آرشیف

ترویج همسرگزینی مناسب
آگاهی لازم افراد در آستانه ازدواج، به ویژه دختران، از روش درست انتخاب همسرو ویژگی های همسر مناسب، ودقت دراین باره، زمینه ی بسیاری از موارد خشونت خانوادگی را ازبین میبرد.از دید اسلام، رعایت چند نکته ی مهم در انتخاب همسر، می تواند زندگی آرام ودور از تنشی را برای زن وشوهر فراهم سازد.
الف- برخورداری زن وشوهر از ایمان ودین داری: هیچ مهارکننده ی درونی وبیرونی مانند ایمان به خدا، تقوا ودین داری نمی تواند از رفتار های نابهنجار پیش گیری کند.
ب- توجه به ملاک حسن خلق درفرد مورد نظر ازدواج: حسن خلق به ملایمت دربرخوردها، رابطه ی کلامی مناسب وحالات چهره ی خوش آیند تعریف شده است. درارشادات بزرگان دین، ازدواج با افراد بدخلق،به صراحت، نفی شده است. بد خلقی نمود های گوناگون دارد که خشونت کلامی، روانی وبدنی از موارد آن است. بدین سبب آموزه های اسلامی توصیه می کنند که برای پیشگیری از خشونت وآزار خانوادگی در انتخاب همسر مناسب ودارای حسن اخلاق وسازگاری، بسیار دقت شود.
ج- توجه به همسانی زن وشوهر یا کفو(مانند) بودن آنان: همسانی در جنبه های مختلف روانی مانند هوش، مسایل شخصیتی وابعاد فرهنگی- اجتماعی، موجب درک وتفاهم بیشترزن ومرد می شود وزمینه های اختلاف وبروز خشونت خانوادگی را ازبین میبرد. درکناراین نکات، بر موارد مانند دوری از شرب خمرتاکید شده است. ادله ی شعری، برحرمت شرب خمرواستفاده از مواد مخدر، تاکید دارد. مصرف بسیاری از مواد مخدر واعتیاد به آنها،به فرد، خانواده وجامعه زیان های جبران ناپذیر وارد میکند. همان گونه ک بیان شد، ازعلل مهم خشونت خانوادگی درکشور ما اعتیاد به مواد مخدر، ودر کشورهای غربی نوشیدن الکل است. توصیه ی اسلام این است که برای پیش گیری از خشونت از ابتدا با چنین افراد ازدواج صورت نگیرد. اطمنیان از سلامت روان وتعادل شخصیت افراد داوطلب ازدواج نیز شرط مهمی برای پذیرش درخواست آنان است. همان گونه که گذشته، بخشی اززمینه های بروز خشونت به نیمرخ روانی افراد باز میگردد. از آنجا که شخصیت طی سال ها رشد کرده وشکل گرفته است، هنگام ازدواج با بررسی علایم مختلف می توان به سلامت یا اختلال آن پی برد وبا شخصیت های نابهنجار وناسازگار ازدواج نکرد. به این طریق پیشگیری از خشونت خانوادگی با آسانی بیشتر تحقق می یابد.
 

آموزش دینی واخلاقی
چنان که پیش تر گذشت، آموزه های اعتقادی اسلام مانند ایمان به خداوند پیروی از پیامبر(ص) بزرگان دین باور به زندگی پس ازمرگ، نقش مهمی برقراری روابط مطلوب ورضایت بخش در خانواده دارد. هرچند اعقتادات دینی فرد استحکام وعمق بیشتری یابد، قدرت مهار اوبر رفتارهای نابهنجار از جمله خشونت بیشترخواهد شد.پایبندی به باورهای دینی، زندگی آرامتر وکم تنش تری را برای افراد درپی خواهد آورد. افزون براین، باورهای دینی، رضایت به مقدرات الهی وتوکل برخدا، ازمنجرشدن زمینه های بد اقتصادی به خشونت در خانواده پیشگیری می کند. علاقه به اولیای دین: والگوگیری ازآنان درمسایل زندگی، خانواده را به فضای دوستی وصمیمیت نزدیک می کند. باور به معاد آثار بسیاری در زندگی خانوادگی دارد.
