارای سری بزرگ بود و موهای سرش ریخته و تمام موهای سر و ریش او سفید شده بود. رنگ چهره مالک بسیار سپید و آمیخته با سرخی بود جامه هایش از پارچه های خوب عدنی بوده و مالک تراشیدن سبیل خود را خوش نمی داشت و بر آن کار خرده می گرفت و عقیده داشت که نوعی مثله کردن است و می پنداشت کسیکه سبیل خود را بتراشد خویشتن را مثله کرده است.
امام مالک از جمله اتباع تابعین بوده و در سال نود و سه هجری قمری در همان سالیکه انس خادم رسول الله(ص) فوت گردید متولد شد و نزد فقهای چون یحیی بن سعید انصاری، ربیعةالرأی و محمد بن شهاب زهری درس خواند.
امام مالک مردی متدین، محدثی بسیار امین و مورد اعتماد، استوار و پرهیزگار و فقیه دانشمندو حجت بود از امراء و سلاطین دوری می جست و به هیچ شهر و کشوری سفر نکرد جز به مکه معظمه برای مراسم حج و او در فقه و حدیث تبحر داشت و در آن زمینه امام و مجتهد بود و بعنوان امام و پیشوای اصحاب حدیث معروف گردید و با روح خستگی ناپذیر به جمع آوری احادیث رسول الله(ص) پرداخت و اولین مجموعه احادیث را به نام الموطاء که شامل هزار و هفتصد حدیث است به درخواست منصور عباسی جمع آوری نمود که ابن اثیر کتاب الموطاء او را به جای سنن ابن ماجه یکی از صحاح سته محسوب نموده و عبدالباقی زرقانی متوفی سال 1132 هجری قمری بر آن شرحی نوشته است.
تألیفات دیگر امام مالک عبارت اند از: رسالة الوعظ، رساله بر رد قدریه،کتاب المسائل، کتاب النجوم، تفسیرغریب القرآن و نیز رساله که به هارون الرشید نگاشته و آن را ابوبکر بن عبدالعزیز از اخلاف حضرت عمر فاروق(رض) روایت نموده است.
مالک بن انس از عامر بن عبدالله بن زبیر بن عوام، حبیب بن عبدالرحمن، داوود بن حصین، زیاد بن ابی زیاد مولای ابن عباس،ابراهیم بن ابی عبله مقدسی، اسحاق بن عبدالله بن ابی طلحه، نعیم بن عبدالله مجمر، زید بن أسلم، نافع مولای ابن عمر، مسور بن رفاعه قرظی، عمه ابی سهیل نافع بن مالک، وهب بن کیسان، حمیدالطویل، سعید مقبری، ابی حازم سلمه بن دینار مدنی، شریک بن عبدالله بن ابی نمر، صالح بن کیسان، محمد بن مسلم بن شهاب زهری، صفوان بن سلیم، ربیعه بن ابی عبدالرحمن، ابی الزنادعبدالله بن ذکوان، محمد بن منکدر، عبدالله بن دینار، ابی طواله، عبدربه و یحیی پسران سعید انصاری، عمرو بن ابی عمرو مولای مطلب، علاء بن عبدالرحمن بن یعقوب، هشام بن عروه، یزید بن مهاجر، سعید بن عمرو بن شرحبیل بن سعد بن عباده،عبدالرحمن بن حرمله اسلمی، یزید بن عبدالله بن خصیفه،ابی زبیر مکی، ابراهیم و موسی پسران عقبه، ابی تمیمه ایوب سختیانی، اسماعیل بن ابی حکیم، حمید بن عبدالرحمن، جعفر بن محمد الصادق، عبدالکریم بن مالک جزری، عبدالمجید بن سهیل بن عبدالرحمن بن عوف، عطاء خراسانی، حمید بن قیس مکی، داوود بن حسین، زیاد بن سعد، علقمه بن ابی علقمه،کثیر بن زید اسلمی، کثیر بن فرقد، محمد بن ابی بکر ثقفی، زید بن رباح، سالم بن ابی النضر، سمی مولای ابی بکر بن عبدالرحمن، سهیل بن ابی صالح، صیفی مولای ابی ایوب، محمد بن زید بن مهاجر بن قنفذ،؟ ابی الاسود محمد بن عبدالرحمن بن نوفل، محمد بن عماره بن عمرو بن حزم، مخرمه بن سلیمان، مسلم بن ابی مریم، یزید بن عبدالله بن قسیط، یونس بن یوسف بن حماس، ابی بکر بن عمر بن عبدالرحمن بن عبدالله بن عمر خطاب، ابوبکر بن نافع مولای ابن عمر، ضمره بن سعید مازنی، طلحه بن عبدالملک أیلی، عبدالله بن ابی بکر بن حزم، عبدالله بن فضل هاشمی، عبدالله بن یزید مولای اسود، محمد بن عبدالرحمن بن عبدالله بن ابی صعصعه، عبدالرحمن بن قاسم بن محمد بن ابی بکر،عبیدالله بن ابی عبدالله اغر، عمرو بن مسلم بن عماره بن اکیمه لیثی، عمرو بن یحیی بن عماره مازنی، قطن بن وهب، ابی الاسود یتیم