آرشیف

 

باعرض سلام خدمت دوستان محترم وخوانندگان وب سايت زيباي جام غور!

اميدوارم صحتمند باشيد وکامگار

دوستان محترم مطلبي را که اينک در مقابل چشمان زيباي تان قرار داده ايد ،نامش دستور زبان است واز ويژگي هاي ذيل برخوردار است

در مجموعه ذيل کوشش به عمل آمده تا دستور زبان دري از ابتدا الي مراحل پيشرفته آن خدمت تان

پيشکش گردد.

در تهيه مجموعه ذيل تلاش شده است تا مطالب طرح شده از سادگي وافر برخوردار باشد تا در قدم نخست اطفال مهاجر وعزيز مقيم غربت بتوانند بيشتر ونيکوتر مستفيد گردند،ودوم اينکه سهولت واختصار عامل گرددتا در مطالعه آن خواننده محترم دچار خستگي ذهني نگردد.

در فراهم آوري مجموعه مذکور سعي برآن داشتم که مطالب را بگونه متواتر وپي هم درج نموده تا رشته مطالب از دست خواننده محترم فرار ننمايد.

در جمع آوري مطالب بنده به کتاب هاي زيادي از نويسندگان محترم کشور خودمان وهمينطور کشور ديگر فارسي زبان ايران مراجعه نموده ام تا مطالب مطروحه از قطعيت وصحت کاملتري برخوردار باشد.

کاري ديگري را که به همکاري دست اندر کاران مهربان سايت جام غور نموده ايم ،اين است که،ما در قسمت واضح وشفافي از اين وب سايت وتحت يک عنوان شاخص وجذاب اين مطلب را جا گذاري نموده تا دوستان محترم هرگاه که خواسته باشند مراجعه نموده ومطالب مذکور را بدست آورند.البته ما بشارت هر مطلب جديد را از طريق صفحه نخست خدمت دوستان خود خواهيم داشت.

از دوستان نهايت محترم خويش تمنا دارم تا با طرح سوالات خود درباره دستور زبان دري ويا معلومات اضافه از آن پيرامون ديگر مسائل زباني ما را همکاري نمايندواين کار را شما ميتوانيد از طريق ايمل نويسنده انجام دهيد .و از ديگر دوستاني که در باره زبان دري ودساتيرآن معلومات نيکو ومفيد دارند خواهشمنديم تا در هر چه بهبودي مطلب ما را همياري نمايند .

دوستان محترم منتظر اين مجموعه دستور زبان به زودترين روز ها باشيد .

با عرض حرمت واحترام سيدشکيب زيرک .

24/07/1385

 

 

مشخصات

دستور زبان دري

بخش صرف ونحو

نوشته شده

توسط سيدشكيب زيرك

1385

اهدابه وب سايت زيباي جام غور به مناسبت سالگشت اين وب سايت زيبا

 

zerakshkeeb@yahoo.com

 

 

فهرست مطالب

 

  شماره                                                  موضوع
 1…………………………………….. ……….نمونةاشعار شعراي كلاسيك

