آرشیف

طالبان پس از رسیدن به قدرت، هزاران شهروند کشور را به دلایل مختلف زندانی کرده‌اند. بیشتر این زندانیان را کارمندان امنیتی، سربازان ارتش و پولیس ملی حکومت پیشین تشکیل می‌دهند. همچنان جوانان زیادی به اتهام همکاری با جبهه مقاومت ملی و گروه‌های مسلح مخالف این گروه بازداشت شده‌اند و در توقیف‌گاه‌های طالبان به سر می‌برند. بسته‌گان و نزدیکان زندانیانی که در توقیف‌گاه‌های استخبارات طالبان زندانی‌اند، از «وضعیت به‌شدت دردناک» این زندانیان شکایت دارند. از سوی دیگر، به دلیل ازدحام در اتاق‌ها، زندانیان به نوبت می‌خوابند. سه وقت شکنجه‌ در روز و تعفن غیرقابل تحمل، به گفته بسته‌گان آن‌ها، مرگ را برای آن‌ها خواستنی‌ کرده است.

به روایت بسته‌گان این زندانیان، آن‌ عده افرادی که در ریاست ۴۰ استخبارات طالبان زندانی‌اند، ‌روزانه به ‌جای سه وعده غذا، سه ‌بار شکنجه می‌شوند. آنان می‌گویند که طالبان برای افراد بازداشت شده در ریاست ۴۰ روزانه تنها یک‌ بار غذا می‌دهند و این زندانیان به آب نوشیدنی صحی دسترسی ندارند. ضرب‌وشتم، لت‌وکوب، عدم دسترسی به خدمات صحی و ابتلای شماری از این زندانیان به تکلیف‌های روانی، از مشکلاتی‌ است که زندانیان با آن‌ها روبه‌رویند.

بر‌مبنای روایت نزدیکان زندانیان، اتاق‌های بوی‌ناک و وضعیت دلخراش و ناگوار تشناب‌ها، مرگ را خواستنی‌تر از شکنجه ساخته است. به گفته منابع، شمار زندانیان در یک‌ سلول به اندازه‌ای زیاد است که به نوبت می‌خوابند تا بتوانند دست‌وپای‌شان را دراز کنند. آنان همچنان می‌گویند که هیچ نوع نظارتی بر زندانیان از سوی نهادهای حقوق بشری صورت نمی‌گیرد.

روزنامه ۸صبح پیش از این نیز خبرهایی مبنی بر روایت بازداشت‌‌شده‌گان را نشر کرده است. کسانی‌ که در روزهای عید قربان اجازه یافتند از عقب ‌میله‌های زندان با زندانیان‌شان صحبت کنند، از ترس بازجویی و شکنجه بیشتر زندانیان توسط طالبان، جرأت نمی‌کنند در این باره با رسانه‌ها صحبت کنند. یکی از کسانی‌ که نزدیکانش در ریاست ۴۰ استخبارات طالبان زندانی است، به شرط افشا نشدن نامش، با روزنامه ۸صبح حاضر به گفت‌وگو شده است. به دلیل مشکلات امنیتی از این فرد به‌عنوان «راوی» نام برده می‌شود.

راوی پس از ماه‌ها انتظار فرصت یافته به دیدار یکی از زندانیان برود. او روایت می‌کند که توانسته از سوراخ یک سلول با زندانی صحبت کند. راوی می‌گوید، طالبان ماه‌ها قبل یکی از بسته‌گان او را بدون اطلاع به وکیل منطقه و اقاربش از خانه‌اش برده‌اند. خانواده این زندانی به هر مرجع مراجعه کرده، اما پاسخی دریافت نکرده‌ است. راوی همه حوزه‌های کابل را یک‌به‌یک جست‌وجو کرده تا سر‌انجام سرنخ به دستش آمده که زندانی در ریاست ۴۰ استخبارات طالبان است. براساس گفته‌های راوی، او پس از مراجعه‌های مکرر به نهادهای طالبان، توانسته مجوز دیدار را دریافت کند.

