آرشیف

2015-1-24

محمد رفیع موج

دیــابــــت و ســـالـمـنـــدان

 
بروز دیابت در سنین 60 الی 70 سالگی افزایش میابد دراین سنین شیوع دیابت 3 برابر بیش از سنین متوسط است شیوع دیابت در افراد سالمند حدود 8 درصد است شمار افرادی که با داشتن نیم قرن سابقه دیابت در دهه های هفتاد، هشتاد ونود عمر خود سرحال وفعالند روبه افزایش است ولی چه بسا برخی افراد باسابقه 40 تا 50 ساله دیابت باید مشکلات مربوط به اسیب ناشی از دیابت ونیز مشکلات مربوط به افزایش سن را بپذیرند.
 یکی از مشکلات دیابت در افراد مسن آن است که شخص ممکن است مبتلا به بیماری دیگری نیز باشد که کنترل قتد خون را مشکل تر کند به علاوه ممکن است بیمار به علت بالا بودن قند خون در طی چند سال قبل از تشخیص دچار عوارض دیابت شود واین عوارض در سنین کهنسالی بروز کند ممکن است افرادی که از کوکی مبتلا به دیابت بوده اند در سنین بالا به دلیل عوارض دراز مدت دیابت که در حال پیدایش هستند وضعیت سلامت روبه ضعف بگذارد اگر فرد دیابتی تحت مرااقبت فردی مسول قرار گیرد واگر بیمار همکاری خوبی داشته باشد امکان کنترل مناسب قتد خون خواهد بود
 
تشخیص دیابت در سالمندان
نشانه های بیماری دیابت در سالمندان کمتر از افراد کم سال مشهود است به طور معمول سالمندان دچار تشنگی شدید با افزایش وتکرر ادرار نمیشوند اما ممکن است بی حال ومریض احوال باشند با وجود اشتهای طبیعی وزنشان به تدریج کم میشود از این رو انجام آزمایش خون برای بررسی وجود قند خون بالا در افراد کهنسال ضروری است وباید به عنوان جزئی از معاینه معمول آنها به شمار آید زیرا دراین افراد ممکن است ماه ها یا سال ها پس از آسیب بافتی ناشی از افزایش قند خون ، دیابت تشخیص داده شود معیارهای آزمایشگاهی تشخیص دیابت در سالمندان همچون دیگر گروه های سنی است ولی آنچه اهمیت دارد توجه به احتمال وجود دیابت با علامت های بالینی بسیار خفیف و غیر اختصاصی و انجام بررسی های آزمایشگاهی لازم برای کشف آن است .
غلظت قند خون درفرد سالمند دیابتی چگونه باید باشد؟
 
افت قند خون
در هر فرد مبتلا به دیابت قند خون باید درمحدوده طبیعی یعنی 70 تا 110 میلی گرم در دیسی لیتر باشد ولی افرادی که قند خون طبیعی دارند بیش از افرادی که قند خون آنها بالاتر از محدوده طبعی است در معرض افت قند خون هستند افراد جوان در مقایسه با سالمندان حملات ناشی از افت قند خون را سریع تر شناسایی و درمان میکند به دنبال افت قند خون درجریان خون مغز تغیراتی رخ میدهد که ممکن است سرخرگ های سفت شده سالمندان نتوانند این تغیرات را به راحتی بپذیرند سالمندان دیابتی که تنها زندگی میکنند ممکن است براثر افت قند خون زمین بخورند یا بیهوش شوند پاهین افتادن قند خون موجب لرزیدن شخص و در نتیجه پاهین آمدن دمای بدن میشود ممکن است درافراد سالمند به دلایل مختلف دیگر به غیر از پاهین آمدن قتند خون دمای بدی پاهین بیاید.
 
نشانه های آغاز افت قند خون
اغتشاس شعور یا فراموشی، رنگ پریدگی ، تعریق ، تخریک پذیری و کندی چشمگیر در واکنش حکایت از افت قتند خون دارد
در صورت مشاهد ه این علامت ها باید سریعا قند خون به اندازه گیری شود اگر نمیتوانید قند خون را اندازه بگیرید اندکی قند به بیمار بخورانید آثار آن را مشاهد ه کنید انجام حرکات وفعالیت های که فرد به آنها عادت ندارد میتواند به پاهین افتادن قند خون کمک کند به طور مثال درهوای آقتابی که سالمندان علاقه به انجام کارهای باغبانی دارند ممکن است چنین حالتی رخ دهد. توجه داشته باشید که درهوای سر د خطر افت قند خوان و دمای بدن بیشتر است بنابراین در صورت امکان این گونه مواقع نزد بستگان خود بمانید تا هوا بهتر شود ممکن است فرد سالمند خوردن یک وعده غذا ر ا فراموش کند ازاین رو بهتر است اوضاع را تحت نظر داشته باشید.
 
