آرشیف

اسلام دینی است کامل ، جهانشمول وبین المللی که مخاطب عام بشریت بوده وچهارده قرن قبل تمام حقوق انسانی وبشری را برای اولین باردرتاریخ جهان تثبیت ، اعلام وبه رسمیت شناخته است، چنانچه درقرآنکریم خداوند"ج" می فرماید: «یاایّهاالنّاس انّاخلقناکم من ذکر وّانثی وجعلناکم شعوباً وقبایل لتعارفو انّ اکرکم عندالّله اتقاکم انّ الله علیم ٌخبیر (الحجرات آیه 13) ای مردم ما شما را اززن ومردی خلق کردیم وشمارا درقالب گروه ها وشعبه ها قراردادیم تاهمدیگر را بازشناسید به راستی که گرامی ترین شما درنزد خداوندپرهیزگارترین شماست. به حقیقت الله تعالی بسیار آگاه وداناست.این آیت خطاب به همه نسل بشریت بوده واختلاف دررنگ ، پوست ، نژاد ، دین وقوم وطایفه را مایه برتری وتبعیض ندانسته بلکه اصل وحدت جنس بشری را ثابت وفقط مایه برتری وعزت تقوی وپرهیزگاری است. وقرآن شامل مبادی عالی واصولی است جهانی که ازجانب پروردگار عالمیان جهت نجات وهدایت بشر فروفرستاده شده است. 
ولی غربی ها وآنانیکه ازدین اسلام بی بهره مانده اند به خود افتخارمیکنند که تمدن شان جهانی بوده وتضمین کننده حقوق انسانهااست ، آنهابه این فکرونظر غلط شان افتخارنموده وباخودمی بالند ودرتاریخ قرن بیستم اعلامیه حقوق بشر را تصویب وکورکورانه ونابخردانه به جهان اعلان کردند که به عنوان نمونه عالی حقوق انسانها را به رسمیت شناخته اند.امّا آنان بی خبراز این هستند که 1400 سال پیش قرآنکریم به عنوان اولین وآخرین کتاب وپیام الهی برای بشر تمام قوانین ومقرراتیکه انسان وجهانیان به آن ضرورت ونیازدارند وتضمین کننده وتأمین کننده وجوابگوی همه نیازها و خواسته های شرعی ورفع کننده وحل ساز همه مشکلات ، بغرنج ها و منازعات اجتماعی ، سیاسی ، اقتصادی ودینی و…درتمام امور برای بشر است. که ازآن جمله بعد قانون گذاری را ازدید گاه اسلام بررسی وتحقیق مینمائیم.دین اسلام درزمینه های عقیدوی ، اخلاقی ، سیاسی ، بین المللی وعبادات دستورات خیلی گسترده ژرف دارد ودرتمام عرصه های معاملات دنیوی نیزدارای قوانین بی مانند وعالی می باشد که ذیلاً برخی ازآنهارا مورد مطالعه قرارمیدهیم . 
* قوانین مربوط به حقوق فامیل : مجموعه ای اصول است که براساس آن احوال شخصی انسان پایه گذاری شده ونظام کامل وشامل خانواده وتمام مسائل فامیلی را ازقبیل ازدواج ، عده ، طلاق ، بارداری ، و حقوق اقوام را درزمینه های مختلف بیان میدارد.چنانچه خداوند "ج" درزمینه خطبه پیشنهاد ازدواج میفرماید: ولاجناح علیکم فیما عرضتم به من خطبة النّسأ اواکننتم فی انفسکم ( البقره 235) که مرحله خواستگاری را وعده به ازدواج خوانده ودرصورت رضایت طرفین گام بعدی ازدواج است وتمام مسائل خواستگاری ، نامزدی ، ازدواج وچگونگی تشکیل خانواده ،تهیه نفقه اولاد وزن وحقوق جانبین وحقوق مشترک شان را مفصلاً بیان نموده است. 