 2…………………………………………………..(بخش اول)تعريف واژةدستور

 3…………………………………………………..(بخش دوم)حروف الفباي دري

4………………………………………………….حروف معجمه حروف مهمله

5………………………………………………….حركات حروف

6………………………………………………….حروف با صدا

7………………………………………………….(بخش سوم)ساختمان كلمه

 8………………………………………………….انواع كلمه هاي آميخته در زبان دري

 9………………………………………………….انواع  كلمه ها از نگاه ساخت

10…………………………………………………اسميه هاويا گروه  اسم

 11…………………………………………………اسم
 12…………………………………………………اقسام اسم

13…………………………………………………اسم ذات  ومعني

14…………………………………………………اسم خاص وعام

15…………………………………………………اسم معرفه ونكره

 16…………………………………………………اسم زمان ومكان

  17…………………………………………………اسم آله

 18…………………………………………………اسم مصغر

 19…………………………………………………حالت اسم

 20…………………………………………………حالت فاعلي

21…………………………………………………حالت مفعولي

22…………………………………………………حالت اضافي

23…………………………………………………حالت  متتمي يا پيشينه اي

 24…………………………………………………حالت ندائي

25………………………………………………….(بخش چهارم)صفت

26………………………………………………….انواع صفت

27………………………………………………….صفت عادي

28………………………………………………….صفت مقايسي  برتر تفضيلي

29………………………………………………….صفت مقايسي برترين عالي

 30………………………………………………….صفت پرسشي

31………………………………………………….صفت نسبتي

32………………………………………………….صفت فاعلي

33…………………………………………………..صفت مفعولي

34………………………………………………….(بخش پنجم)ضمير
 35…………………………………………………..ضمير شخصي

 36…………………………………………………..ضمير مشترك

37…………………………………………………..ضمير اشاره

38…………………………………………………..(بخش ششم)عدد

 39……………………………………………………عدداصلي
40……………………………………………………عددتوصيفي

  41……………………………………………………عددتوزيعي

 42……………………………………………………عددكسري

43……………………………………………………(بخش هفتم)قيدها

  44…………………………………………………….قيدزمان

45…………………………………………………….قيدمكان

  46…………………………………………………….قيدمقدار

  47…………………………………………………….قيدحالت

 48…………………………………………………….قيدتاكيد

49…………………………………………………….قيدپرسشي

50…………………………………………………….قيد شك

51…………………………………………………….قيدتمنا

52…………………………………………………….قيدنتيجه

53…………………………………………………….(بخش هشتم)گروه فعليه ها

54…………………………………………………….ريشه هاي فعل

55…………………………………………………….اشخاص فعل

56……………………………………………………..وجوه فعل

57……………………………………………………..وجه اخباري

58……………………………………………………..وجه التزامي

59……………………………………………………..وجه مصدري

60……………………………………………………..وجه امري

61……………………………………………………..وجه وصفي

62……………………………………………………..جنبه هاي معنوي فعل

63………………………………………………………صيغةساخت فعل

64………………………………………………………فعل مثبت ومنفي

65………………………………………………………فعل مثبت

66………………………………………………………فعل منفي

67………………………………………………………زمانةفعل

68………………………………………………………فعل ماضي وانواع آن

69………………………………………………………فعل ماضي مطلق

70………………………………………………………فعل ماضي استمراري

71………………………………………………………فعل ماضي بعيد

72………………………………………………………فعل ماضي التزامي

73………………………………………………………فعل حال وانواع آن

74………………………………………………………فعل حال مطلق

75………………………………………………………فعل حال استمراري

76………………………………………………………فعل حال التزامي

77………………………………………………………فعل امر

78………………………………………………………فعل نهي

79………………………………………………………فعل مستقبل
 

*********

 

 

چند شعر از شعراي كلاسيك در بارة زبان دري

بـفـــــرمـــــــــود تــــــــا پـــــارســــــي دري       

         نــوشـتـــنـــد وکـــــوتــــــاه شــــــد  داوري               

 

يکــــي تـــازه کــــــن قــصــه زردهــشـــت   

                                          بــه نــظــم  دري وبـــــه خــــــط درشــــت             فردوسي                     

 

گــــــــــــــزارنـــــــــده داســتـــــــــان دري

                              چـنــيــــن داد  نــظــــــم گـــزارشـــگـــري             نظامي           

 

مـــن آنـــم کـه در پـــاي خـوکان نـريـــزم

                        مـــر ايــن قــيــمــتــــي در لـفـــظ دري را         ناصرخسرو

 

هـــزار بـلـبـل دستـان ســراي عاشـق را

                     بـبـايـد از تو سخن گـفـتــن دري آموخـت             سعدي

 

ز شــعـر دلکـش حافــظ کـسي شود آگاه

                     ُکه لطـف طـبع وسخـن گـفـتـن دري داند              حافظ

 

ايا  به فـضـل تو نيکو شده مـعـاني خـير    

                     ويا بـه لـفظ تو شيرين شـده زبان  دري               عنصری

 

خـاصه آن بـنـده که مانند من بـنـده بـود

                       مـدح گـويـنـده ودانـنـده  به الـفـاظ دري                فرخي

 

شکـر لله کـه ترا يـافـتـم اي بحـر سخا

                                از تـو صفت زمن اشعـار بـه لفـظ دري                سنائي          

 

 

****
 
بنام آنكه زبان را آفريد

 

دستور زبان دري

صـــرف
 

(بخش اول)

1) تعريف واژه دستورزبان:

 

