آرشیف

در چند قرن اخیر کشور ما از نگاه رشد اجتما عی و اقتصادی در قطار عقب‌مانده ترین کشور ها ی جهان قرار داشته که عوامل متعدد در آن دخیل اند ولی وضعیت مو جود آن زاده شرایط دوران ماست عوا مل اسا سی که مسبب این امر است مو جودیت دولت ها ی وا بسته به منا سبات قبیلوی فیودلی تحت تا ثیربودن آن‌ها بر کشور های همسا یه و منطقه و ابر قدرتهای جها نی میبا شد اختناق جنگ فقر عقب کرائی فرهنگ ستیزی وویران گری نا شی از عمل‌کرد این دولتها بوده وهیچ وقت مجا ل انرا برای رشد ذهنیت عا مه در مجموع وبطور خاص به شخصیت های مستغد نداده و بگونه های مختلف از بین رفته‌اند ویا بکنار زده شده‌اند تا الگوی خوب در رشد افکار عا مه عرض وجود نکرده وبا عث آن نشود که در مقا بل رزیمها استا دگی صو رت گیرد

تنها برای عده‌ای از نخبگان وا بسته فر صت آن داده میشد تا سا ختار های اجتما عی واقتصا دی و سیا سی را بگو نه لا ز م به نفع رزیم ها از نظری ذهنی وعملی سمت دهی نما یندو لی به آن عده ایکه بر خوا سته از بین مردم ودارای استعداد عالی وخلاق بودندزمینه لا زم مسا عد نگردیده مگر آنکه خود آن‌ها با کار کرد های خود جا یگاه خودرا در تا ریخ علم و فر هنگ ثا بت نموده اند

محمد سعید مشعل نقاش شا عر ونویسنده یکی از همان ماندگا ران جا هعه ماست که در ولسوالی تیوره ولا یت غور در سال 1292 چشم بچهان گشوده او به خوا نواده

روشن‌فکر با هنر ومتمولی متعلق است که پدرش یکی از سران اگا هان قوم او بنام خان زادگان است

خا نواده مشعل با داشتن ممیزه های خا ص فر هنگی خود نسبت به خا نواده های دگر این قوم متفاوت بوده برخلاف دگران به مناسبات قبیلوی پا بند نبوده وهمیش در تلاش آن بودند تا در عرصه روشنفکری سهم فعال داشته ودر قضا یای مملکت خود راسهیم دا نسته و کو شیده اند وضعیت آن ولایت را در سطح کشور باز گو کنند

روی آن با داشتن سطح اکا هی بلند فرهنگی نفوذ مردمی وشاید هم بخا طر خان راده بودن آن‌ها مورد توجه دو لت ها بوده‌اند تا در شرایط لازم در تطبیق پا لیسی های حود

از آن‌ها استفا ده نما یند روی آن در در بار جای داشتندو وظا یف را در ار گانهای دولت مر کزی عهده دار بودند اگر چه وظا یفرا در کا بل انجام میدادند ولی عمد تا در غور زندگی

دا شتند

مشعل مکتب ابتدائی را در کا بل خوا نده از همان ا غازجوانی شا عری را تجر به کرده و مد تی را شا گر داستاد خلیلی بوده بغد از سقوط امیر اما ن اله به غور بر گشتند

از اینکه در چه گو نه وضع سیاسی بو دند معلو ما ت در دست نیست ولی چنان دانسته می‌شود که طرفدا ر ترقی خوا ها ن بودند

مشعل برای رشداستعداد خود هرات انتخاب مینماید بر علاوه آنکه مدتی عضو سنا بوده به سمت های مختلف در سطخ ولا یت هرات وظا یف را انجام داده ولی از همه کار های

زندگی آن کار ها ی هنری برایش بشتر اهمیت داشته زندگی در هرات از یکطرف بستر کاری خوبی به اوبوده که میتوا نسته داشته های خود را به علا قه مندان در شهرعر ضه

کند بر علاوه هرات در آن زمان شهر تورستی خو بی بود وخا رجیان نیز آثار او را می خریدند

از طرف دگر او بوده که در حفظ آثار تا ریخی درترمیم ومرمت کاری رول عمده واولی را در دوران طولانی داشته اثا ریکه در حال تخریب شدن بودند با همان دست توا نابه همان سبک

گذشته ویا اولی آن باز سازی کند توا نائی مشعل در آن بوده که اودر هنر های گج بری وسنگتراشی ومجسمه ساری هنر مند اول دوران خود بوده رو ی آن میتوان گفت مشعل بوده که توا نسته مقام هرات را بمثا به مر کز فرهنگی هنری حفط نما ید

اهمیت کار های مشعل را بر غلاوه آثار متعدد هنری و نوشته‌های زیاد میتوان قرار ذیل خلاء صه نمود

باز سازی ابدات تاریخی هرات بمقیا س تر میم

رونق هنر مینیا توری تا بیرون از مرز های افغا نستان

ایجاد آثار ماند گارهنری ما نند نگا رستان هرات

زنده نگهداشتن مکتب بهزاد هروی

تر بیت شا گردان در عرصه هنر نقا شی ومینیا توری

مشعل با نخبگان هرات رابطه نزدیک داشت که از جمله میتوان محمد علی عطار خطا ط مشهور کشور در کار های هنری با وی همکار بوده است

مشعل با نثر ونظم از مردم و به زبان مردم سخن گفته از لا بلای نوشته‌ها یش درد عقب ما نی ایکه در جا معه حکم فر ما بوده نمو دار است و بیانی از حقیقت مسلط در جا معه

