آرشیف

2022-3-10

محمدحسین نیک‌خواه

مردی که رفت، مردی که ماند

مردی که رفت، مردی که ماند

فرار محمداشرف غنی و سقوط حکومت افغانستان بدون مقاومت جدی، نام غنی را بر سر زبان‌ها انداخت. اکثر رسانه‌های مطرح در جهان خبر سقوط حکومت افغانستان و فرار محمداشرف غنی را به گونه گسترده پوشش دادند.

با گذشت بیش از شش ماه از فرار غنی، حالا نام او دوباره بر سر زبان‌ها افتاده است. از تحلیل‌گران مشهور گرفته تا خبرنگاران رسانه‌های مطرح بین‌المللی، نام محمداشرف غنی، رییس جمهور پیشین افغانستان را می‌گیرند و فرار او را با مقاومت ولودیمیر زلنسکی مقایسه می‌کنند.

فرار غنی و سقوط حکومت او سبب بدنامی بزرگی برای افغانستان در سطح جهانی شد. برعکس، مقاومت مردم اوکراین و ایستاده‌گی رییس جمهور آن کشور در مقابل لشکرکشی روسیه، دومین قدرت نظامی جهان، تحسین جهانیان را به دنبال داشته است.

کاربران شبکه‌های اجتماعی در افغانستان با نشر عکس‌های فتوشاپ‌شده از محمداشرف غنی و رهبران سیاسی فراری افغانستان، فرار مقام‌های ارشد حکومت افغانستان و مقاومت مقام‌های اوکراینی را به گونه طنز‌آمیز با هم مقایسه می‌کنند. طنزهای نیش‌داری که به غنی و حکومت او حواله می‌شود.

به عبارت دیگر، می‌توان گفت هرچقدر که سقوط حکومت افغانستان و فرار غنی سبب بدنامی او و افغانستان شد، حالا مقاومت مردم اوکراین در برابر حملات شدید ارتش روسیه، سبب محبوبیت ولودیمیر زلنسکی و مقاوت‌گران اوکراینی در سطح جهان شده است.

از مردم عادی گرفته تا سیاست‌گران و مقام‌های ارشد کشورهای مختلف، همه، ایستاده‌گی مردم اوکراین و شجاعت ولودیمیر زلنسکی را تحسین می‌کنند. تا جایی که اعضای پارلمان اروپا به احترام اوکراین و زلنسکی به پا ایستادند و مقاومت اوکراینی‌ها را ستایش کردند.

سخنرانی سالانه رییس جمهور امریکا در مقابل نماینده‌گان مردم، پس از انتخابات ریاست جمهوری، مهم‌ترین رویداد سیاسی در ایالات متحده شمرده می‌شود. رییس جمهور بایدن، سخنرانی سالانه خود را با موضوع اوکراین آغاز کرد و سفیر این کشور در امریکا یکی از مهمانان ویژه این مراسم بود.

مطابق آن‌چه تحلیل‌گران پیش‌بینی کرده بودند، جو بایدن، رییس جمهور امریکا، در جریان سخنرانی سالانه خود از سیاست‌های ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه، سخت انتقاد و مقاومت مردم اوکراین و رییس جمهور زلنسکی را در برابر ارتش روسیه تحسین کرد.

آن‌چه در سخنرانی رییس جمهور بایدن به آن اشاره‌ای نشد، مسأله افغانستان بود. بایدن در مورد خروج نیروهای امریکایی از افغانستان، عملیات خروج فوری افراد در معرض خطر، وضعیت آشفته کنونی و سرنوشت آینده سیاسی این کشور، چیزی نگفت.

شاید بی‌اعتنایی رییس جمهور بایدن نسبت به افغانستان، نشان‌گر این باشد که همزمان با آغاز جنگ در اوکراین، افغانستان دیگر برای امریکا اهمیت گذشته را ندارد و سیاست خارجی ایالات متحده بیش‌تر بر محور تحولات سیاسی – امنیتی میان روسیه و اوکراین استوار خواهد بود.

واکنش سایر کشورها هم نسبت به تحولات سیاسی افغانستان و اوکراین مشابه امریکا است. به نظر می‌رسد که رهبران قدرت‌های جهان و سران کشورهای اروپایی، دیگر رغبت چندانی برای پرداختن به مسایل افغانستان ندارند و تمرکز اصلی آن‌ها برای حل‌وفصل و مدیریت جنگ اوکراین است.

باورها بر این است که پوتین تصور می‌کرد در جریان دو تا سه روز شهر کی‌یف، پایتخت اوکراین را تصرف می‌کند و جنگ با سقوط حکومت این کشور و فرار ولودیمیر زلنسکی، پایان می‌یابد؛ اما مقاومت ملت و دولت اوکراین معادلات را برهم زد.

در حالی که مردم در سراسر جهان تحولات مربوط به اوکراین را با دقت دنبال می‌کنند؛ ایستاده‌گی مردم این کشور در مقابل ارتش روسیه حیرت جهانیان را به دنبال داشته و شبکه‌های اجتماعی به یک بازوی تبلیغاتی قوی برای مقاومت‌گران اوکراینی بدل شده است.

برای جهانیان حیرت‌آور است که مردم اوکراین با دست خالی در مقابل تانک‌های زرهی روسیه می‌ایستند و راه پیش‌روی آنان به سوی شهرهای بزرگ، به‌ویژه شهر کی‌یف، پایتخت را سد می‌کنند. بدون شک شجاعت زلنسکی و ماندن او در کنار مردم، سبب تقویت روحیه اوکراینی‌ها در جنگ شده است.

از سوی دیگر، دیدن تصاویر فرار نیروهای امنیتی افغانستان و مردمی که به سوی موترهای زرهی سنگ و چوب پرتاب می‌کردند، دردآور بود و از دید آگاهان مسایل نظامی‌، عامل اصلی فروپاشی نیروهای امنیتی افغانستان، سوءمدیریت مقام‌های ارشد سیاسی و شخص سرقوماندان اعلی بود.

شاید بتوان گفت که ایستاده‌گی اوکراینی‌ها در مقابل حملات ارتش روسیه جهان را به دو دسته تقسیم کرده است؛ کشورهای حامی اوکراین و کشورهای حامی روسیه. در این میان، مردم و رییس جمهور اوکراین تلاش دارند حمایت بیش‌تر جامعه جهانی را در نبرد نابرابر با روسیه کسب کنند.

جنگ روسیه و اوکراین حالا در چند میدان متفاوت دنبال می‌شود: جنگ نظامی شدید در خاک اوکراین، نبرد دیپلماتیک کشورهای مخالف روسیه با پوتین، نبرد اقتصادی و وضع تحریم‌های شدید علیه روسیه و در نهایت نبرد در فضای مجازی به حمایت اوکراین و برضد روسیه.

هرچند بهای ایستاده‌گی در مقابل حملات شدید زمینی و هوایی ارتش روسیه برای اوکراینی‌ها سنگین است و حملات روسیه با جنگ‌افزارهای سنگین سبب میلیون‌ها دالر خسارت و تخریب ساختمان‌ها و زیرساخت‌های اوکراین شده؛ اما مقاومت‌گری برای اوکراینی‌ها آبرو و عزت به بار آورده است.

ولودیمیر زلنسکی، رییس جمهور اوکراین، با مقاومت در برابر روسیه این روزها به چهره محبوب و نماد شجاعت در جهان بدل شده است؛ اما در مقابل، محمداشرف غنی، رییس جمهور پیشین افغانستان، با فرارش، سبب بدنامی افغانستان شد و نامش را در تاریخ به عنوان فرد ترسو و فراری ثبت کرد.