واژه دستور ريشه دري داشته است وعربها آنرا به ضم دال (دُستور)تلفظ ميکنند،دستور به مرور زمان در هر دو زبان داراي معني گوناگون گرديده است وزماني هم بعض مفاهيم آن در هردو زبان مشترک است ،دستور در دري به معني وزير،منشي،رخصت واجازه صاحب دستگاه ومسند وکسـي که در اجراي مسايل مهم به او اعتماد مي کردندوهمچنان به معني با وفا وچوب عريض و درازي که به عرض در بالاي کشتي قرار مي دادندتا ميزان  کشتي توسط آن برقرار شود وچوبي که براي جلو گيري از باز شدن دروازه در پس آن قرار مي دادند وبه معناي طرز ،روش،قاعده وقانون نيز به مار مي رود،به همين گونه هر کدام از روحانيون بزرگ دين زردشت را دستور ياد مس کردند.

واژه دستور (دستور + ياي نسبت)به مفهوم رخصت واجازه آمده است.

در زبان عرب واژه دستور (به ضم  دال وبه دساتير جمع بسته ميشود)به معني قاعده،اجازه،وزير ونام دفتري است که قوانين مملکت را به آن نويسند دفتري که نام سربازان وحقوق شان در آن  ثبت است.

به طور فشرده مجموع صرف ونحو يک زبان را «دستور زبان»مي گويند.
 

(بخش دوم)

2) حروف الفباي دري:

 

براي نوشتن  هر خط زبان خروف وعلامت هاي لازم است که آنها را خروف الفبا ييا حروف هجا گويند.

حروف الفباي دري کنوني بالغ بر سي وسه حرف ميباشد بدين قرار:

همزه الف،ب،پ،ت،ث،ج،چ،ح،خ،د،ذ،ر،ز،ژ،س،ش،ص،ض،ط،ظ،ع،غ،ف،ق،ک،گ،ل،م،ن،و،ه،ي.

از اين33 حروف،4 حرف:پ،چ،ژ،گ،مخصوص زبان دري و8حرف:ث،ح،ص،ض،ط،ظ،ع،ق،ويژه زبان عربي وبقيه حروف ميان زبان دري وعربي مشترک است.

3) حروف معجمه ومهمله:

حروفيکه دراي نقطه است معجمه وحروفي را که داراي نقطه نباشند مهمله خوانند.

4) حرکات:

در زبان تازي ودري براي تلفظ حروف وکلمات سه حرکت معمول است:

زير(  ِ  )زبر(  َ  )پيش(  ُ  )که در عربي حروف زير دار را مکسور ،حروف زبر دار را مفتوح وحروف پيش دار را مضموم مي گويند.

حروف با صدا:

در زبان دري وعربي سه حرف وجود دارد که باعث تلفظ کلمات ميگردد:

الف،واو،يا.که آنها را حروف(با صدا )نامند،مانند:

الف در باد ،شاد،زاد

واو در ،شور،مور،گور

يا در سيل،خيل،ميل

پيرامون حروف الفباي دري در دستور هاي زبا ن گفت وشنود هاي فراوان صورت پذيرفته که ما به ذکر موارد بالا بسنده نموده ايم.
 

(بخش سوم)

 

5) ساختمان کلمه(Word)

 

کلمه کوچکترين واحد بامعني زبان بوده وهمواره داراي معناي مستقل است.

کلمه در زبان دري از دو نگاه مورد مطالعه قرار ميگيرد :از نگاه تنها شکل واز نگاه معني وساخت.

انواع کلمه از نگاه شکل:

از اين نگاه به سه گونه است:ساده ،ساخته ،آميخته.

الف ـ کلمه ساده:

تنها يک جزءاست وقابل تجزيه نميباشد ويا کلمه ساده همان مورفيم آزاد مي باشد،مانند:مرد ،زن،اسپ،من،خوب،تنهاوغيره.

ب ـ کلمه ساخته:

از يک  کلمه وچند جزءساخته ميشود،مانند:همراه،همنشين،صبحگاه،ناتوانان،وغيره.

ج ـ کلمه آميخته:

از دو کلمه آزاد ساخته  ميشود،مانند:روزنامه،روشن روان،روشن دل،دل آزار،سیاه مو وغیره.

 

انواع کلمه  هاي آميخته در زبان دري :

براي تشخيص کلمه هاي آميخته بايد روش هاي ذيل را در  نظر داشت:

الف ـ در ميان کلمات آميخته ديگر کلمه اي قرار گرفته نميتواند،مثلاًدر کلمه آميخته «پاي انداز»،«گل بته»،«خانه بدوش»،«کوه نورد»وغيره.تصور کنيد در ميان هر يک از کلمات آميخته ذيل اگر کلمه ديگري را قرار دهيد مفهوم  خودرا از دست ميدهد بناًممکن نميباشد.

