آرشیف

2022-11-12

امین کاوه

قطع‌نامه سازمان ملل؛ از افزایش تهدیدات تروریستی تا کشوری «خطرناک» زیر سایه طالبان

مجمع عمومی سازمان ملل متحد پس از رسیدن طالبان به قدرت، نخستین قطع‌نامه‌اش درباره وضعیت افغانستان را صادر کرده است. در قطع‌نامه این سازمان از حضور گروه‌های تروریستی و تداوم خشونت در کشور ابراز نگرانی شده است. در این قطع‌نامه از تهدید گروه‌های خطرناک تروریستی مانند القاعده و شاخه خراسان داعش در افغانستان و منطقه یادآوری و از تلاش‌ها برای آسیب‌رسانی به صلح و ثبات در کشور هشدار داده شده است. سرپرست نماینده‌گی دایمی افغانستان در این سازمان، اوضاع کشور را «خطرناک» توصیف کرده و گفته است که تسلط طالبان بر کشور سبب نابودی کامل دستاوردهای دو دهه گذشته شده و تهدیدات تروریستی را در افغانستان افزایش داده است.

مجمع عمومی سازمان ملل متحد روز پنج‌شنبه، ۱۹ عقرب، در مورد وضعیت افغانستان نشستی را برگزار کرد‌. این نشست در نتیجه هماهنگی و زمینه‌سازی نماینده‌گی دایمی آلمان در این سازمان، برگزار شد. اعضای این سازمان با حمایت ۱۱۶ کشور جهان در مورد وضعیت وخیم اقتصادی، تداوم خشونت‌ها و حضور و فعالیت گسترده گروه‌های تروریستی در افغانستان پس از حاکمیت طالبان، ابراز نظر و این قطع‌نامه را صادر کرده‌اند.

چابا کوریشی، رییس هفتادوهفتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد، در این نشست وضعیت افغانستان را بحرانی توصیف کرده و گفته است که این کشور با مشکلات پیچیده‌ای روبه‌رو است. به گفته او، طالبان نمی‌توانند یا نمی‌خواهند که این مشکلات را برطرف کنند. رییس مجمع عمومی سازمان ملل در این نشست ضمن ابراز نگرانی از حضور گروه‌های تروریستی در افغانستان، تأکید کرده که این گروه‌ها در حال رشد هستند و طالبان باید دست به کار شوند.

آقای کوریشی افزوده است: «سازمان‌های تروریستی و جنایت‌کار یک بار دیگر در افغانستان در حال رشد هستند.» او از شبکه‌های حقانی و القاعده به‌عنوان بخشی از سازمان‌های تروریستی فعال در افغانستان نام برده است.

آقای کوریشی همچنان با ابراز نگرانی از حضور تروریست‌های خارجی در افغانستان، گفته است که طالبان باید تعهد جدی خود را در مبارزه با تروریسم به نمایش بگذارند و مانع ورود ترویستان به افغانستان شوند.

اعضای مجمع عمومی سازمان ملل متحد در هفتادوهفتمین نشست خود قطع‌نامه‌ای را نیز در مورد وضعیت افغانستان صادر کرده‌اند. در این قطع‌نامه از تهدید گروه‌های تروریستی مانند القاعده، شاخه خراسان داعش و گروه‌های وابسته‌ به‌ آن‌ها اشاره شده است که در افغانستان حضور گسترده و فعال دارند. بربنیاد مفاد این قطع‌نامه، گروه‌های تروریستی نه‌تنها تهدیدی برای افغانستان‌ شمرده می‌شوند، بلکه منطقه را نیز تهدید می‌کنند. در این قطع‌نامه آمده است که این گروه‌ها تلاش دارند صلح و ثبات در افغانستان را محو و نابود کنند.

در قطع‌نامه همچنان تذکره داده شده است که افغانستان نباید به‌عنوان پناهگاه امن توسط هیچ گروه تروریستی استفاده شود. به گفته این سازمان، نباید فرصتی برای سازمان‌ها یا افراد مساعد شود تا با استفاده از آن، برنامه‌ریزی کنند و تهدیدی را برای منطقه به وجود آورند. طبق این قطع‌نامه، به گروه‌های تروریستی نباید اجازه داده شود که زمینه‌های تأمین مالی و آموزش برای افراد خود را فراهم کنند. در این قطع‌نامه از طالبان نیز خواسته شده که گام‌های مشخصی علیه همه سازمان‌های تروریستی، به‌ویژه شبکه القاعده، گروه داعش و سایر گروه‌های وابسته به آن‌ها، بردارند. قطع‌نامه تأکید کرده است که طالبان باید عواقب مخرب تروریسم را درک کنند. سازمان ملل متحد با تأکید گفته است که کشت و قاچاق مواد مخدر در افغانستان نیازمندی‌های مالی گروه‌های تروریستی را تأمین می‌کند و باید در مقابل آن مبارزه صورت گیرد.