عروه، محمد بن عمرو بن حلحله، محمد بن یحیی بن حبان، مخرمه بن بکیر و خلقی دیگر حدیث روایت نموده و از او محمد بن مسلم بن شهاب زهری که از شیوخ وی بوده یحیی بن سعید انصاری و دیگر شیوخ اش عبدالرحمن بن عمرو اوزاعی که او از مالک بزرگتر بوده، سفیان ثوری که او قبل از مالک وفات یافته، ورقاء بن عمر، شعبه بن حجاج، عبدالملک بن عبدالعزیز بن جریج که او هم از مالک بزرگتر بوده، ابراهیم بن طهمان، لیث بن سعد، ابن عیینه و دیگر همقطارانش که از او بزرگتر بودند، ابواسحاق فزاری، یحیی بن سعید قطان، عبدالرحمن بن مهدی، حسین بن ولید نیشابوری، روح بن عباده، محمد بن ادریس شافعی، عبدالله ابن مبارک، ابن وهب، ابن قاسم، قاسم بن یزید جرمی، معن بن عیسی، یحیی بن ایوب مصری، ابو علی حنفی، ابوالولید طیالسی، احمد بن عبدالله بن یونس، اسحاق بن عیسی بن طباع، بشر بن عمر زهرانی، جویریه بن اسماء، خالد بن مخلد، سعید بن منصور، عبدالله بن رجاء مکی، قعنبی، اسماعیل بن ابی اویس، یحیی بن یحیی نیشابوری، ابو مسهر، عبدالله بن یوسف تینسی، عبدالعزیز اویسی، مکی بن ابراهیم بلخی،یحیی بن عبدالله بن بکیر، یحیی بن قزعه، قطیبه بن سعید ، ابومصعب احمد بن ابوبکر زهری، اسماعیل بن موسی فزاری، خلف بن هشام بزاز، عبدالاعلی بن حماد نرسی، سوید بن سعید، مسعب بن عبدالله زبیری، هشام بن عمار، عتبه بن عبدالله مروزی، ابوحذافه احمد بن اسماعیل سهمی مدنی، ابراهیم بن عمر بن ابی الوزیر، اسحاق بن اسماعیل رازی، اسماعیل بن علیه، حبیب بن ابی حبیب کاتب مالک، خالد بن عبدالرحمن خراسانی، داوود بن عبدالله بن ابی الکرام جعفری، سعید بن حکم بن ابی مریم، سفیان بن عیینه، ابو قتیبه مسلم بن قتیبه، شعبه بن حجاج که او نیز قبل از مالک وفات یافته، شعیب بن حرب، ابوعاصم ضحاک بن مخلد، عبدالله بن وهب، عبدالرحمن بن قاسم مصری، عبدالملک بن عبدالعزیز ماجشون،، علی بن جعد، ابونعیم فضل بن دکین، لیث بن سعد، محمد بن خالد بن عثمه، مطرف بن عبدالله یساری، معاویه بن هشام قصار، معلی بن منصور رازی، هشام بن عبیدالله رازی، هشام بن عمار دمشقی، ورقاء بن عمر یشکری، وکیع بن جراح، وهیب بن خالد، یحیی بن سعید انصاری که از شیوخ وی بوده، یحیی بن ابی عمر عدنی، یزید بن عبدالله بن هاد که از شیوخ وی بوده، یونس بن عبیدالله عمیری و تعداد دیگری روایت نموده اند.
مالک بن انس بامداد روز چهاردهم ربیع الاول سال 179 هجری قمری به سن هشتاد و پنج سالگی به روزگار خلافت هارون الرشید درگذشت و عبدالله بن محمد بن ابراهیم بن محمد بن علی بن عبدالله بن عباس بن عبدالمطلب مشهور به عبدالله پسر زینب والی مدینه بر جنازه او نماز گذارد و پیکر او در قبرستان بقیع به خاک سپرده شد.
محمد بن سعد به نقل از اسماعیل بن عبدالله بن ابی اویس آورده است که مالک بن انس انگشتری در دست داشت که بر آن آیه (حسبی الله و نعم الوکیل) نقش بسته بود.
و امام محمد بن حبان بستی در کتاب تقریب الثقات نگاشته است: مالک بن انس بن مالک بن ابی عامر بن عمرو بن حارث بن عثمان بن خثیل بن عمرو بن ذی اصبح مکنی به ابو عبدالله از جمله اتباع تابعین و از اهالی مدینه بوده و در سال 179 هجری قمری وفات یافته است.

امام شافعی(رح) در باره مالک بن انس می گوید: مالک پس از تابعین حجت خداوند است و من از او دانش فرا گرفتم.
فعلاً اکثریت مردم شمال افریقا پیرو مذهب امام مالک(رح) می باشند.
تهذیب التهذیب جلدپنجم از صفحه 326 الی صفحه 329
آشنائی با تحولات مذاهب اسلامی از صفحه 128 الی صفحه 132
طبقات محمد ابن سعد جلد ششم از صفحه 274 الی صفحه 280
لغت نامه دهخدا جلد سیزدهم صفحه 19995 و 19996
کشف الظنون جلد ششم صفحه 3
الموطاء از صفحه 12 الی صفحه 17
تقریب الثقات صفحه 1021