ب ـ معناي مجموع کلمه هاي آميخته غير از معناي يکي از آنها به صورت انفرادي است،مثلاً به کلمه «کارخانه»که يک  کلمه آميخته است ميشود فابريکه گفت،روزنامه بجاي آن اخبار واز اين قبيل.

پيرامون انواع کلمه هاي آميخته در دستور هاي زبادي بحث رفت است جهت اختصار وسهولت درک همينقدر کافي مينمايد.

انواع کلمه از نگاه معني وساخت:

از اين رهگذر کلمات به سه دسته قسمت ميگردند:اســــميه ها،قيــد ها،فعــــليه ها.

اسميه ها ويا گروه اسم:

اينها خود چهار گونه اند :اســم،صفــــت،ضــــميـر وعــدد.

نخست ـ اسم🙁 Noun)

اسم کلمه اي است که براي ناميدن شي،شخص،حيوان به کار ميرود.اما اسم را ميشود از روي خصوصيات ذيل باز شناخت:

1- پسوند جمع را بپذيرد.

2 – پسوند تنکير را بپذيرد.

3 – نشانه افزايش را قبول کند.

4 – پسوند ندا را بپذيرد.

5 – پسينه (را )را بپذيرد.

اقـــــــسام اسم:

1) اسم ذات ومعني:

اسم ذات آنست که وجودش متکي به خود است و وابسته به ديگري نيست،مانند:ديوار،خانه،قلم،ميزوغيره.

اما اسم معني عکس آن متکي به ذات خود نيست ،مانند:دروغ،درد،رنج،شادي،عقل وغيره .

2) اسم خاص وعام:

اسم خاص براي يک فرد مشخص ويا مکان ويا شي مشخص اطلاق ميشود،مانند:احمد،کابل،آسياوغيره.

اسم خاص را نميشود جمع کرد مثلاًگفتن آسيا ها درست نيست ويا کابل ها چون آنها در ذات خود منفرد بوده وصرفاًدلالت به يک مکان مشخص مينمايند.

اسم عام آنست که شامل نوع ويا جنس باشدويعني دلالت به تمام افراد گروه کند،مانند:شهر ،کتابوغيره که اين کتاب  ميتواند ،گلستان سعدي باشد وياهم شاهنامه فردوسي ويا مثنوي معنوي مولوي،جنگ وسلح تولستوي،وهمينطور اين شهر ميتواند هرات باشد،پاريس باشد ويا غور.

3) اسم معرفه ونکره:

معرفه اسمي است که در نزد مخاطب معلوم باشد،ومشخصات ذيل را دارا باشد:

1- خاص باشد:احمد،غور،نادر.

2 – ضميرباشد:من،تو،او،شما….

3 – اسمي که به اسم خاص يا ضمير مضاف شده باشد:خانه نذير،گاو نسيم.

4 – منادا باشد:اي برادر…

5 – اشاره باش:اين دروازه،آن ديوار..

6 – قبلاًذکر شده باشد:ديروزيک ساعت ويک راديو خريدم ساعت را به صد افغاني وراديورا به دوصد افغاني.

7 – اسمي كه شنونده از آن قبلاًمطلع بوده باشد:شريف به برادر خود ميگويد ،بصير به بازار رفت،که بصير وبازار هردو در نزد برادر شريف معرفه اند.  

8 – اسمي که پس از آن پسنه (را)آمده باشد:کتاب را خريدم .

4) اسم  زمان ومکان:

اسم زمان نام وقت است وبگونه ساده آن مانند:روز،شب،صبح،شام وبه صورت ترکيبي مانند:شامگاهان،سحر هنگام،چاشتگاه و….

واسم مکان  براي ناميدن جاي ها کاربرد دارد بگون ساده مانند:خانه،کوه،بيابان،وبه صورت ترکيبي مانند:کوهدامن،آبرو،دانشگاه،و….

 

5) اسم آله:

براي ناميدن اشيا ووسايل بکار ميرود،مانند:ميخ کش،کفگير،چايبر،قيچي و…..