آن روزی ما میبا شد

با آنکه در شهر زیسته و به زبان معیاری در سطح بلند در نوشته‌ها یش تجر به کرده ولی بسیاری اشعارش بزبان ولهجه غوریان نوشته شده که این خود بیانگر ریشه داشتن آن در عمق فر هنگ کهن آن سر زمین است که بطور مثال نمونه از انرا درین جا ذکر می نما ئیم

الا ای عر قه هک پشتبکه

ردی یار مرا دیروز مکه

بیا یه نو بت ار غشتک من

که این همبان کنم تر چکه جکه

اشعار مشعل که در باره مسا یل اجتما عی سروده شده بیانگر دردهای اجتماعی اکثر یت مر دم است که در فقر و بد بختی بسر می بر دند و حکا م مصروف چه گو نه عملکردها در سر نوشت ملت بوده‌اند حقا یق را بر جسته و رو شن در اشعارش بیان داشته که در اشعار شعرای معا صر آن کمتر با چنین بیا نی دیده می‌شود

مشعل در زما نیکه عضو سنا بوده با شعری وضعیت سنای آن زمان راچنین باز گو میکند

گر چه از درک حقا یق یک کمی دوریم ما

نیست عیب ما به همداله سنا تو ریم ما

کله ها بی مغز تار فکر ما در دست غیر

هر چه فر ما یند گو یا همچو تنبو ریم ما

هیچ اوازی زما بر نفع مردم بر نخوا ست

نزد مردم زان سبب مکروح منفو ریم ما

نیست هر گز بر زبان جز عیب کسان

لیک خود دغل باز و چکا چوریم ما

دستان توا نای مشعل با همان مها رتیکه مینییا تور های زیبا و عالی راتر سیم می‌نمود ویا منا ظر طبیعی را به زیبا ئی دست طبیعت روح می‌بخشید در نوا ختن تارها ی

ظریف نیز آرزوها و رؤیا های خود را به نغمه های د ل انگیز به صدا در می آورد و شنوند گانرا مجذوب ساز های روان بخش خود می‌ساخت ولی این مها رت آن تنها در محا فل دوستان نزدیکان وفا میل آن جلوه‌های خود را تجسم می‌بخشید

کار های مشعل بحد لا زم آن از طرف دولت ویا سازمان دگری تمجید نشد چیزیکه اهمیت کار ها ی انرا تثبیت میکند مو جودیت کار های عملی آن است که قا بل لمس

برای اهل فر هنگ وهنر است

مشعل که در سالهای اخیر عمرش بدوران جنگ داخلی می زیست ما نند همه سا کنین هم میهن وحتی بشتر از دگران خسارات مادی ومعنوی را متحمل شد مجسمه ها

ی اسپ ها را طا لبان خراب کردند از نقا شیهای نگا رستان هرات تصا ویرزنده جانهارا ترا شیدند نقاشی ایکه همراه با تصاویر زنده جا نها بود منع قرار داده شد

یکی از شا گردان مشعل می گو ید زما نیکه دستور ترا شیدن رسمهای زنده جا نها را دادند عده زیادیرا که کنده کاری شده بود پر کاری کرده‌اند که روزی اگر شود دو باره بحا لت اولی آن باز گردانده شوند

استاد سراج الدین سراج که در سا لهای60 به استاد مشعل ملا قاتی داشته تا ثر انرا در مورد ازدست دادن آثار وداشته ها یش چنین نقل میکند

من کتاب‌های کمیاب آثار زیبا و طرح های جدید خود را نگهداری میکردم که تا روزی زمینه استفا ده آن‌ها مساعد گرددوانها را مورد استفاده هم و طنا نم قرار دهم در جنگ خا نه ام سوخت تمام سر مایه ام محو گردید این زما نیست که دگر جشمان تیز بین ودستان ظریف کار توا نائی خود را از دست داده اندکهو لت سنی همه توا نائی هارا از او گرفته و دگر مجال برای تجدد آن دست اوردهای بر باد رفته نیست مشعل تا بان غوری در غروب زند گی می‌رسد وبه تا ریخ 1376 پد رود حیات می گو ید اگر چه مشعل خا موش می‌شود وداشته های هنری اش برای همیش برای نسل های آینده با قی میما ندکار های مشعل در عر صه هنر مینییا توری ادامه مکتب هنری بهزاد هرویست مشعل توا نسته رسا لت تا ریخی بزرگ را انجام دهد پیوند

بگذشته را احیا نموده ودر ادامه آن به نسلهای آینده این هنر را انکشا ف دهد در قرن اخیر به کشور ما مثل مشعل کمتر کسی توا نسته چنین رول بسرای را درعرصه هنر بازی کند

ما وارثان نخبگان فرهنگی جا مغه خویش این رسا لت را بدوش داریم که در خفظ نگهداشت نام و کار کرد های این گو نه شخصیت‌های فرهنگی کو شا با شیم چرا که بحران چند دهه اخیر همه داشته های مادی ومعنوی مارا محو ویا رو بنا بودی سوق داده این وضع ایجا ب انرا میکند که رو شنفکران توا نادست اندر کار شده در جمع‌آوری وانسجام کار های

پیشروان هنر وفرهنگ پر دا حته تا با شد که جا معه ما بسوی عقل گرائی وخرد گرائی براه افتا ده و به خود شناسی نا ئل ایند ودر تمیز رنگ بوی خود وجهان دست یا بندما

اپریل 2010