زیادی قند خون
بالا بودن غلظت قند خون سبب بروز بیماری و مشکلات ذهنی میشود ولی عده ای از سالمندان سطوح فوق العاده بالای قند خون را بدون داشتن شکایت چندانی به خوبی تحمل میکنند علایم بالا رفتن قند خون شالمل تکرر ادرار یا بی اختیاری در دفع ادراروتشنگی است سالمندان به سهولت دچار کم آبی میشوند زیرا ممکن است نتوانند مایعات کافی بنوشند تا ادرار زیاد دفع شده را جبران کنند به همین دلیل به دنبال بالا رفتن قند خون خستگی خواب آلودگی گیجی و آشفتگی در آنها پدید می آید یک عفونت ویروسی جزئی ممکن است سبب افزایش بیشتر در قند خون شود بنابراین اندازه گیری مرتب قند خون واقدام لازم درصورت بالا بوده آن بسیار حائز اهمیت است فرد سالمند یکه تحت درمان با قرص های خوراکی پاهین آورنده قند خون یا انسولین قرار دارد در صورت بروز مکرر هر یک از علامت های افت، ازدیاد و یا نوسان بیش از اندازه قند خون باید به پزشک مراجعه کنند.
 
درمان با قرص های خوراکی پاهین آورنده قند خون
80 تا 90 درصد افرادی که دیابت آنها پس از 60 سالگی تشخیص داده میشود بدون مصرف انسولین و با موفقیت قابل درمان هستند اما باید توجه داشت درمواقعی که نیاز به تزریق انسولین وجود دارد نباید پزشک را تحت فشار قرار دهید در صورتی که نگران فراموش کردن مصرف مرتب داروی خود هستید قرص های لازم روزانه یا هفتگی را در ظرف خاصی که در دسترس است و در موارد نیاز به آسانی بتوان قرصرا از آن خارج کرد قرار دهید هرچه سن بالاتر باشد احتمالا باید داروی بیشتری مصرف شود که این داروها ممکن است باهم تداخل نیز داشته باشند از این رو بهتر است داروهای خود را به طبیب نشان دهید .
 
 انسولین
بسیاری از سالمندان خود آمپول های انسولین را تزریق ومقدار انسولین مورد نیاز را تعیین مکنند با این همه برخی سالمندان دارای مشکلات بینایی، کند بودن حرکات وقوه درک هستند اگر کشیدن انسولین به درون سرنگ یا تزریق آن برای فرد سالمند مشکل باشد باید ساده ترین رژیم موثر انسولین برای وی تجویز شود. خشک بودن جلد محل های تزریق انسولین را در افراد سالمند محدود میکند اگر سالمند دیابتی قادر به کشیدن انمولین به داخل سرنگ وتزریق آن است تنها مراقبت از دریافت انسولین مورد نیاز روزانه کافی است اگر سالمند به تنهایی قادر به تزریق انسولین نیست مقدار مورد نیاز روزانه یا هفتگی باید به وسیله پرستار داخل سرنگ کشیده شود و به صورت آماده درچخچال نگه داری شود التبه توجه داشته باشید درصورتی که لازم است تزریق دریک نوبت به صورت مخلوط انجام شود .      Regularو  NPH   انسولین
مراقبت از سالمندان دیابتی
 