افزون بر این، در قطع‌نامه سازمان ملل متحد از وضعیت «وخیم اقتصادی و انسانی» در افغانستان ابراز نگرانی عمیق شده و از افزایش ناامنی غذایی هشدار داده شده است. در این قطع‌نامه به‌صراحت آمده است که باید برای احیای نظام بانکی و مالی، امکان دسترسی به دارایی‌های متعلق به بانک مرکزی افغانستان و تقویت تلاش‌ها برای تأمین کمک‌های بشردوستانه کار بیشتری صورت بگیرد. اعضای نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد اما مشخص نساخته‌اند که چه گام‌ها و چگونه باید برداشته شود.

در بخشی از این قطع‌نامه گفته شده که جامعه بین‌المللی مجدداً انتظار دارد که طالبان به تعهدات خود درباره مبارزه با تروریسم و مقابله با کشت، پروسس و انتقال مواد مخدر، عمل کنند. در کنار این، تأکید شده است که طالبان باید زمینه را برای خروج امن و مصون همه افرادی مساعد کنند که مایل‌اند افغانستان را ترک کنند و نیز به همه اتباع خارجی که می‌خواهند به این کشور سفر کنند، اجازه سفر بدهند. بر‌بنیاد این قطع‌نامه، طالبان باید به تضمین‌های خود در مورد تأمین امنیت افغانستان عمل کنند و به حقوق بشر و حقوق شهروندان افغانستان احترام بگذارند. اعضای نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد تأکید کرده‌اند که طالبان باید امنیت مکان‌های دپیلماتیک، کارکنان عرضه خدمات بشردوستانه و سایر سازمان‌های بین‌المللی را در افغانستان تأمین کنند.در قطع‌نامه سازمان ملل متحد تذکر رفته است که اگر طالبان حقوق بشر، حقوق زنان و دختران و حقوق اقلیت‌های قومی و مذهبی را رعایت نکنند، به رسمیت شناخته نخواهند شد؛ اقدامی که از سوی چین و روسیه «نامتعادل» خوانده شده است. بر‌بنیاد گزارش‌ها، نماینده‌گان چین و روسیه، لحن این قطع‌نامه را «نامعتادل» خوانده‌اند. از سوی دیگر، انتجی لیندارتس، نماینده آلمان در سازمان ملل متحد، به‌عنوان تسهیل‌کننده این نشست گفته است: «این قطع‌نامه یک فراخوان صریح برای احترام گذاشتن، حفاظت و رعایت حقوق بشر، تشکیل یک حکومت فراگیر و مبارزه با تروریسم است. پیام آشکار این قطع‌نامه این است که بدون [رعایت حقوق بشر و زنان] رابطه‌ها عادی نمی‌شود و به رسمیت شناخته نمی‌شوید. تعامل با طالبان بر‌اساس ارزش‌ها، محدود باقی می‌ماند.»در قطع‌نامه این سازمان از نقض حقوق بشر در افغانستان زیر حاکمیت طالبان، ابراز نگرانی عمیق شده است. در این قطع‌نامه گفته شده که خشونت علیه زنان و اقلیت‌ها همچنان جریان دارد. بر‌بنیاد مواد این قطع‌نامه، آزادی‌های اساسی شهروندان از سوی طالبان سرکوب و به‌طور فزاینده‌ای محدود می‌شود. اعضای این نشست تأکید کرده‌اند که طالبان در تصمیم‌شان مبنی بر عدم بازگشایی مکتب‌های متوسطه و لیسه‌های دخترانه تجدید نظر کنند و سیاست‌ها و شیوه‌های محدودکننده حقوق بشر و آزادی زنان را کنار بگذارند؛ امری که برای طالبان «خط سرخ» است و در بیش از ۱۵ ماه گذشته اجازه نداده‌اند درب مکاتب به روی دختران باز شود.در این قطعنامه همچنان تأکید شده است که عاملان آزارواذیت و حمله بر روزنامه‌نگاران، مطابق قوانین ملی و بین‌المللی به دست عدالت سپرده شوند و تضمینی برای احترام گذاشتن به آزادی عقیده و بیان و آزادی رسانه‌ها داده شود. این در حالی است که طالبان همواره از تأمین امنیت جانی و کاری خبرنگاران خبر داده و تذکر داده‌اند که به آزادی بیان احترام دارند؛ اما در بیش از یک سال گذشته همواره از بازداشت، شکنجه و بدرفتاری این گروه با خبرنگاران گزارش شده و دسترسی خبرنگاران و رسانه‌ها به اطلاعات به‌شدت کاهش یافته است.  