ودرصورت عدم رضایت هرکدام میتواند منصرف شود زیرا پیامبر میفرماید : " لایخطب الرجل علی خطبة اخیه حتی ینکح اویترک" ودرمورد اینکه عقد بدون حضورشاهدان درست نیست پیامبر"ص" میفرماید : " لانکاح الا بولی وشاهدی عدل " خداوند "ج" درزمینه وجوب مهرمیفرماید: «واحل لکم ماوراء ذالکم ان تبغو باموالکم » ( النسأ آیه 24) غیرازین ( زنان نامبرده) برای شما حلال است که ( زنان دیگر را ) بوسیله اموال خود طلب کنید. ورسول الله "ص" درزمینه مقدارمهر میفرماید :« لامهراقل من عشر دراهم » کمترازده درهم مهر نیست. 
* قوانین مربوط به معاملات مدنی وبیوع : تمام معاملات مدنی ، بیوع وچگونگی تشکیل واجرای آنها بطور مکمل با توضیح تمام وجوهات آن ها دردین اسلام بیان گردیده ودرزمینه خداوند ج" میفرماید : یاایّهالذین آمنوا لا تکُلوا اموالکم بینکم بالباطل الا ان تکون تجارةً عن تراض منکم ( النسأ آیه 29 ) ای مومنان مخورید اموال خویش را به ناحق مگر آنکه باشد تجارت به خشنودی یگدیگر ازشما. وراجع به حلال بودن بیع وحرمت سود میفرماید : « واحلّ الله بیع وحرم الربا» ( سوره بقره آیه 275) حلال کرده خداوند بیع را وحرام ساخته است سود را. ارشادات ودستورات قرآنکریم در موارد مختلف معاملات بیان گردیده ، که امروزبه روشنی دستورات آن قوانین مدنی کشورهای جهان مسائل ومشکلات معاملات مدنی حل وفصل میگردد.هم چنین قانون مدنی افغانستان نیز درزمینه های زیادی جهت حل وفصل معاملات ازهدایات وارشادات قرآنی دستور گرفته است . 
* قوانین مربوط به حقوق اساسی : قرآن یگانه کتابی است که محافظ وبنیان گذار حقوق اساسی انسانها درتمام عرصه ها می باشد ، فقط قرآن ودین اسلام بود که کرامت انسانی وحقوق انسانی را تثبیت و به عام بشریت خطاب وهشدار داد که انسان بهترین مخلوق روی زمین است ودرجه وکمال آن بالاتر از ملائیکه هاست. چنانچه میفرماید: « فبما رحمة من الله لنت لهم ولو کنت فظّاً غلیظ القلب لانفضوا من حولک فاعف عنهم واستغفرلهم وشاورهم فی الامر فاذا عزمت فتوکل علی الله ان الله یحب المتوکلین » (آل عمران 159) پس به برکت الهی باآنان نرم خو ( وپرمهر) شدی واگرتندخو وسخت دل بودی قطعاً ازپیرامون تو پراکنده میشدند پس ازآنان درگذر وبرای شان آمرزش بخواه ودرکارها با آنان مشورت کن وچون تصمیم گرفتی برخدا توکل کن زیرا خدا توکل کننده گان را دوست میدارد. 
دراکثر آیات قرآن درزمینه های حفظ وتآمین حقوق اساسی بشر وزنده گی کردن بر مبنای انسانیت وسازنده گی دستورات وهدایات زیادی وجود دارد. 
*قوانین صلح وجنگ ازدیدگاه اسلام : اسلام درحقیقت دین صلح وآرامی است که باآمدن آن درتمام جهان آرامی ، صلح ، برادری وبرابری اعلان وحاکم گردید وتمام شرایط جنگ وصلح با افراد ودولت های اسلامی وغیر اسلامی بیان شده است ، خدا درقرآن تمام مومنان رابرادر خوانده ومیفرماید:« انّماالمومنین اخوت فالصلحو بین اخویکم» ودرجای دیگر درزمینه صلح وجنگ میفرماید: « وقاتلو فی سبیل الله الّذین یقاتلونکم ولا تتعتدوا انّ الله لایحب المعتدین» ( البقره 193-190 ) وجهاد کنید در راه خدا با کسانیکه با شما می جنگند وازحد مگذرید هرآینه خدا دوست ندارد ازحد گذرنده گان را. 
