آرشیف

آیاتاکنون به این موضوع فکر کرده اید که هنگام مطالعه ازکدام روش استفاده کنید؟ افرادیکه دردوران متعلمی ومحصلی مؤفق بوده اند، روش صحیح رابرای مطالعه داشتند. یادگیری مسأله یی است که درسراسرطول زندگی انسان خاصتا دردوران متعلمی ومحصلی اهمیت زیادی دارد. چراکه متعلمین ومحصلین همیشه درمعرض امتحان قراردارند وموفقیت درآن آرزوی بزرگ شان است. افرادی که شکایت دارند که همه مطالب رامیخوانند اماهمیشه نمرات پایین میگیرند ویاکسانیکه میگویندآنان استعداد درس خواندن ندارند وغیره…
بسیاری ازاین گونه مشکلات به نداشتن یک روش صحیح برای مطالعه بازمیگردد. بعضی هافقط باحفظ کردن مطالب اکتفا میکنند، طوریکه یادگیری معنی ومفاهیم راازنظر دورمی اندازند. این امرموجب فراموش شدن مطالب بعداز مدتی میشود.
درحقیقت آنچه که درمطالعه اهمیت دارد یادگیری با معنی ومفهوم است، چیزیکه نمیتوانیم آنرا انجام دهیم ونبایدهم ازآن دور باشیم. بنابراین قبل ازاین که خود رامحکوم به نداشتن استعداد درس خواندن، کمبودهوش، کمبودعلاقه، عدم توانایی وسایرمواردکنیم بهتراست نواقص خودرا درمطالعه کردن بیابیم وبه اصلاح آنهابه پردازیم. درین صورت است که به لذت درس خواندن پی خواهیم برد.
نخستین گام دراین راستااین است که بااندکی تفکرعادت های نامطلوب خودرا درمطالعه یافته وسپس عادت های مطلوب جایگزین آن گردد.

به خاطرداشته باشیم که استفاده از روش درست مطالعه چهار اهمیت ذیل رادارد:

1. وقت مطالعه راکاهش میدهد.
2. اندازهء یادگیری راافزایش میدهد.
3. مدت نگه داری مطالب درحافظه راطولانی ترمیگرداند.
4. به خاطرسپردن معلومات راآسانترمیسازد.

اهمیت مطالعه از نظر اسلام
خداوند دراولین سوره که نازل کرد، به خواندن تاکید نمود چنانکه میدانیم که خداوندجبرئیل رانازل کردتا به پیامبر(ص) حکم نمایدکه:
(إقرا باسم ربک الذی خلق × خلق الانسان من علق × إقراوربک الأکرم × الذی علم باالقلم).( ترجمه: بخوان بنام پروردگارت که جهان راآفرید. خداوندی که انسان رااز خون بسته بوجود آورد. بخوان که پروردگارت ازهمه بزرگوارتراست. همان پروردگاری که بوسیله قلم تراتعلیم داد).
تاریخ هیچ تمدنی خالی ازکتب نبوده است، همه فرهنگ هاباکتاب آغاز شده وباآن رشدمیکنند. دراین میان آیین مقدس اسلام بیشترین بهره رااز کتاب برده است، چراکه پیامبر(ص) رسالت خودرا بافرمان "خواندن" ازسوی خداوند(ج) آغازمیکند ودرهمین فرهنگ مقدس است که خداوند منان به قلم سوگندیاد میکند ومعجزه آخرین فرستاده اش را یک کتاب قرار داده است. دراهمیت نقش کتاب درتکامل جوامع انسانی همین بس است که تمام ادیان آسمانی وبزرگان تاریخ بشری ازطریق کتاب جاویدانه مانده اند.
ارزش خواندن ومطالعه درصدراسلام به حدی بودکه درپایان جنگ بدرکه تعداد زیادی ازمشرکین به اسارت مسلمانان درآمدند، درآنوقت اعلام شدکه اگرهریک ازمشرکین فدیه بپردازد یابه ده نفرازمسلمانان سواد خواندن ونوشتن رابیاموزد آزادخواهد شد.
این گفته ازاهمیت علم ومطالعه دراسلام، آن هم دربدترین شرایط جنگ خبرمیدهد، تاآن جایی که اسلام سواد ومطالعه رابا مصالح کلی خودحتی درشرایط جنگی یکی میداند.
درطول تاریخ نیزهمواره توصیه علما وبزرگان علم وادب براهمیت کتاب ومطالعه بوده است وهمچنان احادیث فراوان ازپیامبر(ص) دراین رابطه نقل شده است:
"مطالعه کردن یعنی بهتروبیش تردانستن، بهترسخن گفتن، بهتراندیشیدن وبهترعمل کردن است. مطالعه تنهاراه رسیدن به علم است وبه جزازآن راهی وجود ندارد. اگرمطالعه نباشد، علمی هم درکارنخواهد بود".1