مجازات‌های فراقانونی، انتقام‌جویی‌ها و اعدام‌ها، ناپدید شدن و بازداشت اعضای پیشین نیروهای دفاعی و امنیتی افغانستان و سایر مقام‌های دولتی نیز در این قطع‌نامه نکوهش شده و سازمان ملل خواستار رعایت حقوق شهروندان افغانستان از سوی طالبان شده است. اعضای این سازمان تأکید کرده‌اند که طالبان باید به تعهدات خود در قبال جامعه جهانی عمل کنند.در همین حال، نصیراحمد فایق، سرپرست نماینده‌گی افغانستان در سازمان ملل متحد، در نشست مجمع عمومی این سازمان، اوضاع افغانستان را خطرناک توصیف کرده است. به گفته او، تسلط طالبان بر کشور سبب نابودی کامل دستاوردهای دو دهه گذشته شده است. آقای فایق که متن سخنرانی خود را در رسانه‌های اجتماعی همه‌گانی کرده و یک نسخه آن را در اختیار روزنامه ۸صبح قرار داده است، گفته که افغانستان با تهدید‌های گوناگونی چون حملات تروریستی بالای غیرنظامیان و اقلیت‌های مشخص قومی و مذهبی از جمله شیعه‌ها، هزاره‌ها، صوفی‌‌ها، هندو‌ها و سیک‌ها مواجه است.سرپرست نماینده‌گی دایمی افغانستان در سازمان ملل از تداوم کشتار و محاکمه صحرایی نیرو‌های امنیتی پیشین، خبرنگاران، مدافعان حقوق بشر و اعتراض‌کننده‌گان، مجازات گروهی و کوچ‌های اجباری اقوام مشخص، بدرفتاری و نقض حقوق بشر و گرفتاری‌های خودسرانه در زیر سیطره طالبان، یادآوری کرده است.فایق گفته است که طالبان حقوق بشر و آزادی‌های مدنی شهروندان را نقض و زنان، دختران، فعالان حقوق بشر و خبرنگاران را به‌گونه فزاینده‌ سرکوب کرده‌اند. به گفته او، زنان و دختران افغانستان به‌گونه نظام‌مند در حال حذف شدن‌ هستند.سرپرست نماینده‌گی دایمی افغانستان در سازمان ملل افزوده است که ناکامی طالبان در ایجاد یک ساختار فراگیر، مشروع و پاسخگو، عمیقاً زنده‌گی مردم افغانستان به‌ویژه زنان و دختران را متأثر ساخته و باعث انزوای بیشتر افغانستان در جامعه بین‌المللی شده است.آقای فایق همچنان خاطرنشان ساخته است که در بیش از یک سال پسین، ۳۲ درصد افزایش در کشت تریاک به میان آمده است. او خطاب به اعضای این نشست گفته است که تهدیدهای امنیتی رو به افزایش ناشی از حضور گروه‌های تروریستی در افغانستان، وجود دارد. به گفته او، مردم افغانستان به شمول زنان، دختران و اقلیت‌ها در مراکز آموزشی و عبادتگاه‌ها مصون و امن نیستند. فایق تأکید کرده است که مهار خطر تروریسم به تلاش جمعی و رسیده‌گی از طریق همکاری واقعی همه طرف‌های ذی‌دخل و اقدام‌های یک دولت مشروع، توان‌مند و قابل اعتماد، نیاز دارد. سازمان ملل متحد در حالی از تداوم خشونت و افزایش خطر گروه‌های تروریستی در افغانستان ابراز نگرانی کرده است که پیش از این روسیه و سازمان‌ همکاری‌های شانگهای نیز از حضور جنگ‌جویان خارجی به‌ویژه نیروهای داعش در افغانستان هشدار داده‌اند. روسیه به‌عنوان متحد منطقه‌ای رژیم طالبان، اکنون نسبت به اوضاع بد امنیتی در افغانستان و تهدیدهایی که از خاک کشور متوجه آسیای میانه است، نگرانی‌اش را ابراز کرده است. مقام‌های بلندپایه روسیه از حضور ۲۰ گروه تروریستی با بیش از ۱۰ هزار جنگ‌جو در خاک افغانستان خبر داده و ادعا کرده است ‌که وضعیت فاجعه‌بار افغانستان سبب جذب تروریستان و تسهیل بستر امن برای افراط‌گرایی در منطقه شده است.قطع‌نامه سازمان ملل متحد در حالی در مورد افغانستان به تسهیل و همکاری دولت آلمان صادر شده است که از تسلط طالبان بر کشور بیش از ۱۵ ماه می‌گذرد. طالبان در ۲۴ اسد سال گذشته افغانستان را تصرف کرده‌اند. در این مدت درب مکاتب دخترانه به روی دانش‌آموزان بالاتر از صنف ششم بسته شده، حقوق و آزادی‌های فردی و اجتماعی محدود شده و زنده‌گی روزنامه‌نگاران، فعالان مدنی و حقوق بشری، نظامیان پیشین و مقام‌های بلندپایه حکومت قبلی با خطر مواجه است. طالبان تاکنون به این قطع‌نامه واکنشی نشان نداده‌اند.