*اسلام وعدالت اجتماعی وقوانین اسلامی درزمینه : اسلام آمد وجهانیان را ازذلت ، غلامی ، تنهایی وخود خواهی نجات داده وهمه انسانهارا باداشتن روابط اجتماعی وزنده گی اجتماعی وتأمین عدالت اجتماعی وبرابری ومساوات درمیان همه اقشار فراخواند وتمام اختلافات زبانی ، نژادی ، قومی ، سمتی و دینی را ازبین برده وفقط مایه برتری تقوی ومایه برادری اسلام را خواند ، دین اسلام وقوانین اسلامی هرگز اجازه نمی دهد که به سرهیچ نوع بشر بی عدالتی وظلم صورت گیرد.درزمینه تأمین عدالت احتماعی خداوند میفرماید « انّ الله یأمر بالعدل والاحسان » ( النحل آیه 99) هرآینه خداوند به عدل ونیکوکاری حکم میکند.« انّ الله یأمرکم ان تؤد الامانات الی اهلها واذا حکمتم بین النّاس ان تحکمو بالعدل انّ الله نعمّا یعظکم به انّ الله کان سمیعاً بصیراً ». النسأ 58 
*قانون همکاری وتعاون به یگدیگر در امور خیر : قرآن واسلام انسان هار را به تعاون ، شفقت ، برادری وهمدردی درتمام عرصه ها فرا خوانده ومی فرماید « وتعاونو علی البرّ والتقوی ولا تعاونو علی الاثم والعدوان وتّقوالله انّ الله شدیدالعقاب » ( المائده آیه 2) مدد کنید همدیگر را برنیکوکاری وکمک نکنید همدیگر را درگناه وظلم . درین مورد قوانین ودستورات زیادی حکم فرمااست ولی جای تشریح آن را نداریم. 
*قوانین بین المللی اعم ازعمومی وخصوصی : اسلام مسلماً دین جهانشمول ، کامل وشامل است که تمام قوانین ومقررات آن ازجانب خالق کائینات توسط سفیر الهی به منجی بشریت نازل گردید تا تمام ملل جهان وهمه بشریت را به پر تو قوانین وپرچم جهانی قرآن واسلام دعوت وشامل سازد". خداوند ج" می فرماید « لاینهاکم الله عن الذین لم یقاتلوکم فی الذین ولم یخرجوکم من دیارکم ان تبرّ وهم وتقسطو الیهم انّ الله لایحب المقسطین » ( الممتحنه ( 8- 9) منع نمی کند خدا شما را ازآنانیکه جنگ نکرده اند باشما درامردین ونکشیده اند شمارا ازخانه هایتان ازاینکه نیکوی کنید به ایشان وانصاف کنید درحق ایشان بیشک الله دوست میدارد انصاف کننده گان را . قرآن درین مورد درچند جای دیگر راجع به تعهدات وارتباطات میان مسلمانها وسائرملل قوانین وفرموده های زیادی را به جا مانده است ، تا همه مشکلات عمومی وخصوصی حل وفصل گردد. 
هم چنین قرآن در زمینه تعهدات والتزامات چنین می فرماید « یاایّهاالذین آمنو اوفو بالعقود » ( المائده ) ای کسانیکه ایمان آورده اید وفاکنید به عهد ها. 
هم چنین قرآن درزمینه های دیگر مانند قوانین جنایی ، قوانین جزایی و سائر موارد عمومی وخصوصی را بطور کامل وشامل بیان نموده است که ما نظر به نداشتن وقت وکم بودن جای نوشته خویش درمقاله نمیتوانیم همه وهمه آن قوانین ودستورات را تشریح وتوضیح نمائیم، وانشأ الله درنوبت های بعدی به کلی بررسی وبیان خواهد شد.

منابع :
1 – قرآن کریم 2 – وهبة الزحیلی ، فقه الاسلامی وادلة ج 9 پشاور مکتبه فریدیه 
3 – الشوکانی محمد بن علی بن محمد ، نیل الاوطار ج 6 4 – حقوق فامیل و احوال شخصیه 
5 – سلوک بین المللی دولت اسلامی، تالیف حمیدالله ، محمد ترجمه وتحقیق سید مصطفی محقق.