• مطالعه درست زمینه سازتفکروخلاقیت جوانان است.
خواندن کتابها وداستان های مختلف موجب شکل گیری ارزش های گوناگون درذهن جوانان میشود، حساسیت آنهارا رشد میدهد واحترام به دیگران درایشان شکل میگیرد. رضایت که ازمطالعه بدست می آورند آنان رامتکی به خودواعتماد به نفس میسازد. براثرمطالعه سوالاتی که برآنها مطرح میشود ومقایسه های که آنهابین مسایل مختلف میکنند، درمجموع موجب میشودکه آنها افرادی خلاق به بارآیند.
ازپیامبربزرگ اسلام (ص) روایت شده است: " اگرروزی برمن بگذرد که درآنروزبه علم ودانش من افزوده نشود، آنروز، روزی مبارک نیست". کتاب است که انسان توسط آن شناخته میشود، رشدمیکند وبرای تحرک آماده میشود.

• مطالعه باعث پیشرفت تحصیلی جوانان میشود.
مطالعه غیردرسی باعث بالارفتن سطح فکروفعال شدن ذهن جوانان میگردد. وقتی سطح فکرمتعلم یامحصیل بالارفت وذهن اوفعال شد، امکان یادگیری درسهای مکتب وپوهنتون اش بهترفراهم میشود. یعنی ذهن اوآماده گی بیشتری رابرای یادگیری ریاضی، فزیک، ادبیات وغیره ازخود بروز میدهد.
متعلم ومحصیل که برعلاوه مطالعه درسی، بطورجدی به مطالعه کتب غیردرسی نیزمی پردازد، فعالیت های ذیل را ازخود نشان میدهد:
– دارای سطح فکری واندیشه های وسیع میشود.

– ذهن اش برای فراگیری فعال ترمیگردد.
– گنجینه لغات اوکامل ترمیشود.
– افق های جدیدپیش رویش بازمیگردد.
– آماده گی اش برای یادگیری درس های مکتب ودانشگاه بیشترمیشود.

دراینجاببینیم که دودانشمند دنیا اهمیت مطالعه راچی خوب بیان کرده اند:
 خوشبخت، کسی است که به یکی ازاین دوچیزدست رسی دارد، یاکتاب های خوب یادوستانی که اهل کتاب باشند (ویکتورهوگو).
 دردنیا لذتی که بالذت مطالعه کتاب برابری کند نیست (تولستوی).
اگرازخودپرسان کنیم که چرا مؤفق نیستیم وچراافغانستان مثل دیگرکشورها پیشرفت ندارد، آیامشکل درچی است؟ جواب این مشکل واضح است، چون مامطالعه درست نداریم وروش درست مطالعه رانمیدانیم، مشکلات ماهمه برمیگرددبه بیسوادی، چون تمام مشکلات ماازبیسوادی است. مثلا متعلمین ومحصلین مایک کتاب که 100-200 صفحه باشد درچند روزکه حتی به یک ماه مطالعه نمیتوانند، درصورتیکه اگربه دیگر کشورهاببینیم متعلمین ومحصلین آنها همان کتاب رابه دویاسه روزمطالعه میکنند. پس دراینصورت چگونه خودرا ازمشکلات نجات بدهیم؟
بنابراین بخوبی فهمیده میشود که مطالعه وخواندن انسانرا ازجهل ونادانی وبدبختی های روزگارنجات میدهد وبه او توانائی رسیدن به پله های بلند دانش رامهیا میسازد، آنوقت است که ازبرکت دانش جامعه بشری به تمدن وپیشرفت نایل میگردد.

 

 

1- داکتر منصور مجاب " روش های درست مطالعه ، 1392".

 

ختم
عاطفه "شریفی" محصل سال سوم دانشگاه غور.
چغچران، ماه دلو 1392