راوی می‌گوید: «فرصت زیاد نبود که گپ بزنیم؛ تنها گفت که روزانه سه ‌بار شکنجه می‌شویم و یک‌ بار برای‌ ما نان می‌دهند. بیشتر دوست‌های ما مریض شده‌اند، مشکلات روانی پیدا کرده‌اند. کسانی هم هستن که ده ماه می‌شود زندانی استن، اما تا حال اعضای فامیل‌شان را ندیده‌اند. جرم‌شان هم معلوم نیست.» این راوی به نقل از زندانی می‌افزاید که تشناب‌های‌شان پاک نمی‌شود و اتاق‌های‌شان در کنار نمناکی، بوی بسیار بد می‌دهد.

یک منبع  دیگر که نمی‌خواهد از او نام برده شود، می‌گوید یکی از نزدیکانش در ریاست ۴۰ استخبارات طالبان زندانی است. به گفته او، طالبان این زندانی را به اتهام همکاری با خارجی‌ها بازداشت کرده‌اند. این زندانی در نخست به ریاست ۹۰ و سپس به ریاست ۴۰ استخبارات طالبان منتقل شده است. این منبع می‌گوید که در مدت چهار ماه به‌ندرت اجازه ملاقات برای‌ خانواده‌اش داده شده است. به گفته منبع، حالا تحقیقاتش تکمیل و پرونده‌اش ترتیب شده، اما نه او را به محکمه می‌فرستند و نه هم آزادش می‌کنند. منبع می‌افزاید: «او بیچاره سکته مغزی هم کرده در داخل امکانات نیست و باید به شفاخانه منتقل می‌شد، اما کارمندان استخباراتی طالبان او را به شفاخانه نبرده‌اند.» بر‌اساس روایت منبع، این زندانی تنها نان‌آور خانواده‌اش بوده است. او تصریح می‌کند: «فامیل این آدم هم در میدان خدا و راستی مانده، نان‌آور دگه ندارد.»

منابع دیگری به روزنامه ۸صبح گفته‌اند که طالبان در ریاست‌های ۹۰ و ۴۰ چگونه‌گی ترتیب دوسیه و محول کردن قضیه به محکمه را بلد نیستند. منبع می‌گوید: «ده ماه می‌شود که عزیزان ما در ریاست ۴۰ هستند. دوسیه نه محکمه می‌رود و نه هم زندانی‌ها رها می‌شوند. بی‌سرنوشت هستند.» او به نقل از یک زندانی می‌گوید که  یکی از کارمندان اداره طالبان برای تحقیق نزد زندانیان رفته و برای‌شان گفته است: «جرم شما چیست که من تحقیق شما را شروع کنم؟» به گفته این منبع: «زندانیان اکثریت‌شان دوسیه‌های کتبی ندارند، سابقه جرمی، وظیفه قبلی، نوعیت گرفتاری، دلایل الزام، دلایل بی‌گناهی، نظر وکیل گذر و ناحیه و دیگر مسایل در دوسیه هیچ‌یک از زندانی‌ها موجود نیست.» او تاکید می‌کند: «زندانی‌ها به‌گونه‌ای که اختطاف‌چی‌ها مردم را نگهداری می‌کنند، نگهداری می‌شوند.»

این منبع همچنان تصریح می‌کند که جنگ‌جویان طالبان از واتس‌اپ‌ زندانیان به اعضای خانواده و دوستان آنان پیام می‌فرستند. منبع می‌گوید: «در گروه صنفی‌ها بودیم که شب از طرف احمد (مستعار) به گروه سلام‌ آمد که سلام و احترامات به همه‌گی تقدیم و دگه پس گم شد. فوراً به واتس‌اپ خودش پیام ماندم که چه حال داری و چه گپ‌ها، آزاد شدی به‌خیر؟ پیامم را دید، ولی جواب نداد. پس از او طرف پیام آمد که احمد درباره کل‌تان به ما معلومات داده، تشویش نکنین، در همین زودی‌ها احمد آزاد می‌شه و پس از این، همه را بلاک کرد. از گروه‌ها هم بیرون شد. انترنت قطع شد و نشان نداد که روشن است یا گل است.»

