آرشیف

امام حافظ سلیمان بن حرب بن بجیل أزدِي واشحِي مکنی به ابوایوب بصری شخصیتی ثقه و از حفاظ حدیث بوده است. موصوف در ماه صفر سال 140 هجری قمری متولد گردید، و در سال 158 هجری قمری به حفظ و گردآوری حدیث پرداخت. نامبرده در سال 214 هجری قمری متولی قضاء مکه شد، و مدت پنج سال قاضی آن شهر بود، و در سال 219 هجری قمری از منصب قضاء معزول گردید، و دوباره به بصره برگشت، و در ماه ربیع الآخر سال 224 هجری قمری در آن شهر وفات یافت. سلیمان بن حرب از شعبه، محمد بن طلحه بن مصرف، وهیب بن خالد، حَوشب بن عقیل، هردو حماد، یزید بن ابراهیم تستری، جریر بن ابی حازم، سلام بن ابی مطیع، بسطام بن حریث، مبارک بن فضاله، اسود بن شیبان، سرِي بن یحیی، سلیمان بن مغیره، سعید بن زید بن درهم، ملازم بن عمرو و دیگران حدیث روایت نموده، و از او محمد بن اسماعیل بخاری، ابوداود سجستانی بواسطه ابوبکر بن ابی شیبه، ابی داود سلیمان بن معبد سبخِي، احمد بن سعید دارمِي، اسحاق بن راهویه، حسن بن علی خلال، علی بن نصر جهضمِي، عمرو بن علی فلاس، احمد بن ابراهیم دورقِي، هارون بن عبدالله حمال، ابراهیم جوزجانی، جراح بن مخلد، حجاج بن شاعر، حسین بن محمد بلخِي، دارمی، عبد بن حمید، عمرو بن منصور نسائی، یعقوب بن سفیان، یحیی بن موسی خت، محمد بن یحیی ذهلی، یحیی بن سعید قطان که از او بزرگتر بوده است، عبدالله بن زبیر حمیدِي که قبل از وی وفات یافته است، محمد بن سعد کاتب واقدِي، یوسف بن موسی قطان، عثمان بن ابی شیبه، احمد بن محمد بن حنبل، ابوزرعه رازی، ابوحاتم رازی، قاضی اسماعیل بن اسحاق بن اسماعیل بن حماد، و برادرش حماد بن اسحاق، و پسر عمویش قاضی یوسف بن یعقوب بن اسماعیل، محمد بن ایوب ضریس، حارث بن ابی اسامه، ابومسلم کجی، ابوخلیفه فضل بن حباب جمحِي، خلیفه بن کثیر، عباس دوری، یعقوب بن شیبه، یوسف بن موسی، محمد بن عبیدالله مُنادِي، ابراهیم حربی و جماعتی دیگر روایت نموده اند. بخاری می گوید: سلیمان بن حرب گفت: من در ماه صفر سال 140 هجری قمری متولد گردیدم. حنبل بن اسحاق گفته است: سلیمان بن حرب در سال 224 هجری قمری وفات یافت. یعقوب بن شیبه او را مردی ثقه، ثابت و حافظ معرفی نموده است. ابوحاتم می گوید: سلیمان بن حرب امامی از ائمه است. نسائی می گوید: اوثقه و قابل اعتماد است. ابن قانع می گوید: سلیمان بن حرب ثقه و قابل اعتماد است. صاحب کتاب الزهرة می گوید: بخاری از او 127 حدیث روایت نموده است. ابن عدی گفته است: سلیمان بن حرب مردی فاضل و خیرخواه بود، و او مردگان را می شست. 
   خطیب ابوبکر بغدادی در تاریخ بغداد آورده است: سلیمان بن حرب بن بجیل ابو ایوب أزدِي واشحی بصری به بغداد آمد، و در آن شهر مجلس حدیث برپاداشت و حدیث می گفت، در مجلس او چهل هزار نفر گرد آمده بودند، و مجلس وی در کنار قصر مامون خلیفه عباسی بود.
   امام شمس الدین ذهبی در کتاب سیر اعلام النبلاء می نویسد: امام شیخ الاسلام سلیمان بن حرب ابوایوب واشِحِي أزدِي بصری قاضی مکه و مردی حافظ و ثقه بوده است.
   امام محمد بن حبان بستی در کتاب تقریب الثقات سلیمان بن حرب را در شمار ثقات آورده، و می نگارد: سلیمان بن حرب ابوایوب واشِحِي أزدِي از جمله اتباع تابعین و از اهالی بصره بود، و مدتی قضای مکه را بدوش داشت، و در سال 224 هجری قمری وفات نمود.
   محمد بن سعد در کتاب طبقات آورده است: سلیمان بن حرب واشحِي از نژادگان قبیلۀ ازد و کنیه اش ابوایوب بوده است، او محدثی مورد اعتماد و پر حدیث بوده است، مدتی سرپرست قضای مکه شده، و سپس او را برکنار ساخته اند، و به بصره بازگشته است، و همواره در همان شهر بوده، و در هشتاد و چهار سالگی چهار شب باقی مانده از ربیع الآخر سال دویست و بیست و چهار درگذشته است. اما ابوحسان زیادی وفات او را در روز آخر ماه ربیع الآخر گفته است. و عده ای از مورخین وفات او را در سال 223 هجری قمری و تعدادی هم در سال 227 هجری قمری گفته اند. اما ابن خجر عسقلانی همان سال 224 هجری قمری را صحیح تر می داند.

منابع و مآخذ:
1 – تهذیب التهذیب – مجلد دوم – صفحه 396 و 397 – به شماره 2978 – تالیف ابن حجر عسقلانی – عربی.
2 – تارخ بغداد – مجلد دهم – صفحه 44، 45، 46، 47 و 48 – به شماره 4575 – تالیف ابوبکر احمد بغدادی – عربی.
3 – طبقات  – جلد هفتم – صفحه  310 – تالیف محمد بن سعد کاتب واقدی – ترجمه دکتر محمود مهدوی دامغانی – فارسی.
4 – سیر اعلام النبلاء – مجلد دوم – صفحه 1007، 1008 و 1009 – طبقه یازدهم – به شماره 1623 – تالیف ذهبی – عربی.
5 – تقریب الثقات – صفحه 558 – به شماره 5859 – تالیف محمد بن حبان بستی – عربی.
6 – ویکیبدیا الموسوعة الحرة(دائرة المعارف عربی) آخرین تاریخ تعدیل 13 فبروری سال 2018 میلادی – ساعت 22/15 دقیقه.