فضایل اخلاقی ای مانند صداقت،قناعت،صبر وایثار نقش موثری در روابط مطلوب اعضای خانواده وپیش گیری از خشونت دارد. درمتون اخلاقی اسلامی حالاتی مانند تکبر وخود برتربینی، بخل ودنیا دوستی،ازعوامل مهم خشونت دانسته شده اند. ترویج تواضح در روابط خانوادگی روحیه ی فرد را به همدلی ودرک دیگران نزدیک می کند. اقتدار وسرپرستی مرد در خانواده، بامنش تکبروخود خواهی تفاوت دارد، که بحث عوامل خشونت خانوادگی به تفصیل صحبت شد. درمجموع، پرورش حالت تواضح در زن وشوهر، خود محوری وخود خواهی را درآنها کاهش می دهد وزمینه ی بروز اختلاف وخشونت را از میان می برد. سخاوت وگشاده دستی از ویژگی های اخلاقی مهم برای برقراری روابط مطلوب ورضایت بخش در خانواده است. وجود این صفت در شوهر بسیار تاکید شده است. سخاوت مرد سبب می شود، او درحد توان وباروحیه باز به نیازهای اقتصادی خانواده پاسخ دهد. دربرابر، بخل، خانواده را در شرایط دشوار قرار می دهد؛ به گونه ای که گاه اعضای خانواده آرزوی مرگ پدر خانواده را در دل می پرورند. همین امر زمینه ی ناسازگاری وسرانجام بروز خشونت را در خانواده فراهم می سازد.
3.آموزش اصول روابط مناسب در خانواده
بروز اختلاف وخشونت درخانواده، در بسیاری از موارد، پیامد نا آگاهی از شیوه ی برقراری روابط مطلوب بین زن وشوهر وکوتاهی درتامین نیازها وانتظارات طرف مقابل است. برای جلوگیری ازاین امور، آموزش زن وشوهر در مراحل پیش از ازدواج، دوره ی نامزدی واوایل ازدواج، وحتی گاه سال ها پس از ازدواج بسیار موثراست. اکنون به پنج مسله ی مهم در روابط زن وشوهر از دیدگاه اسلام می پردازیم که می تواند درتامین هدف فوق کارگشاباشد.
الف- توجه به تفاوت های روانی زن ومرد: با ازدواج عمیق ترین، واز لحاظ کمی، گسترده ترین وطولانی ترین روابط بین دوفرد از جنس مخالف آغاز میشود. سازگاری زن وشوهر که در واقع تقویت وتثبیت جنبه های مشترک ومشابه واصلاح عیوب ونقایص وتکمیل شخصیت یکدیگراست، فقط با توجه به تفاوت ها امکان پذیر است. شناخت این تفاوت ها که جنبه ی شخصی، فرهنگی، خانواده و به ویژه جنسیتی دارند، بسیار حیاتی است. پذیرش تفاوت ها که موجب می شود زن ومرد به طور متقابل شخصیت یکدیگر را بپذیرند وهیمن امر زمینه ی برای بهره مندی از مزایای یکدیگر در زندگی خانوادگی است. اگر هریک ازاین دو، به ویژه شوهر، بخواهد دیگری را مطابق حالات روانی ورفتاری خود تغییردهد، شخصیت اورا تخریب خواهد کرد. آموزه های اسلام برهمین اساس، تمایز نقش ها را در خانواده تایید می کند. در روند سازگاری، زن ومرد با شناخت روحیات یکدیگر به تثبیت جنبه های مثبت هم می پردازند؛ برخی تفاوت ها را می پذیرند وبه جای برجسته کردن نقایص وضعف ها به اصلاح تدریجی آنها در گذر زمان می پردازند.
ب- برخورد نیک در روابط خانوادگی: ازدیدگاه قرآن، ملاک مطلوب روابط اعضای خانواده به ویژه شوهر، معاشرت به معروف است. چنانچه خداوند می فرماید:
(وعاشروهن بالمعروف)
«با زنان به نیکی معاشرت کنید»
درمجموع می توان گفت معروف رفتاری است که مردم یک جامعه می پسندند وبا شریعت وطبع و ذوق انسان مخالف نداشته باشد. بنابر توصیه ی قرآن وظایف زن وشوهر در خانواده باید براساس شرایط اجتماعی آنها واصل معروف تنظیم شود. نیازهای اقتصادی، نیازهای عاطفی، شیوه ی احترام وبزرگداشت زن، نحوه ی روابط با خویشان زن وشوهر، روش تصمیم گیری ها وحل اختلافات وحتی طرز صحبت کردن باهم، مشمول ملاک معروف می شود. همه ی این امور در چارچوب قوانین شرع ومطابق بافرهنگ وآداب رسوم هر جامعه تنظیم می گردد. بر تردید رفتارزن وشوهر بر پایه ی معروف، بسیاری از زمینه های اختلاف را در خانواده برمی چیند، وکمتر دلیلی برای بروز خشونت خانوادگی کار خواهد بود.