در همین حال، یکی از نزدیکان زندانی‌ای که به‌تازه‌گی از بند طالبان آزاد شده‌، در صحبت با روزنامه ۸صبح می‌گوید که مردی به دلیل تنش شخصی با حمید خراسانی بازداشت و به زندان فرستاده شده است. به سخن منبع، این مرد در پنجشیر دکان‌دار بوده و در کنار دکان‌داری گه‌گاهی مواشی خود را به نقاطی از ولایت‌های پنجشیر و کاپیسا برای چراندن می‌برده است. منبع توضیح می‌دهد که شماری از مواشی این شبان توسط فیرهای هوایی حمید خراسانی کشته شده و روی همین موضوع تنش شخصی بین دو طرف به میان آمده است. به گفته او، افراد وابسته به حمید خراسانی این مرد و سه عضو خانواده‌اش را به اتهام انتقال غذا به اعضای جبهه مقاومت ملی، بازداشت کرده‌اند.

در کنار این، منابع از وضعیت دشوار زندانیان در زندان‌های طالبان می‌گویند. به گفته آنان، در ریاست ۴۰ طالبان در هر اتاق ۲۷ نفر زندانی نگهداری می‌شوند. به گفته آنان، تفاوت‌هایی بین زندانیان وجود دارد. برخی از زندانیان به‌شدت شکنجه می‌شوند و دسترسی چندانی به آب صحی و غذا ندارند، اما برخی دیگر تنها در بخش محل مناسب برای خواب مشکل دارند.

این منبع تصریح می‌کند که در مورد دیگری طالبان در قریه تاواخ ولایت پنجشیر در ۱۳ خانه رهایشی پوسته افراز کرده بودند. به گفته منبع، یکی از جوانان این روستا یک سرباز طالبان را با چاقو زخمی کرده و از خانه فرار کرده است؛ اما به گفته او، طالبان همه باشنده‌گان این روستا را به اتهام همکاری با سربازان جبهه مقاومت ملی شکنجه کرده‌اند.

منابع به روزنامه ۸صبح می‌گویند که هم‌اکنون هزاران تن در بازداشتگاه‌های طالبان به سر می‌برند، اما ارقام واقعی تاهنوز تثبیت نشده است. به گفته این منابع، تعداد زندانیان به اندازه‌ای زیاد است که طالبان چندین محل را در کابل زندان ساخته‌اند. به گفته او، در حال حاضر زندان‌های پل‌چرخی، قصبه، عقب  تعمیر مواد مخدر، نظارت‌خانه سابقه قوماندانی امنیه کابل، ریاست‌های ۴۰ و ۹۰ استخبارات طالبان در هر کدام این مکان‌ها هزاران تن زندانی‌اند. منبع می‌افزاید که طالبان افرادی را که به اتهام عضویت یا همکاری با داعش بازداشت می‌کنند، به زندان بگرام انتقال می‌دهند و هیچ‌کسی از وضعیت آنان اطلاع ندارد.

با این حال، خانواده‌های زندانیان در صحبت با روزنامه ۸صبح از مدافعان حقوق بشر و نهادهای بین‌المللی حقوق بشر می‌خواهند که بالای طالبان فشار بیاورند تا این گروه از شکنجه زندانیان دست بردارد. اعضای خانواده‌های زندانیان از سازمان‌های حقوق بشری همچنان می‌خواهند که برای بازتاب واقعیت‌ها و مستندسازی جنایت‌های طالبان، به این زندان‌ها سر بزنند.

این در حالی است که اخیراً سازمان ملل متحد در گزارشی درباره وضعیت حقوق بشری در کشور ابراز نگرانی کرده است. بر‌اساس گزارش «نیویارک تایمز» در شش ماه اول سلطه طالبان بر افغانستان حدود ۵۰۰ تن از نظامیان پیشین، بازداشت، شکنجه و کشته شده‌اند.