آرشیف

فرصت را به معنی وقت ، زمان وفرجه اگربگیریم ، می توان گفت که ؛ فرصت نیز ارزش طلا را دارد به آن علت که ازقدیم گفته اند : وقت طلا است .

دراین میان دو عنوانِ " استفاده ازفرصت " و " فرصت طلبي " همیشه ودرموارد مختلف درذهن وزبان عامه گردش دایمی داشته و درعین مفهوم کاربرد متفاوت دارد .

درجامعه ی که زندگی می کنیم ، دو عنوان " فرصت طلبی " و" استفاده ازفرصت " کاربرد زیاد دارد، با این تفاوت که یکی بارمعنایی مثبت وافتخارآمیزدارد ودیگری بارمعنایی منفی ، شرم آور وحتی غیراخلاقی . مثلا اگربگوییم فلانی بسیارآدم "فرصت طلبی" است ، به این معنی است كه وی آدمی است با یک عادت زشت ونا پسند ، مثل آن است که به فلانی دشنامی نثارکرده باشیم واگربشنود، چی بسا بنای دشمنی وکدورت با آدم را گذاشته وبرعلیه ما شمشیراز رو ببندد . برعکس، اگربگوییم ؛ بهمانی آدمی است "فرصت شناس" ویا "وقت شناس " يعني كه وي دراستفاده ازفرصت مهارت بسیاردارد ، به این معنی است که ازوی تعریفی به سزا به جا آورده ایم وآدم مذکوردارای یکی ازفضایل اخلاقی نیک می باشد . بسان آن است که مدال اخلاق به وی اهدا کرده باشیم ومایه ی مباهات وافتخارشخص خواهد شد . بنا براین عنوان های "استفاده ازفرصت" با "فرصت طلب" مفهوم دوگانه ی درفرهنگ رایج ما دارد .

ولی دربعضی موارد ، انسان وقتی عملی را ازشخصی یادرجایی می بیند ، دراستفاده ازاین دوعنوان برسرِدوراهی قرارمی گیرد که به این کار"فرصت طلبی" بگوید یا وقت شناسی ؟ آدم نمی داند که کسی که مرتکب یک عمل منفعت آورشده است آدم "فرصت طلبي" است یا "وقت شناس".

همه ی ما بالاجباریا اختیار، سروگوشمان با تلویزون های وطن ميفتد . چنانچه همه ديده ايم ، اين تلويزون ها طبق معمول درفاصله ی هرپنج دقیقه برنامه ي اصلي ، به قول خودشان یک "وقفه ي كوتاه " دارند ودرآن وقفه ، پانزده دقیقه اعلانات تجارتی پخش می کنند . چنانچه دقت کنیم درمناسبتهای مختلف چگونگی این اعلانات نیزتغییرمی کند . دراینجا است که پای "استفاده ازفرصت" ویا "فرصت طلبی" درمیان میاید .

پیش تلویزون نشسته ایم برنامه ي را مشاهده مي كنيم که یک دفعه برنامه قطع می شود وصدای تلاوت قرآن شنیده می شود وبعد رمضان المبارک را تبریک می گوید وشرکت مخابراتی کهکشان ، پیشکش رمضانی خودرا به ملت معرفي می کند . شرکت مخابراتی کهکشان به مردم وعده می دهد که به مناسبت ماه رمضان این شرکت تحفه های گران قیمتی برای ملت مسلمان وروزه دارد هدیه می دهد . پیام های نامحدود ،گوش دادن به تلاوت قرآن ، گوش دادن به احاديث وغیره ، …درآخرنه با صدا بلكه درگوشه ي ازصفحه تلويزون نوشته مي شود كه ؛ هرپيام براي شما هردقيقه شش افغاني هزينه دارد . بازهم خانه شان آباد که درمقايسه با شنيدن موسيقي 4 افغاني به خاطررمضان مراعات كرده اند . برای شنیدن موسیقی همین هزینه به ازاي هردقيقه ده افغانی است ولی برای احادیث به مناسبت ماه رمضان این هزینه شش افغاانی شده است . به اين مي گويند دينداري ….

درصحنه ي ديگر، تلویزون سفره افطارمجللی را نشان میدهد که خانواده ی منتظرافطاراست . دراین حال اذان به صدا درمی آید ومی بینی که خانواده مذکوربا آب معدني شرکت نوشابه سازی "قطب" روزه شان راافطارمی کنند وشرکت درآخرپيام هاي رمضاني ، رمضان را به خانواده های روزه دارتبریک می گوید.

دريكي ازاين وقفه ها ، تلويزون يك سوپرماركت كلاني را نشان مي دهد كه مواد خوراكه خوش مزه وشيرين درآن انبارشده است وگويند به هموطنان عزيزمژده مي دهد كه ؛ به مناسبت ماه رمضان فروشگاه بزرگ " فلان بهمان " براي مردم شريف ومسلمان انواع واقسام مواد خوراكي لذيذ وخوش مزه وارد نموده است . بعد تلاوت قرآن وصداي اذان وازاين قبيل عوام فريبي ها كه چاشني تبليغات تجاري شده است …

عین این قضایادرفرصت های مختلف دینی روی می دهد .مناسبت های گوناگون دینی ازقبیل موسم حج ، ماه محرم ، اعياد مذهبي وغیره دست آویزی برای اهل کسب وکارقرارمی گیرد تا ازاین فرصت های دینی استفاده ی تجاری کنند .دین وسیله خوبی برای استفاده مادی وفروش بیشترجنس به ملت شده است .

اینجا است که به قول سروش مسئله معیشت ازراه دین به میان می آید ، ودین وسیله معیشت می شود نه وسیله سعادت . دین درحد یک سکو برای استفاده های غیردینی مورد بهره برداری قرارمیگیرد .

البته اين تنها درعرصه تجارت نيست كه پاي دين را درميان مي كشند . درعرصه سياست وضعيت افتضاح آميزتراست . سياست مداران ما كه بيشتربه دلالان بازارشبيه اند ، براي هردغل وفريبي شريعت وقرآن را شاهد مي آورند كه نمونه هاي آن را دراين شبانه روز دركشمكش خنده دار بين پارلمان وحكومت ومحكمه شاهد هستيم …..

با همه ي اين تفاصيل نميدانم كه به اين گونه كارها "فرصت طلبي" بگوييم يا "استفاده ازفرصت" ؟