ج- عدالت درمناسبات خانوادگی: ازملاک های مهم روابط زن وشوهر ونیزدیگر روابط خانوادگی رعایت عدالت است. عدالت به منزله ی ملاک کلیدی ومهم دین اسلام می باشد. اگر زوجین،به ویژه مرد، عدالت را رعایت نکنند، ازهرگونه ظلم از جمله خشونت جلوگیری می شود.
د- رفق ومدارا: درمتون اسلامی، مدارا در روابط اجتماعی بسیار سفارش شده است؛ به حدی که پیامبران همان گونه که به دیگر واجبات امر شده اند، به مدارا با مردم نیزمامور گشته اند. مدارا به معنای برخورد ملایم وآرام، مصاحبت نیکو ودوری ازتندی وشدت در روابط است. مدارا شامل گونه ای گذشت ازطرف مقابل وچشم پوشی از کوتاهی ها اشتباهات او می شود.
رفق، مفهومی نزدیک به مدارا دارد وبه معنای سهل وآسان گیری در روابط است. ملایمت در برخورد شامل گفتار مناسب ومتین همراه آهنگ ملایم وحالت بدنی وچهره ای مناسب می شود. بردباری نیز در مفهوم مدارا نهفته است. مرد در هر وضیعتی لازم است با همسرش برخوردی متین، صبورانه وبا گذشت داشته باشد. بی تردید جریان روحیه ی مدارا در زن وشوهر بسیار از تنش ها واختلافات خانوادگی را می کاهد وزمینه ی برای بروز خشونت باقی نمی گذارد.
هـ – سرپرستی مرد درخانواده : سرپرستی خانواده ازدیدگاه اسلام بر عهده ی مرد است. قرآن وروایات با تاکید برسر پرستی مردان در خانواده، زنان شایسته را پیرو همسر میداند: « مردان سرپرست زنان اند، به سبب برتری های که خداوند برای بعضی بربعضی قرارداده است وبه دلیل آنکه عهده دار معیشت خانواده اند. پس زنان درستکار فرمان بردارند.» اگر زنان در خانواده اقتدار ولزوم سرپرستی شوهر را بپذیرند، بسیاری از اختلافات برطرف خواهد شد. در موارد پرشماری از خشونت مردان در خانواده، مخالف وناسازگاری زنان اوضاع واحوال را به خشونت سوق داده است.هرچند خشونت به زنان در خانواده، روانیست، برخی مردان به علت ظرفیت روانی اندک و رشد نایافتگی به این عمل دست می یا زند، که البته در بسیاری موارد پیشگیری ازاین اوضاع به دست زنان است. با پذیرش تصمیم گیری های شوهر(مگردر تصمیمات فاجعه آمیز وغلط) می توان ازبروز خشونت جلوگیری کرد ودرنهایت مرد را از اشتباهاتش آگاه ساخت. همان گونه که گفته شد، برمرد نیزلازم است براساس توافق همسرش عمل کرده، امور خانواده را با مشورت او اداره کند.
و- همکاری درخانواده: از سفارش های مهم اسلام، همکاری زن وشوهردر اداره ی خانواده است. همان گونه که همکاری در هرمسله ی نیک وپرهیزکارانه ای لازم است، مسایل خانه وپرورش فرزندان نیزهمکاری زن وشوهررا میطلبد. معاونت وهمکاری درامور منزل بسیاری ازخشونت ها را کاهش می دهد.
در اخیر امیدواریم روزی فرارسد که درجامعه ما همه ی افراد از حقوق حقه ی خویش برخوردار بوده وقانون به وجه احسن آن درجامعه تطبیق گردیده تا باشد که جامعه ی عاری از هرگونه تبعیض، خشونت وبی عدالتی داشته باشیم.​