6) اسم مصغر:

آنست که بر کوچکي دلالت ميکند مانند:طفلک،خانه گک،دريچه،سراچه،و…

انواع ديگري از اسم ها نيز وجود دارند که بحث پيرامون آنها وقت را به اطلاف ميکشاند والزامي وجود ندارد.

 

 

حالت (Case)اسم

 

حالت اسم نقش آن است در قبال کلمات ديگرجمله،اسم  در زبان دري داراي پنج حالت است.

1-                 حالت فاعلي( Naminative case): 

واين حالتي است كه اسم در جمله ودر ابتداءواقع شده باشدوفاعل فعل محسوب گرددويا فعل بدان مطعلق باشد،مانند:نذير آمد،خانه ويران شدو…

2-                 حالت مفعولي(Objectiv case): 

          حالتي است كه فعل فاعل عيناً وصريح بالاي آن واقع گرددوفرمول آن پذيرش پسينة    

          (را)ميباشد.مانند:غلام نامه را نوشت.

3-                 حالت اضافي(Possesive case):  

          در اين حالت يك اسم به اسم ديگر نسبت داده ميشود،البته با علامت افزايش،مانند:دست    

          مريم،بهارغور.

4-                 حالت متممي يا پيشينه اي(Dative case):  

          در اين حالت اسم با يكي از پيشينه ها به جمله مرتبط ميشود،مانند:فوزيه از مكتب    

          برگشت،با    

          دستمال بست.

5-                 حالت ندائي(Voeative case):  

          در اين حالت اسم منادا قرار ميگيرد،مانند:جانا،يارا،الها.

          اين گونه در شعر به كثرت يافت ميشود.

 

 

 

(بخش چهارم)

صفت(Adjectiv):

 

صفت آن است كه چگونگي شي ويا شخص را نشان بدهد،صفت معني اسم را واضح تر ميگرداند،مانند:روز روشن،شب آرام،آب گوارا،انسان نيكو،دختر زيبا،و…

صفت ويژگي هاي ذيل را دارا ميباشد:

1-                 معين كننده براي اسم است.

2-                 پسوند/تر يا ترين /را مي پذيرد.

3-                 پسوند جمع را قبول نميكند.

4-                 بجاي قيد هم استعمال ميشود.

5-                 پسوند نكره را نمي پذيرد.

      انواع صفت:

 

1-                 صفت عادي: 

         بگونه مطلق حالت شخص ويا شي را بيان ميدارد،مانند:خوب،بد،قوي،ضعيف،بي همت،و….

2-                 صفت مقايسي برتر (تفضيلي): 

                     درجه واندازه شخص ويا شي را با ديگر شخص ويا شي مقايسه ميكند ،مانند:قوي تر                

                     ،زيباتر،ديوانه تر،نيكوترو…

3-                 صفت مقايسي برترين(عالي): 

                 شي يا شخص را با هه همنوعانش مقايسه ميكند،مانند:نيكوترين،زيبا ترين،ويرانه ترين و…

4-                 صفت پرسشي:  

              در جمله پرسشي قبل از اسم ميآيندكه جواب شان صفت است،مانند:چگونه دختر:دختر             

             هشيار،دختر زيبا،دختر زكي و…

5            – صفت نسبتي: 

              كسي ويا چيزي را بدان نسبت ميدهند،مانند:غوري،هراتي،و…
 6 –         صفت فاعلي:        

                   انجام دهنده كار را معرفي ميكند،مانند:خواننده ،گوينده،رونده،پرنده،نويسنده.

     7-           صفت مفعولي:

                  وآن مفعول را معرفي ميكند،مانند:شكسته،كشته،خورده،مرده،و…
 

 

(بخش پنجم)

ضمير(Pronoun):

ضمير جانشين اسم ميگردد وباعث ميشود تا از تكرار اسم جلوگيري به عمل آيد البته اسمي كه قبلاًدر كلام ذكرش رفته باشد.زيرا تكرار اسم باعث ضعف كلام ميگردد.

در زبان در سه نوع ضمير وجود دارد:ضمير شخصي،ضمير مشترك،ضمير اشاره.

1-                 ضمير شخصي(Personal Pronoun): 

          اين گونه ضمير جانشين اسم انسان ميگرددوقرار ذيل اند:

من:شخص اول.

ما:شخص اول مفرد مع الغير .

تو:شخص دوم مفرد.

شما:شخص دوم جمع.

او(وي):شخص سوم مفرد.

ايشان(اوشان،آنها،آنان):شخص سوم جمع.

