آرشیف

با وجود اينكه در امر و حكم صريح شرعی اصل و استناد نقل و نص است و نه عقل اما بدان معنا نيست كه اين امور منطق و قوت منطق خويش را نداشته باشد. اما مسلم كه معيار درك را حواس پنجگانه و فهم محدود خود دانستن، فهم خطاء است.
 هست مواردیکه قواعد و هدایات فقه. و شرع اسلامی انقدر قوت منطق وسیع و غیر قابل انکار دارد که هیچ عقل سلیم انرا رد کرده نمې تواند.
اصل سد ذرایع: مطابق قواعد و اصول اسلامی یکی ازین مفاهیم و دساتیر قوی اسلامی است.
قرآن عظیم الشأن در داستان خلقت آدم علیه السلام می فرماید : « و قلنا یا آدم اسكن انت و زوجك الجنه و كلا منها رغدا حیث شئتما ولا تقربا هذه الشجره فتكونا من الظالمین »
( آیه 35 وسره البقره ) (و گفتيم : اى آدم تو و همسرت در بهشت آرام گيريد و از آن بفراوانى از هر جا كه خواستيد بخوريد و نزديك اين درخت نشوید  كه از ستمگران خواهيد شد ).توجه بفرماید از جمله :«ولا تقربا هذه الشجره»   یعنی نزدیک این درخت هم نروید ، بدیهی  است که معنی این آیه در حقیقنت این است که از میوه های این در خت نخورید ، ولی جهت احتیاط، در این آیه امر شده که نزدیک آن هم نروید ، از این نکته یک فورمول  اساسی بنام «سد ذرایع»  ثابت می شود. این بدان معنی که بعضی از چیز ها فی نفسه ناجایز وممنوع نیستند مانند تقرب و نزدیکیت به آن درخت، ولی هنگامیکه به سبب انتخاب آنها خطر ابتلا ء به حرام وناجایز پیش می آید آن چیز جایز هم ممنوع وناجایز میگردد.
 بلی مثال رفتن و تقرب به نزدیک درخت که وسیله خوردن میوه آن درخت شده میتواند، لذا امر عدم تقرب به آن درخت داده شد .
«سدّ» به «فتح» به معناى «بستن» وجلوگیری کردن  . «ذرایع» جمع «ذریعه» به معناى وسیله است.وبه صورت کل «سد ذرایع »  جلوگیری از فعل مفسده آور و در اصطلاح، به معنای جلوگیری کردن از هر کاری است که به حسب عادت منجر به مفسده‌ای می‌گردد.
طوریکه در فوق یاد اور شدیم ،بسیاری از علمای اهل سنت معتقدند هر عملی که به حسب عادت سرانجام به مفسده‌ای منتهی گردد، به استناد اصل« سد ذرایع » باید ممنوع اعلام گردد؛ یعنی هر عملی که وسیله حرام گردد باید  ممنوع شود.

و من الله التوقیق

تتبع ونگـارش :
امــیـن الـدیــن» سعـیـدی – سعید افـغــانی«
مدیـــر مطـالعات سـتراتیژیک افغان و
مسؤل مرکز کلتوری دحق لاره-جرمنی