مراقبت های کلی
هر فرد سالمند باید همیشه نوشتهای حاوی اطلاعات مربوط به بیماری فعلی، قبلی وامال جراحی انجام شده داروهایی که مصرف میکند یا نسبت به آنها حساسیت دارد را همراه داشته به ویژه درهنگام فوریت های پزشکی.
عوارض ناشی از دیابت از جمله فوریت های مربوط به بالا یا پاهین بودن قتد خون نزد سالمندان دیابتی مشکل ترا ست از این روباید از آنها مراقبت خاص به عمل آید تا از بروز این عوارض جلوگیری شود توجه کنید که سکته های قلبی در مبتلایان به دیابت ممکن است با درد زیادی همراه نباشد وحتی گاهی بدون علامت باشد از این رو سالمندان نباید بدون نظر پزشکان متخصص قلب وعروق ورزش ها و فعالیت های بدنی سنگین انجام دهند اگر از فرد سالمند دیابتی زمین گیر شده ای مراقبت میکنید  پوست او را به ویژه در نواحی که  تحت فشاراست از آسیب دیدن حفظ کنید ودر مورد چلوگیری از ایجاد زخم بستر با پرستارها مربوطه صحبت کنید.
 تمیز نگه داشتن تمام قسمت های بدن بسیار اهمیت دارد زیرا میکروب میتوان از راه ترک های کوچک پوست به داخل راه یافته وعفونت جدی ایجاد کند افراد سالمند ممکن است به هنگام شستشو به کمک احتیاج دشته باشند امکان دارد پوست پس از شستشو خیلی خشک شود که میتوان پس از استحمام وشستشو با یک کرم ملایم وروغن مخصوصی آن را چرب کنید قبضیت میتواند یکی از نشانه های افزایش قند خون باشد زیرا افزایش ادرار موجب کم آب شدن بدن وجذب اضافی مایعات از رودها میشود با نوشیدن مایعات فراوان و کنترول قند خون میتوان مشکل قبضیت را حل کرد.
عفونت های مجاری ادرای در زنان مسن ومبتلایان به دیابت شایع است ممکن است بوی ناخوشایند و تند ادرار توجه شما را به این عفونت ها جلب کند دراین موارد حتما بیمار را برای دریافت داروی لازم نزد پزشک ببرید.
درصورت پیدایش تب حتما به داکتر مراجعه کنید.
آزمایش قند خون بهترین راهنما برای دانستن وضعیت قند خون بیمار است.
 
مراقبت از چشم ها
بیشتر سالمندان به علت مشکلات بینایی که با بالا رفتن سن ایجاد میشود عینک میزنند ولی فرد مبتلا به دیابت هرگز نباید نسبت به تغیرات بینایی خود بی توجه باشد و آنها را با مشکلات سالمندی و پیری ربط دهد مشاهده افزایش عوارض ناشی از آسیت بافتی در دیابت از جمله رتینوپاتی  در افرادی که بیش از پنجاه سال از آغاز ابتلای آنها به دیابت میگذرد طبعی است هرکسی ممکن است در سنین بالاتر به آب مروارید دچار شود ولی این بیماری در دیابتی ها شایع تر است تاری دید نیز یکتن از علامت های آب سیاه است که درمان پذیر است و در دیابتی ها شایع تر است
حتی اگر هیچ شکایتی وناراحتی چشمی ندارید حداقل سالی یک بار برای معاینه دقیق به چشم پزشک مراجعه کنید.
 
مراقبت از پاها
زخم پا یکی از دلایل شایع بستری شدن سالمندان دیابتی در بیمارستان است افراد مسن باید هر روز پاهای خود را بازبینی کنند .
پاها باید هر روز شسته وخشک ودر صورت لزوم چرب شوند هر روز باید جوراب های تمیز پوشیده شود.
ناخن های پا باید صاف کوتاه شوند تا لبه های تیز نداشته باشند وهیچ گاه از ته بریده نشنوند
اگر جریان خون پاها ضعیف باشد باید درزمستان آنها را گرم نگه داشت پوشیدن کفش وپوتین هایی که آستر پشمی دارند سودمند است .
همواره از پوشیدن کفش های دمپای و جوراب های تنگ خودداری کنند.
درصورت مشاهد ه هر پدیده غیر عادی در پاها باید به سرعت با پزشک متخصص تماس گرفت  علامت های خطر عباارتند از سخت شدن پوست ، درقسمتی از کف پاها وجود کرختی وبی حسی در قسمتی از پاها
 
تغذیه مناسب
بیسکویت های پر فیبر ساده را به چای انواع قندی آنها استفاده کنید.
پس از چند هفته مقدار اندکی سبوس گندم به غلات ودسر ها اضافه کنید .
سعی کنید لوبیای بیشتر مصرف کنید وگاهی سوپ عدس بخورید به تدریج سعی کنید نان سفید رااز برنامه غذایی خود حذف کنید.
درباره میزان غذایی که میخورید دقت کنید وآن را با مقدار غذای مورد نیاز تان تنظیم نمایید به گونه ای که وزن مطلوب خود را کسب کنید ودر همان وزن باقی بمانید.