2-                 ضمير مشترك(Reflexive Pronoun): 

          اين ضمير ها در زبان دري عبارت اند از :خود،خويش،خويشتن.

3-                 ضمير اشاره(Demonstrative Pronoun): 

          جانشين اسم ميگردد ودر زبان دري عبارت اند از:اين ،آن،اينان،آنان،اينها،آنها.
 

 

(بخش ششم)

عــدد(Numeral):

 

عدد كلمه اي است كه شمارةاشياءواشخاص را نشان ميدهد،اشياءواشخاصي كه تحت شماره قرار ميگيرند معدود گفته ميشوند،مانند:ده اسپ،پنج مردو..

عدد بر چهار نوع است:عدد اصلي،عدد توصيفي،عددتوزيعي،عددكسري.

1-                 عدد اصلي:مانند،يك ،دو،چهار،شش و.. 

2-                 عدد توصيفي:مانند،بيستم،چهلم،دهمين،نخستين،و…. 

3-                 عدد توزيعي:مانند،دوو،هفت هفت،.  

4-                 عدد كسري:مانند،پنج يك،هزارم،يك ششم،و…

5-                  
 

(بخش هفتم)

قيود(Adverbs):

 

قيد كلمه اي هست كه معني فعل را واضح تر ميگرداند،قيدها قرار ذيل اند:

1-                 قيدزمان:كه وقت وقوع فعل را ثابت ميسازد.مانند،ديروز،امشب،پارسال، 

2-                 دير ،زود،حالا،اكنون. 

3-                 قيدمكان:محل وقوع فعل را نشان ميدهد.مانند،آنجا،اينجا،بالا،پائين،داخل،نزديك،دور. 

4-                 قيدمقدار:وضع وقوع فعل را از نگاه كميت نشان  ميدهد.مانند،بسيار،كم،فراوان،اندك و.. 

5-                 قيد حالت:چگونگي وضع وقوع فعل را بيا ميكند.مانند،آرام،خندان،پيهم. 

6-                 قيد تاكيد:معناي فعل را شدت ميدهد.مانند،همانا،بيگمان،ضرور،حتماً.. 

7-                 قيد پرسشي:براي استفهام بكار ميرود.مانند،چند،چقدر،كجا،كي،چرا.. 

8-                 قيد شك:گمان را در فعل نشان ميدهد.مانند،شايد،گويا،ممكن،احتمالاً.. 

9-                   قيد تمنا:در زميةخواهش بكار ميرود.مانند،ايكاش،چه بودي،چه ميشد.. 
10-               قيد نتيجه:نتيجةعمل را نشان  ميدهد.مانند،نرگس ديروز زود آمد.                                
 

 

(بخش هشتم)

 

گروه فعل«فعليه ها»Verb group:

 

فعل كلمه اي است كه دلالت ميكند به انجام كاري،در يك زمان مشخص.مانند:نازنين رفت،اكرم آمد،صادق پياله را شكست و…

ريشه هاي فعل(Verb stm):

ريشه به كلمه اي گفته ميشود كه وند به آن متصل گردد.{در رابطه به وندها بگونه اي گسترده بحث خواهيم نمود}.هنگاميكه وند ها به آن بچسپند كلمات جديدي ساخته خواهد شد.ريشه نه تنها در مورد فعل بل در مورد اسميه ها نيز كار برد زيباي دارد كه اسميه ها را نيز مانند فعليه ها كسترش ميدهد.مانند:هنر/با وصل وند "مند"ميشود (هنرمند)،ستم/با وصل وند"گار"ميشود(ستمگار)،وبه همين ترتيب است :باغبان،ناكام،

اشخاص فعل:

هر فعل از خود فاعل دارد كه آن كار به آن نسبت داده ميشود،فاعل اگر خود گوينده باشد آنرا شخص اول،واگر شنونده باشد شخص دوم،واگر ديگر كسي باشد شخص سوم گفته ميشود.

وجوه فعل:

فعل نظر به اقتضاي كلام،شكل وصورت هاي گونه گوني را به خود ميگيردبنابرآن از نگاه طرز وصورت بيان به انواع مختلف تقسيم ميشود كه از جمله پنج وجه(mood)آن عمده ومهم ميباشدوآنها عبارت اند از:

1-                 اخباري.

2-                 امري.

3-                 التزامي.

4-                 مصدري.

5-                 وصفي.

ادامـــــــــــه دارد…………………